cagadía , nf: cogodia Definitzione
fodhe, frutu aortitzu de sa pruna, chi no ammadurat s'ossu e chi no dhu sèberat de sa prupa: abbarrat coment'e teghighedha, buida in mesu, ladita, modhe, in colore tra birde e biancu, bona a papare, de sabore marigosu, e apustis si sicat deunudotu
Sinònimos e contràrios
tacatia
2.
s'amistade issoro ch'est finida in cogodia e no si sunt mancu piús faedhados!
Terminologia iscientìfica
rbr
Ètimu
srd.
Tradutziones
Frantzesu
fruit rabougri de la ronce
Ingresu
withered fruit of the plum tree
Ispagnolu
fruto apestado del endrino
Italianu
frutto imbozzacchito del pruno
Tedescu
eingeschrumpfter Frucht des Pflaumenbaums.
coinàrgia , nf: coinaxa Definitzione
s'úrtimu frutuàriu o cosa chi si ndhe pinnigat de campu, de s'ortu: su frutu de agoa
Sinònimos e contràrios
coàina
Ètimu
srd.
Tradutziones
Frantzesu
fruit tardif,
dernier
Ingresu
last fruit
Ispagnolu
tardano
Italianu
último frutto
Tedescu
letzte Frucht.
frútu , nm Definitzione
su chi is matas sèberant de su frore e cumprint ammadurandhodhu, fintzes su fedu nou de una carena animale; s’arresurtau, su chi si ndhe tenet de unu trebballu / min. frutixedhu
Sinònimos e contràrios
frútora
Maneras de nàrrere
csn:
frutu mortu = in cuntratos de pastoriu, totu su chi si podet cussiderare frutu foras su bestiàmine biu (peta, lana, late, e gai); a frutu parte = parte de su frutu, de sos balanzos: zenia de cuntratu de pastoriu, de massajia; frutos de mare: cóciula, arritzonis, buconis, indàtili, cotzas; su frutu est intrendhe in fàghere = est lompindhe; cojaisí a f. pendenti = a isposa príngia, a pipiu incarrerau
Frases
de su frutu si connoscit sa mata ◊ sos ventos ant secatu e frazicatu frutos e ramos ◊ beneditu est su frutu de is intrànnias tuas, Gesu ◊ seus comet’e una mata e sa língua chi fuedhaus est su frutu chi portaus apicau sèmpiri ◊ biveus de us frutus de sa terra
2.
triballu meda, ma frutu pagu! ◊ sos frutos de sa terra e de sas bamas, totu at fatu pro zente istraniera!
3.
si at picau unu cariasarju a frutu parte ◊ li aiant dau una gama manna de berbeches a frutu parte e sos pàsculos a mesapare
Sambenados e Provèrbios
smb:
Fruttu
Ètimu
ltn.
fructus
Tradutziones
Frantzesu
fruit
Ingresu
fruit
Ispagnolu
fruto
Italianu
frutto
Tedescu
Frucht,
Ergebnis,
Frucht.
ghilidòne , nm: ghilisone,
ghilisoni Definitzione
sa melighedha chi faet su lidone
Sinònimos e contràrios
alidone,
meladidone,
memeledhu,
mendhilicotu,
pègora 1
Frases
medas pillochedhus si faint aciapai in su lobu bichendu ghilisonis o bremis o seminedhus (G.Moi)◊ dónnia dí portàt is crabas a pàsciri acantu podiant papai ghilisone
Ètimu
srdn.
Tradutziones
Frantzesu
arbouse
Ingresu
arbutus berry
Ispagnolu
madroño
Italianu
corbézzola
Tedescu
Frucht des Erdbeerbaumes.
meladidòne , nf, nm: melalidone,
melalione,
melaulidone,
meluchidone,
meludidone,
melulidone,
meraridoni,
merarioni,
merulidone,
meurioni Definitzione
sa mela, melighedha, de su lidone, e fintzes sa mata etotu / inchesu che su meladidone (nau de ccn)= cun sa cara orrúbia che fogu
Sinònimos e contràrios
alidone,
baca 1,
billella 2,
bilisone,
chelleisone,
ghilidone,
lasarione,
lisone,
memeledhu,
mendhilicotu
Frases
portat is trempas arrúbias che unu merarioni ◊ sa pitzinna est chin sa cara ruja che meladidone
2.
fit inamoradu de s'ària de su monte, de sos buscos de meluchidone e de iscoba
Ètimu
srd.
Tradutziones
Frantzesu
arbouse
Ingresu
arbutus berry
Ispagnolu
madroño
Italianu
àlbatra,
corbézzola
Tedescu
Frucht des Erdbeerbaumes.