allardàre, allardiài , vrb Definizione pònnere lardu, ingrassare; istidhigare su lardu allutu a sa petza orrostindho, pònnere fitas de lardu a sa petza coendho; rfl. nau de ccn., su si crèdere meda / allardàresi de una cosa = abantaisí de calincuna cosa Sinonimi e contrari illardionare, ingrassai, saginai / istedhiare, preutire, untinare Etimo srd. Traduzioni Francese prendre de l'embonpoint Inglese to fatten, to lard Spagnolo engordar, mechar Italiano diventare pìngue, lardellare Tedesco dick werden, spicken.

ammaciociàe, ammaciociài , vrb Definizione fàere a macióciu, pònnere prupas, crèschere Sinonimi e contrari imprupire Frasi Olghixedha… in cussu tempus gei fuit Olghixedha, ma immoi gei s'est ammaciociada! Etimo srd. Traduzioni Francese grossir, engraisser Inglese to fatten Spagnolo engordar, echar carnes Italiano diventar grasso, impolpare Tedesco dick werden.

aozàre , vrb Definizione pònnere ógiu; nau de sa nughe, essire contomosa (candho est passada, bècia de un’annu); nau de su laore o de s'erba, andhare male po su istare a tropu isciustos e, segundhu su logu, dhu narant fintzes po acapiare sa bide noa créschia meda Sinonimi e contrari aogire, ingrassai | ctr. isozare 3. nois semus irmamandhe e aozandhe totu paris, lah! ◊ est aozandhe sa bide a bilighinzu Etimo srd. Traduzioni Francese engraisser Inglese to fatten Spagnolo engordar Italiano impinguare Tedesco dick werden.

grússu , agt, nm: russu Definizione chi tenet grussària meda, sa parte grussa de ccn. cosa (o fintzes prus larga): nau de sedatzu, chi iscèberat sa parte prus grussa Sinonimi e contrari fungudu | ctr. fine Modi di dire csn: prétziu grussu = sentz'iscontu; ària grussa = ocupada, mala, de isserru; bèndiri in grussu = a sa russa, in cantidade manna; andai a grussu (nadu de sa pinna) = iscríere a sinza russa, larga; èssiri grussu che una carrada de doxi = (nadu de ccn.) russu e rassu meda; èssere móliu a grussu (nadu de ccn.)= grusseri, chi tenet maneras de fàghere pagu díligas, pagu atentas; èssere a grussu (nadu de pessones)= pagu cuncordos, a iscórriu, in malas Frasi is mamas po incantare is pipios dhis giaiant unu lomboredhu de filu grussu a giogare ◊ est una bella picioca cun is pius longus, cun duas trícias grussas ◊ unu merxani fut girendi iscoita iscoita cun sa cò grussa e arrubiasta ◊ ingunis sa roca bia est fata de tantis pillus grussus de cincu a binti centímetrus ◊ is giraditzus prus grussus non servint po su sartitzu 2. dhui at sedatzus grussus e finis, crobis mannas e pitias, canistedhus, palinis e pàlias Cognomi e Proverbi smb: Grussu Etimo ltn. grussus Traduzioni Francese épais Inglese thick Spagnolo grueso Italiano spésso Tedesco dick.

imprupíre, imprupíri , vrb: impulpiri, impurpie, impurpire Definizione pònnere prupas, crèschere in prupas, nau de animales, gente e fintzes frutos Sinonimi e contrari ammaciociae, imprupai, impurpatzire | ctr. ispurpire Frasi sa morisca est totu ossu: no bi at impurpidu ca no li at próidu ◊ s'olia comente proet in atunzu s'impurpit ◊ sos pibionedhos de s'àghina sunt imprupinne Etimo srd. Traduzioni Francese engraisser Inglese to fill out Spagnolo engordar, volverse pulposo Italiano impolpare Tedesco dick werden.

incalchídu , pps, agt: incrachiu Definizione de incalchire; chi est cracu, chi dhue ndh'at meda (nau de logu, chi est prenu de linna, totu cràchiri, matedu); nau de tratamentu, chi est una cosa corale: amighéntzia incalchida = forte, manna Sinonimi e contrari calcu, cutzu, fitu, ilgiagadu, intipidu, subélciu | ctr. làschiu, slargu Frasi a ojos a su mare si pesat una fumera pídiga incalchida che nue ch'iscúrigat su die (G.M.Cherchi) Traduzioni Francese épais Inglese thick Spagnolo denso, espeso Italiano dènso, spésso Tedesco dicht, dick.

ingrussài , vrb: ingrussare Definizione essire o fàere prus grussu, crèschere de o sa grussària, nau fintzes de sa carena, de fémina príngia; nau de is errios, prènnere de abba candho calat a meda; a logos bolet nàrrere a ischedrare is muros / i. sa boxi = fàghere sa boghe russa, coment'e serragados Sinonimi e contrari introssai, introssiri | ctr. ifiniare, infinigae, insutiligai Frasi e sighit a frocare: su nie est ingrussendhe! ◊ fint úrigas sas naes ingrussàndhesi in d-unu modu raru (C.Longu)◊ cumprendusí fiat issa: dhi cresciant is titas, s'ingrussànt is ancas (I.Lecca) 2. is frúminis e is arrius si fiant ingrussaus bessendindi de is màrginis (S.A.Spano) 3. su veterinàriu at iscartau sa corada ca portàt su figau ingrussau ◊ sos dotores no adiant mai vistu unu coro ingrussatu che a su suo Etimo srd. Traduzioni Francese grossir, fortifier Inglese to grow stronger Spagnolo engrosar Italiano ingrossare, irrobustire Tedesco dick werden, sich stärken.

ràssu , agt Definizione chi portat ógiu, nau mescamente de sa petza (e de s'animale o persona): nau de sa terra, chi portat sustàntzia meda, ladamíngiu, e chi po cussu dhue creschet bene sa cosa Sinonimi e contrari grassu* | ctr. làngiu, marriu, romasu Modi di dire csn: peràulas rassas, contos rassos = peràulas, contos de argumentu sessuale; tzimentu, impastu rassu = cun prus paga rena (e prus tzimentu, o àteru); èssere r. che piga = in suspu, romasu cadidu Frasi fiadu rassu, peta rassa, ómine rassu, fémina rassa ◊ candho mi naras "rassu" so cuntentu e no mi ofendho si ti ndhe coglionas (Piga)◊ cussos sunt rassos che porcu 2. tue faedhos rassos ndhe as betadu suspetendhe a su malu e pro errore nendhe chi sunt essidos dae me Cognomi e Proverbi smb: Rassu Traduzioni Francese gras Inglese fat Spagnolo gordo Italiano grasso Tedesco dick.

«« Cerca di nuovo