cagiàre , vrb: cagliai 1,
callai,
caxae,
cazare Definitzione
si narat de cosa brodosa, de late, ógiu, e àteru, chi perdendho abba o perdendho calore (o po àteru) si faet prus tostada; nau foedhandho de unu, si narat in su sensu de si currègere, essire sàbiu, lòmpere a calecunu arresurtau bonu
Sinònimos e contràrios
abbeladinare,
acragare,
aggromare,
alleae,
ammallorai,
apedrare,
apiatare,
belare,
giagare,
impagnire,
pazare
/
medrare,
medrire
| ctr.
iscagiae,
sòlbere
Maneras de nàrrere
csn:
callai a ciorbedhu = essire zudissiosu, sàbiu, cabosu, achistiadu che unu mannu; su cagiau = su callau, preta; cagiare s'ógiu in buca = abbarrare trassidos; cazare una cosa de… = cuguzàrela de…, betàreli carchi cosa a meda, fai callagalla de…
Frases
in zerru, comente faghet fritu s'ozu ermanu si cazat ◊ cosa lassada a budhire meda si che cazat tropu ◊ custu binu callat in s'unga ◊ su lati si est callau ◊ sa minestra ca fut ghetada de diora si est callada
2.
l'at bidu chi a fàghere male no cumbenit, ma no bi cazat etotu ◊ l'ischis chi andhat male a fàghere gai, ma no bi cazas, no! ◊ tue no bi as cazadu: naras isambrúlios, iscabulada! ◊ s'ómini callat a ciorbedhu a corant'annus ◊ totinduna chi est callendi a ciorbedhu… s'ómini torrat a pipiu ◊ cussa cantzone est serbia a fàere cazare sos sentimentos de sa zente ◊ addaghi at intesu sa senténtzia dhi est cagiadu s'ógiu in buca!
Sambenados e Provèrbios
smb:
Callai
Ètimu
itl.
cagliare
Tradutziones
Frantzesu
épaissir,
coaguler,
se cailler
Ingresu
to thicken
Ispagnolu
espesar,
condensar
Italianu
addensare,
fare dènso,
coagulare,
rappigliarsi
Tedescu
sich verdichten,
gerinnen.
incrispàe, incrispài, incrispàre , vrb: incrispiai,
incrispiare Definitzione
fàere crispu, cràdiu, pigare fortza, fàere prus lestru, de prus, prus istrintu; primmare, ofèndhere arrennegare; in cobertantza, fintzes annuare nau de s'aera
Sinònimos e contràrios
acadriare,
afortiai,
apretai,
incribidai,
infruscare,
scrispiari
/
acristai,
inchigiare,
incilliri,
increstare
| ctr.
abbacai,
abblandai
Maneras de nàrrere
csn:
incrispiai su passu = caminare prus impresse; aeras incrispadas = chelu annuadu; incrispiare su guresi = fàgherelu essire prus afissu, intipiu
Frases
sempre piús incríspiat su bentu cun bírridos de abba e nie frita (N.Cucureddu)◊ un'ispuntorzada a sos boitos lis faghet incrispiare su passu ◊ su bentu, s'àcua, su fogu funt incrispiendi ◊ est malu su bentu candu incríspiat: trocit truncu e isperdit su cinixu de dónnia fogu (P.Alcioni)◊ incrispat is passus e ponit sa fua
Ètimu
srd.
Tradutziones
Frantzesu
épaissir,
intensifier
Ingresu
to intesify,
to thicken
Ispagnolu
intensificar
Italianu
raffittire,
intensificare
Tedescu
dichter machen,
verstärken.
infolcàre , vrb: infulcare Definitzione
fàere o essire de prus, prus crispu; atzitzare, pònnere is unos contra a is àteros
Sinònimos e contràrios
acadriare,
incrispai
/
ifurconare,
impuntzonare
Frases
est pioindhe e bi at perígulu chi s'infolchet s'abba ◊ in custa chida infolcat su basolu
2.
istat semper infulchendhe sos àteros a si vindicare
Tradutziones
Frantzesu
épaissir
Ingresu
to thicken
Ispagnolu
espesar,
azuzar
Italianu
raffittire
Tedescu
dichter machen.
intibbíri , vrb: intipie,
intipire,
intipiri Definitzione
essire o fàere cracu, istrintu, prènnere a isticu, tzatzare puru; fintzes tupare, a logos serrare (ma no deunudotu) un'apertura, o apèrrere unu pagu
Sinònimos e contràrios
istibbire,
stibbai
/
apabaglionare,
impipai,
tapire,
tipiri
/
tupai
| ctr.
illascare
Frases
su logu est intibbendudedhu de bellesa ◊ su tziu si at intipiu sa bértula de ebra ◊ is nuis s'intipint e calat s'iscuriu ◊ su sacu de sa palla cica de dhu intipiri
2.
est unu boscu intipiu ◊ unu chelu est intipiu de istedhos
3.
intipiri un'istampu me in su muru
Ètimu
srd.
Tradutziones
Frantzesu
épaissir,
devenir touffu,
taller
Ingresu
to thicken,
to tiller
Ispagnolu
entupir
Italianu
infittire,
infoltire,
tallire
Tedescu
dichter machen,
dicht werden.