afallídu , pps, agt: afalliu,
avaliu,
avalliu,
fallidu Definitzione
de afallire; nau de laores e frutuàrios, chi funt guastos, chentza lómpios; nau de un'animale, de ccn., chi est làngiu
Sinònimos e contràrios
bíciu,
caliu
/
afésiu,
scalixiu
| ctr.
líaru
Frases
su trigu est afallidu ◊ is trigus candu si sicant e no funt cumprius ancora funt avalius
Tradutziones
Frantzesu
desséché,
rabougri
Ingresu
fruit which doesn't come to ripeness for an excess of heat
Ispagnolu
zocato,
zorollo
Italianu
afato
Tedescu
verkümmert.
assicorràu , pps, agt: atzicorrau,
sicorrau Definitzione
de assicorrare
Sinònimos e contràrios
àrridu,
pizassadu,
sicorru,
ussicatu
Maneras de nàrrere
csn:
pani atzicorrau = chi si mànigat a traghedhu de cantu est àrridu, sicu; fémina assicorrada = chi no fizolat prus
2.
su pipiu at papau una fita de pani mesu assicorrada de sa basca
Tradutziones
Frantzesu
desséché
Ingresu
dried (up)
Ispagnolu
reseco
Italianu
rinsecchito
Tedescu
trocken.
calínu , agt Definitzione
nau de laore, chi est guastu de népide o de su sole a tropu e no at ingraniu bene / trigu c. = azummai aurtidu, sutili e frunziu
Sinònimos e contràrios
abboau,
afallidu,
afrachilau,
allampiadu,
anneuladu,
finigosu
Tradutziones
Frantzesu
desséché
Ingresu
dried
Ispagnolu
resecado
Italianu
afato
Tedescu
verkümmert.
sicàdu , pps, agt: sicau,
sigau Definitzione
de sicare
Sinònimos e contràrios
sicu
2.
toca, immoi donamí a bufai ca portu sa buca e su gúturu sicaus che sa linna! ◊ ita annada de caristia: su logu est totu sicau!
Tradutziones
Frantzesu
séché,
desseché
Ingresu
barren,
dried (up)
Ispagnolu
seco
Italianu
seccato,
disseccato,
inaridito
Tedescu
getrocknet,
ausgetrocknet,
ausgedörrt.
sícu , agt, pps, nm: sigu Definitzione
chi no portat prus abba; nau de erba o matedu, chi at pérdiu totu s'abba e po cussu est mortu; nau de un'arremu de sa carena, chi no portat prus fortza, chi est acancarronau, igragalau, chi no ndhe serbit prus, ma nau de totu sa carena, chi est làngia, marria meda, chentza fortzas, o nau de su chi unu provat, chi est totu ispantau, dispràxiu meda
Sinònimos e contràrios
adustu,
àrridu,
asciutu,
sicau
/
aggrauncidu,
rentesu
/
trassidu
| ctr.
birde,
friscu 1,
ifustu
Maneras de nàrrere
csn:
rana, píbera de sicu = chi crescit foras de s'àcua; pumatas de sicu = sentza de acuai prus, una borta chi anti pigau; sicu che linna (nadu de zente) = chi est làngiu meda, marriu; fàghere in sicu (nadu de cosa prantada) = chi crescit sentza de dh'acuai; berbeghes sicas, titas sicas = chi no sunt boghendhe prus late; èssere in sicu = abarrai in su sicu, sentza de àcua, no tènniri àcua; tempus de sicu = tempus de sicore, tempus meda chentza pròere; no bastare ne birde e ne sicu = nudha, consumai totu, tropu; unu corpu sicu = unu ebbia (ma chi at fatu totu s'efetu chi si depiat fàghere); avb. a sicu = candu (ccn. cosa) est sicada
Frases
abba s'ortu ca est totu sicu! ◊ sa linna sica tenet prus de sa frisca ◊ sa figu candho est bene sica si costoit
2.
sos bratzos nostros si sunt sicos candho azis fatu a trumas sa tucada ◊ s'iscanzant tancadas laras fritas in risos chi s'ierru aiat sicu ◊ sa rosa si est sica in su ratu ◊ sa funtana si ch'est sica ◊ si aiat próidu, su riu no si fit sicu
3.
un'ominedhu portat sa manu sica ◊ so abbarradu sicu candho apo ischidu chi fit mortu s'amigu meu ◊ sa manu sica giutat, prima de fàghere cussu dannu! ◊ zughet unu lados de sa carena sicu ◊ ndh'est rutu a malàidu e no bi est sanadu prus: pro cussu est sicu che linna ◊ sa limba sica, innantis de nàrrere male de s'àteru! ◊ bae e tribàglia, mandronatzu, no ses sicu!
4.
dae tríulas semus in sicu, sentza bi tènnere unu ticu de abba ◊ cussa cosa est totu in sicu: cheret abbada ◊ in custa domo no che abbastat ne birde e ne sicu mancari che intret riu bogadu! ◊ si su basolu noche lu manigamus a friscu no ndhe tenimus a sicu, ca est pagu
Sambenados e Provèrbios
smb:
Siccu
Ètimu
ltn.
siccus
Tradutziones
Frantzesu
sec,
desséché
Ingresu
dried (up)
Ispagnolu
seco
Italianu
sécco,
disseccato,
inaridito
Tedescu
trocken,
ausgedörrt,
dürr,
ausgetrocknet.