casucótu , nm: casugotu 1 Definitzione una genia de erba: orchidea aresti; prus che àteru su pl., is casucotus, funt is càrigas, màncias de diferente colore chi si formant in is cambas aparadas meda nudas a su fogu Sinònimos e contràrios tubaridúbari 2. tocat a illichidire, no faet a abbarrare a fàere casu cotu pata a fogu! Terminologia iscientìfica rba, Anacamptis longicornu, Dactylorhiza maculata, Anacamptis morio Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu orchis à long éperon, orchis bouffon Ingresu wild orchis, green-winged orchid Ispagnolu especies de orquídeas Italianu orchide cornuta, concòrdia Tedescu geflecktes Knabenkraut, Kleine Knabenkraut.
càvana , nf: càvuna Definitzione aina segante a punta acancarronada e a màniga longa po dha pigare a duas manos: assimbígiat de fatura a sa pudatza (a màniga curtza, de pigare a una manu) Sinònimos e contràrios cana, cirradroxa, faltzone, fústina, ischirradorza, luatorja, orostazu, rultàglia, ruvadorja, urvajola Maneras de nàrrere csn: èssiri fatu a c. = a sa russa, a bistrale, èssere de maneras pagu fines; c. iscollada = nadu de ccn., èssere irreguladu, fàghere sa cosa chentza critériu Frases si cantaus in sardu no est isceti po fai festa, ma est po dhis torrai su pani prestau a is óminis de càvuna chi a s'ispanigadroxu movint a su sartu (A.Satta) Terminologia iscientìfica ans Tradutziones Frantzesu serpe à manche long Ingresu billhook Ispagnolu podadera, hocino Italianu rónca, róncola Tedescu Hippe.
iscagliòla, iscagliòra , nf: scagliola Definitzione elva trigale, una genia de erba chi betant po fàere brovendha de pigiones Terminologia iscientìfica rba, Phalaris canariensis Ètimu itl. Tradutziones Frantzesu millet long Ingresu birdseed Ispagnolu alpiste Italianu scagliòla Tedescu Kanariengras.
lóngu , agt, nm Definitzione nau de cosa, chi misurat meda o fintzes prus de cantu serbit in su sensu de unu filu, de una filada; nau de tempus, chi durat o chi paret meda; nau de animale, su pl. parte de su matzàmene, su fodhale, fintzes totu s'istentina; nau de unu po comente faet, chi est pagu lestru / min. longhitu Sinònimos e contràrios | ctr. crúciu Maneras de nàrrere csn: l. che su mese de maju = chi parit de no acabbai prus; segaresiche curtzos e longos = (nau in cobertantza de s'ómini) segaisindi totu sa natura; andai a l. = tirare a longas, tzirigheltare, istare tropu tempus cun carchi chistione chentza ndhe atuliare; pònnere de l. = a manera de resurtare de su matessi betu sa longària de duas cosas, de su chi si ponet e de su logu inue si ponet e gai; male de su l. = male a istentinas; brodu l. = de pagu sustàssia, isabbisabbi; èssiri longu fuedhendi = istare a illériu nendhe fintzas cosas chi si podent lassare Frases s'abe reina est piús longhita ◊ cantu fit longu fit ladu, rutu in terra ◊ ponide su bancu de longu, ca de rugadis no cabet! ◊ no si podet istare a tempos longos ispetendhe! ◊ coitade ca su caminu de fàghere est longu! Sambenados e Provèrbios smb: Longu Ètimu ltn. longus Tradutziones Frantzesu long Ingresu long Ispagnolu largo Italianu lungo Tedescu lang.
oróru , avb: aroru Definitzione acanta a s'oru, in totu su tretu de is oros Frases fiu cichendi isparau ororu de cresura ◊ su fogu fuidu s'est frimmu totu ororu de istrada ◊ so andhadu ororu de riu ◊ in cue sas piantas sunt créschidas ororu de sa trempa Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu tout le long de… Ingresu along the edge Ispagnolu a lo largo Italianu lungo i màrgini Tedescu die Ränder entlang.
pilíni , nf Definitzione una genia de erba Sinònimos e contràrios acuca, coiatu, cucacuca, scariola Terminologia iscientìfica rba, Phalaris paradoxa Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu alpiste, millet long Ingresu birdseed Ispagnolu alpiste Italianu scagliòla Tedescu Kanariengras.