pàcu , nm, agt, prn, avb: pagu,
pau 1 Definitzione
una cantidade pitica, chi no bastat po su bisóngiu, chi no est su tanti chi serbit, o est su tanti giustu ma sèmpere cantidade pitica: coment'e agt. si podet pònnere innanti o apustis de su nm. e no est sèmpere chi cuncordat; coment'e avb. serbit fintzes a cambiare su significau de un'agt. in sensu menguante: acumpangiandho unu vrb. podet fintzes àere su significau de no, nudha / min. pachitzu, pachitzedhu, paghedhu, paghighedhu, paghitzedhu, paguaghedhu = pagu meda / a/c.: su foedhu coment'e avb. podet cambiare su gradu in su sensu de méngua aciunghedho s'avérbiu meda (chi deosi dhu acostit a nudha, e balet po pagu pagu); manígiu mannu podet tènnere cun dópiu significau irónicu: s'impreat po su normale significau irónicu (es. pagu longu!… = longhixedhu!… = longu meda; pagu feu cussu cristianu!… = feu meda; pagu bellu custu fiore!… = bellu meda), ma acumpàngiat s'agt. in nadas chi narant su contràriu de su contràriu, candho si arrispondhet a chie at impreau s'agt cun significau bonu, de valore positivu: – Bellu custu froi! – Pagu bellu!…(= bellu meda? No: bellu própiu nudha!); – Paxiosu custu pipiu! – Pagu paxiosu!… (= paxiosu meda? No: paxiosu própiu nudha!); – Bonu custu binu! – Pagu bonu!… (= bonu meda? No: bonu nudha!); – Cabosu custu pisedhu! – Pagu puru!… (= cabosu meda? No: cabosu própiu nudha!); sa nada Pagu puru!… si podet fàere coment'e arresposta chentza dèpere mai nàrrere s'agt. cunsiderau
Sinònimos e contràrios
ammerchinzadu,
apenas,
iscassu
| ctr.
bundhante,
meda,
paritzu,
tropu
Maneras de nàrrere
csn:
avb.: a pagu = abbellu, in cantitade paga; a pagu a pagu = abbellu abbellu, unu pagu a borta (manera); de su pagu, paghedhu: de su meda, nudha! = mezus pacu chi no nudha; commo dae pacu = de pagu tempus; mesu pagu = pagu etotu; pagubbene, pagu bèni!, pagu bèni miu!… (nadu a làstima) = ite mi siat su bene!, cale bene?!…, nudha!, tropu pagu!; èssere de pacu prus o mancu = de perunu contu, de pagu valore; èssere a contu de pagu = pagu, própiu pagu
Frases
cussu pacu de cosa chi giuchio a gràscias chi l'avio cuverau! ◊ menzus su pagu chi no su nudha ◊ semus partidos a trumadas, a boltas benninne su pagu chi si teniat ◊ de su pagu, paghedhu, de su meda, nudha! ◊ seis istétius de bonugoru a bolli dividi su pagu de pani e ingaúngiu cun nosu
2.
sa pagu vida chi at tentu ◊ nd'at pigau cussas pagu cosas chi teniat ◊ a bèndhere bi aiat cosa meda, ma a comporare zente paga! ◊ su dinai mi dhu ispendia in pagus oras ◊ custas pagu rigas fuedhant de una chistioni ◊ pagu genti mellus festa! ◊ àcua meda e pisci pagu ◊ cussos pacos fiados fint aggorraos in su corrale ◊ pagus is fogus chi s'alluint in is montis!…
3.
cussa cosa l'ischint in pagos ◊ ndh'amus presiadu medas, ma pagos ant adduidu ◊ medas pagus faint unu meda ◊ fuant pagus is chi isciant a ligi ◊ sos pagos chi bi fint si ndhe sunt andhados puru
4.
immoi biu pagu meda, e nudha puru! ◊ sa cosa prus pagu bona piaghet prus pagu ◊ su cabadhedhu a pacu a pacu lu domo ◊ a trabballai meda, ma a pagai pagu! ◊ su dinai nostru gi est a pagu ◊ est bénnidu pagu innantis ◊ de sodhu ndh'amus pacu ◊ custa cosa est unu pagu druci ◊ su mànigu mi est essidu unu pagu salidu ◊ nc'est peri chini ingrassat papandu pagu ◊ dèu gei nci creu pagu chi torrit a biu ◊ de candu babbu si fut cojau, in butega dhui abarràt pagu: dhui lassàt a mamma ◊ fuant sordaus pagu bestius e pagu armaus
5.
bae chi pagu bi andhas a campu, oe, malàidu comente ses! ◊ pagu ti ndhe naro de su chi cheres ischire, ca est unu segretu! ◊ a isse pagu lu dorches, mancari l'impromitas totu s'oro de su mundhu!
6.
pacubbene meu: fipo tzopu, isarchilatu! ◊ ohi, ite pàsculos, pacubbene nostru: pàsculos non si n'esistint prus ◊ ge seus sigurus in custa vida…: pagu bèni nostru! ◊ a su tempus, pagu bèni, fut prus su preugu chi no su dinai ◊ si lu leaiant a zocu che bannitedhu de pacu prus o mancu
7.
cussa màchina est caminendi a pagu
Sambenados e Provèrbios
prb:
non c'est pagu chi non bastit, non c'est meda chi no ispacit ◊ paga zente bona festa!
Ètimu
ltn.
paucus
Tradutziones
Frantzesu
peu
Ingresu
little,
not very
Ispagnolu
poco
Italianu
pòco
Tedescu
wenig.
pàdinu , agt, nm Definitzione
nau de logu, chi est pagu pagu in calada, chi est in pendhente a una bandha; a logos, abba lena
Sinònimos e contràrios
tombiu
Ètimu
ltn.
*patidus
Tradutziones
Frantzesu
un peu incliné
Ingresu
sloping
Ispagnolu
un poco inclinado
Italianu
leggerménte inclinato
Tedescu
etwas schief.
paghennennúdha , nm Definitzione
ne pagu e ne nudha, pagu de abberu, nau de una persona puru: nau in cobertantza, meda
Frases
su chi mi at dadu est paghennennudha
2.
cussu paghennennudha no ndhe faghet de cosa in adderetu (G.Ruju)
3.
li ponzeit custu paghennennudha de sa timória chi comintzeit a titillias de fritu
Ètimu
srd.
Tradutziones
Frantzesu
très peu
Ingresu
very little
Ispagnolu
muy poco
Italianu
pochìssimo
Tedescu
sehr wenig
papàrra 1, pàparra , nf Definitzione
cosighedha de perunu contu, nudha
Sinònimos e contràrios
pampalluca,
pimpirripàparra
/
bóciga
Frases
dh'as a cumprendi, tui, sa pàparra!…◊ no scit una paparra de sa letzioni ◊ est abbituau a arriri de is carrus furriaus, ma cun mimi fait pagu paparra!
Tradutziones
Frantzesu
objet de peu de valeur,
sans valeur
Ingresu
an object of no value
Ispagnolu
menudencia
Italianu
còsa di ìnfimo,
nessun valóre
Tedescu
Nichtigkeit.
pibidédhu , nm: pipidedhu Definitzione
tipidiu, genia de lanighedha de su linu (o de sa lana etotu), sa parte prus fine de su linu; apen'apena, unu tanti paghedhedhu
Sinònimos e contràrios
biculedhu,
filchinida,
palfaruza,
pimpidalla,
pimpirinalla,
pitzuedhu,
uchedhu
Frases
a chie fut tepenandhe lana o pipidedhu, calicuna allatandhe, candho no fut isciapunandhe (A.Marceddu)
Tradutziones
Frantzesu
petit peu
Ingresu
only a little
Ispagnolu
poquito
Italianu
pochettino
Tedescu
ein bißchen.
pódhixi , nm Definitzione
su pódhighe mannu de sa manu; un'apenas de cosa, unu tanti pigau cun sa punta de duos o tres pódhighes: podhixedhu si narat fintzes po iscutighedha, apenas de ora
Sinònimos e contràrios
didumannu,
podhichemannu
/
gradixedhu,
iscuta,
pachitzedhu,
talighedhu,
tanchixedhu,
podhicada
2.
poboritu, mancu unu pódhixi de sabi in conca portat! ◊ seus che is mobentis in sa moba, girendu po unu podhixedhu de farra! ◊ dhi domandu de tenni unu podhixedhu de passiéntzia
3.
mi setzu unu podhixedhu, no m'istentu ◊ aspetit unu podhixedhu! ◊ lassaminci essiri unu podhixedhu a foras!
Tradutziones
Frantzesu
assez peu,
petit peu
Ingresu
not much
Ispagnolu
poquito
Italianu
pochino
Tedescu
Daumen,
ein bißchen.
surdíghinu , agt Definitzione
nau de ccn., chi pecat a origas, chi est unu pagu surdu
Sinònimos e contràrios
surdànciu
Ètimu
srd.
Tradutziones
Frantzesu
un peu dur d'oreille
Ingresu
hard of hearing
Ispagnolu
duro de oído
Italianu
sordastro
Tedescu
schwerhörig.
terrichèdha , nf Definitzione
min. de terra: terrenu piticu, pagu pagu de terra
Tradutziones
Frantzesu
peu de terre
Ingresu
mould
Ispagnolu
terreno pequeño
Italianu
terrìccio
Tedescu
Bodenkrume.
tzentèdha , nf Definitzione
gente metzana, malebortzedida, chi no at caràtere, de pagu contu
Sinònimos e contràrios
gastile,
gentaredha,
gentixedha
Tradutziones
Frantzesu
gens de peu
Ingresu
low-minded people
Ispagnolu
gentuza
Italianu
gentùcola
Tedescu
kleines Volk.