búrgu , nm Definitzione
fossu mannu e cofudu prenu de abba, in is errios
Sinònimos e contràrios
corrovoni,
foxone,
gurgu 1,
pógiu
/
cdh. tisina
Frases
su rivu in mesu de sas rocas format metas burgos, pojos e pischinas ◊ burgos de abbas límpias càmbiant in pischinas mortas
Ètimu
ltn.
gurgus
Tradutziones
Frantzesu
point le plus profond (d'un fleuve)
Ingresu
river ditch
Ispagnolu
hondonada
Italianu
tónfano
Tedescu
Tiefe im Fluß.
burgútu , agt Definitzione
chi faet a fossu / pratu b. = cofudu, devucu
Sinònimos e contràrios
fundhucu,
fundhudu,
fungudu,
preputu,
trevucu
| ctr.
praneri,
pranu
Frases
su poju fit largu, pacu burgutu e tunnu própiu comente a unu lapiolu
Ètimu
srd.
Tradutziones
Frantzesu
profond
Ingresu
deep
Ispagnolu
profundo
Italianu
profóndo
Tedescu
tief.
cafúdu , agt: cofudu,
cufudu Definitzione
chi est a tuvu, imbuidau, istuvonau, nau mescamente de truncos mannos de matas / àlbure cafudu, mata cafuda; terudha cofuda = terudha tupada
Sinònimos e contràrios
acogalzadu,
burgutu,
caudu,
copudu,
fungudu,
putudu,
tufudu
| ctr.
prenu
Frases
custu est unu pratu cofudu de ferru martau ◊ ant fatu unu tofu cufudu
Ètimu
srd.
Tradutziones
Frantzesu
creux,
profond
Ingresu
sunken
Ispagnolu
hueco
Italianu
incavato,
profóndo
Tedescu
hohl,
tief.
devúcu , agt Definitzione
chi calat a fundu, cofudu, nau pruschetotu de cosa o istrégiu buidu: est unu foedhu chi no càmbiat de su singulare a su pl. e ne de mascu a fémina
Sinònimos e contràrios
fucudu,
fungarutzu,
fungudu,
trevucu
| ctr.
ladu
Frases
pro cosa de brou cheret postu piatos devucu
Ètimu
srd.
Tradutziones
Frantzesu
profond
Ingresu
deep
Ispagnolu
profundo,
hondo
Italianu
profóndo,
fóndo
Tedescu
tief.
fundhúcu , agt: fundu 1,
funducu Definitzione
chi giughet su fundhu in bàsciu meda, chi portat costàgios artos (nau meda de istrégiu)
Sinònimos e contràrios
burgutu,
fundhudu,
fungudu,
tofuncu,
trevucu
Frases
in sos pògios fundhucos e pischinas, si no ischis nadare, no ti abburres!
Sambenados e Provèrbios
prb:
mari fundu pisci pagu
Ètimu
srd.
Tradutziones
Frantzesu
profond
Ingresu
deep
Ispagnolu
profundo,
hondo
Italianu
profóndo
Tedescu
tief.
fundhúdu , agt: fundudu,
funnudu Definitzione
chi ch'est in fundhu o chi calat a fundhu meda
Sinònimos e contràrios
burgutu,
fundhucu,
fungudu,
trevucu
Frases
custa mata portat arréxinis fundudas e friscas in terra cosa sua ◊ fiat unu fossu ladu e fundudu ◊ si ch'est betadu a modhe in su poju prus fundhudu: a iscatos de bi restare! ◊ ororu de sa Sardínnia su mari est prus fundudu aundi is màrginis funt artus, de arrocas (B.Erdas)
2.
ricamu pensamentus fundudus chei su mari…
Ètimu
srd.
Tradutziones
Frantzesu
profond
Ingresu
deep
Ispagnolu
profundo,
hondo
Italianu
profóndo
Tedescu
tief.
fungúdu , agt: funguru,
fungutu Definitzione
chi giughet su fundhu in bàsciu meda; chi calat a fundhu o, nau de unu pentzu, de un’idea, chi bolet nàrrere cosa meda, de importu / terra funguda = terra russa, chi falat a fundhu chentza agatare pizu de pedra
Sinònimos e contràrios
burgutu,
copudu,
fosciudu,
fucudu,
fundhucu,
fundhudu,
putudu,
trevucu,
tufudu
| ctr.
subranu
Frases
su putu fit mannu e fungutu ◊ custa perca est funguda: betèndheche una preda no s'intendhet candho ferit ◊ in cue sa terra est totu paris e funguda ◊ su nie fit fungutu, a pizu russu ◊ cust'istampu tocat a dhu fai prus funguru
2.
s'arriscu giughet a fungudos isetos de pena ◊ in sas abbas fungutas de s'ingannu su tempus che afungat sos ómines toltos ◊ tue ses disizu fungudu de sos beranos (C.Puddu)
Ètimu
srd.
Tradutziones
Frantzesu
profond
Ingresu
deep
Ispagnolu
profundo,
hondo
Italianu
profóndo
Tedescu
tief.
isprefundhàdu , agt Definitzione
chi ch'est calau a fundhu; nau de unu, chi est deasi atentu pentzandho a calecuna cosa de no si acatare, agiummai, de nudh'àteru
Sinònimos e contràrios
aciuvau
/
incialmatu
Tradutziones
Frantzesu
profond,
extasié
Ingresu
ecstatic
Ispagnolu
precipitado,
ensimismado,
absorto,
enfrascado
Italianu
estàtico
Tedescu
verzückt.
mudigòre , nm: mudijore,
mudiore,
mudore,
mudori,
mudricore Definitzione
mudesa, su no s'intèndhere perunu sonu e ne boghe, su no foedhare e ne fàere perunu sonu, su èssere totu citiu
Sinònimos e contràrios
mudímine,
mudine,
mútria,
mutricore,
mutrione
/
assébiu
Frases
su mudiore achirrat de repente: no s'intendhent prus chidérios de pessones, de animales (L.Loi)◊ in custas badhes su mudiore ammentat cosas nadas e ismentigadas ◊ ti tocat de faedhare a sos àteros: no tenent piaghere de su mudore tou! ◊ su mudricore de sos mortos ◊ est faladu su mudore e no s'intendhet un'ae
Ètimu
srd.
Tradutziones
Frantzesu
profond silence
Ingresu
dead silence
Ispagnolu
silencio profundo
Italianu
profóndo silènzio
Tedescu
Grabesstille.
mutricòre , nm Definitzione
su èssere totu mudu, su no s'intèndhere nudha, peruna cosa
Sinònimos e contràrios
mudigore,
mudímine,
mudine,
mútria
Ètimu
srd.
Tradutziones
Frantzesu
profond silence
Ingresu
dead silence
Ispagnolu
silencio absoluto
Italianu
silènzio profóndo,
assoluto
Tedescu
Totenstille.
padúle , nf, nm: paoi,
paule,
pauli Definitzione
abba apojada, paule manna de abba, giubbu, mescamente in is errios mannos
Sinònimos e contràrios
gurgu 1,
lacone,
lacuedha,
làcuna,
pógiu,
trógliu
Frases
brintat in sa pauli, nci afundat e mortu! ◊ a unu poju mannu de su riu li namus "Paule lada"◊ cussa funtana paret unu padule de arana ◊ funt paois de àcuas mortas ◊ in sa paule bi at tzinnia ◊ adoru de su paoi est totu cannisoni
2.
bi est chie no si cunfundhet in custu paule de ódiu
Sambenados e Provèrbios
smb:
Paulis
Ètimu
ltn.
padule(m)
Tradutziones
Frantzesu
point le plus profond (d'un fleuve)
Ingresu
big pool
Ispagnolu
gran poza de agua en los ríos
Italianu
grande pózza d'àcqua nei fiumi
Tedescu
große Wasserlache in Flüssen.
pógiu , nm, nf: poja 1,
poju,
pou,
poxu,
poza,
pozu Definitzione
fossu prenu de abba mescamente in errios mannos (ma fintzes fossu ebbia); genia de bartza tundha, fraigada a muru, in su sartu
Sinònimos e contràrios
bàtiga,
cadhaja,
corrovoni,
fògia 1,
foxone,
gurgu 1,
trógliu
Maneras de nàrrere
csn:
una poja de ludu = fossu prenu de ludu; pozu de sàmbene = lacuina, lotzina de sànguini chi at pérdiu ccn.
Frases
sa rana istat cracagliendhe intro de sos pojos ◊ si no ischis nadare, no ti abburres in sos pògios fundhucos! ◊ de tretu in tretu su pastore at fatu sos pojos pro abbare sa robba ◊ l’avio zirau e istrampau in su ludu de una poza, gherrandhe a istrumpa
2.
in s'ortu bi amus fatu su poju pro collire s'abba
3.
custu est fintzas tempus de oro pro chie est fora de pojos de peleu
Sambenados e Provèrbios
smb:
Poggiu
Tradutziones
Frantzesu
point le plus profond d'un fleuve
Ingresu
river ditch
Ispagnolu
hondonada en los ríos
Italianu
tónfano
Tedescu
Kolk.
suspréxu , nm Definitzione
genia de súlidu longu po dispraxere o disígiu / ghetai unu susprexu
Sinònimos e contràrios
pioncu
Frases
mannu at a èssi su donu chi s'ànima su susprexu abetat (U.Cara)◊ lampat, tronat, e a is trumbutus arretronant is susprexus de unu coru segau ◊ cali prexu candu calincunu de bidha mi cumparit e cali susprexu candu si ndi andat! ◊ tremint is corus prenus de susprexu pensendu a is fillus malassortaus (D.Erriu)
Ètimu
srd.
Tradutziones
Frantzesu
profond soupir
Ingresu
deep sigh
Ispagnolu
suspiro profundo
Italianu
sospiro profóndo
Tedescu
tiefer Seufzer.
trevúcu , agt: truvucu,
tuvucu Definitzione
chi calat a fundhu, nau mescamente de su buidu de un'istrégiu, de pratu, de putzos e àteru
Sinònimos e contràrios
devucu,
fosciudu,
fungudu,
preputu,
tofuncu,
truvudu
Maneras de nàrrere
csn:
putu tuvucu, raighinas tuvucas = fungudu, fungudas, chi falant a fundhu meda; drommire a tuvucu = a sonnu surtu; terra t. = a pizu russu
Frases
su putu est truvucu ◊ su putu est tuvucu deghe metros ◊ custa est una córvula tuvuca ◊ as fatu surcos tropu truvucos
2.
su sou est unu dolore trevucu
3.
no li servit frensada e ne brenusu e dormit a tuvucu, a bentre in susu
Ètimu
srd.
Tradutziones
Frantzesu
creux,
profond
Ingresu
deep
Ispagnolu
hondo
Italianu
fóndo,
profóndo
Tedescu
tief.