búrgu , nm Definizione
fossu mannu e cofudu prenu de abba, in is errios
Sinonimi e contrari
corrovoni,
foxone,
gurgu 1,
pógiu
/
cdh. tisina
Frasi
su rivu in mesu de sas rocas format metas burgos, pojos e pischinas ◊ burgos de abbas límpias càmbiant in pischinas mortas
Etimo
ltn.
gurgus
Traduzioni
Francese
point le plus profond (d'un fleuve)
Inglese
river ditch
Spagnolo
hondonada
Italiano
tónfano
Tedesco
Tiefe im Fluß.
burgútu , agt Definizione
chi faet a fossu / pratu b. = cofudu, devucu
Sinonimi e contrari
fundhucu,
fundhudu,
fungudu,
preputu,
trevucu
| ctr.
praneri,
pranu
Frasi
su poju fit largu, pacu burgutu e tunnu própiu comente a unu lapiolu
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
profond
Inglese
deep
Spagnolo
profundo
Italiano
profóndo
Tedesco
tief.
cafúdu , agt: cofudu,
cufudu Definizione
chi est a tuvu, imbuidau, istuvonau, nau mescamente de truncos mannos de matas / àlbure cafudu, mata cafuda; terudha cofuda = terudha tupada
Sinonimi e contrari
acogalzadu,
burgutu,
caudu,
copudu,
fungudu,
putudu,
tufudu
| ctr.
prenu
Frasi
custu est unu pratu cofudu de ferru martau ◊ ant fatu unu tofu cufudu
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
creux,
profond
Inglese
sunken
Spagnolo
hueco
Italiano
incavato,
profóndo
Tedesco
hohl,
tief.
devúcu , agt Definizione
chi calat a fundu, cofudu, nau pruschetotu de cosa o istrégiu buidu: est unu foedhu chi no càmbiat de su singulare a su pl. e ne de mascu a fémina
Sinonimi e contrari
fucudu,
fungarutzu,
fungudu,
trevucu
| ctr.
ladu
Frasi
pro cosa de brou cheret postu piatos devucu
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
profond
Inglese
deep
Spagnolo
profundo,
hondo
Italiano
profóndo,
fóndo
Tedesco
tief.
fundhúcu , agt: fundu 1,
funducu Definizione
chi giughet su fundhu in bàsciu meda, chi portat costàgios artos (nau meda de istrégiu)
Sinonimi e contrari
burgutu,
fundhudu,
fungudu,
tofuncu,
trevucu
Frasi
in sos pògios fundhucos e pischinas, si no ischis nadare, no ti abburres!
Cognomi e Proverbi
prb:
mari fundu pisci pagu
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
profond
Inglese
deep
Spagnolo
profundo,
hondo
Italiano
profóndo
Tedesco
tief.
fundhúdu , agt: fundudu,
funnudu Definizione
chi ch'est in fundhu o chi calat a fundhu meda
Sinonimi e contrari
burgutu,
fundhucu,
fungudu,
trevucu
Frasi
custa mata portat arréxinis fundudas e friscas in terra cosa sua ◊ fiat unu fossu ladu e fundudu ◊ si ch'est betadu a modhe in su poju prus fundhudu: a iscatos de bi restare! ◊ ororu de sa Sardínnia su mari est prus fundudu aundi is màrginis funt artus, de arrocas (B.Erdas)
2.
ricamu pensamentus fundudus chei su mari…
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
profond
Inglese
deep
Spagnolo
profundo,
hondo
Italiano
profóndo
Tedesco
tief.
fungúdu , agt: funguru,
fungutu Definizione
chi giughet su fundhu in bàsciu meda; chi calat a fundhu o, nau de unu pentzu, de un’idea, chi bolet nàrrere cosa meda, de importu / terra funguda = terra russa, chi falat a fundhu chentza agatare pizu de pedra
Sinonimi e contrari
burgutu,
copudu,
fosciudu,
fucudu,
fundhucu,
fundhudu,
putudu,
trevucu,
tufudu
| ctr.
subranu
Frasi
su putu fit mannu e fungutu ◊ custa perca est funguda: betèndheche una preda no s'intendhet candho ferit ◊ in cue sa terra est totu paris e funguda ◊ su nie fit fungutu, a pizu russu ◊ cust'istampu tocat a dhu fai prus funguru
2.
s'arriscu giughet a fungudos isetos de pena ◊ in sas abbas fungutas de s'ingannu su tempus che afungat sos ómines toltos ◊ tue ses disizu fungudu de sos beranos (C.Puddu)
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
profond
Inglese
deep
Spagnolo
profundo,
hondo
Italiano
profóndo
Tedesco
tief.
isprefundhàdu , agt Definizione
chi ch'est calau a fundhu; nau de unu, chi est deasi atentu pentzandho a calecuna cosa de no si acatare, agiummai, de nudh'àteru
Sinonimi e contrari
aciuvau
/
incialmatu
Traduzioni
Francese
profond,
extasié
Inglese
ecstatic
Spagnolo
precipitado,
ensimismado,
absorto,
enfrascado
Italiano
estàtico
Tedesco
verzückt.
mudigòre , nm: mudijore,
mudiore,
mudore,
mudori,
mudricore Definizione
mudesa, su no s'intèndhere perunu sonu e ne boghe, su no foedhare e ne fàere perunu sonu, su èssere totu citiu
Sinonimi e contrari
mudímine,
mudine,
mútria,
mutricore,
mutrione
/
assébiu
Frasi
su mudiore achirrat de repente: no s'intendhent prus chidérios de pessones, de animales (L.Loi)◊ in custas badhes su mudiore ammentat cosas nadas e ismentigadas ◊ ti tocat de faedhare a sos àteros: no tenent piaghere de su mudore tou! ◊ su mudricore de sos mortos ◊ est faladu su mudore e no s'intendhet un'ae
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
profond silence
Inglese
dead silence
Spagnolo
silencio profundo
Italiano
profóndo silènzio
Tedesco
Grabesstille.
mutricòre , nm Definizione
su èssere totu mudu, su no s'intèndhere nudha, peruna cosa
Sinonimi e contrari
mudigore,
mudímine,
mudine,
mútria
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
profond silence
Inglese
dead silence
Spagnolo
silencio absoluto
Italiano
silènzio profóndo,
assoluto
Tedesco
Totenstille.
padúle , nf, nm: paoi,
paule,
pauli Definizione
abba apojada, paule manna de abba, giubbu, mescamente in is errios mannos
Sinonimi e contrari
gurgu 1,
lacone,
lacuedha,
làcuna,
pógiu,
trógliu
Frasi
brintat in sa pauli, nci afundat e mortu! ◊ a unu poju mannu de su riu li namus "Paule lada"◊ cussa funtana paret unu padule de arana ◊ funt paois de àcuas mortas ◊ in sa paule bi at tzinnia ◊ adoru de su paoi est totu cannisoni
2.
bi est chie no si cunfundhet in custu paule de ódiu
Cognomi e Proverbi
smb:
Paulis
Etimo
ltn.
padule(m)
Traduzioni
Francese
point le plus profond (d'un fleuve)
Inglese
big pool
Spagnolo
gran poza de agua en los ríos
Italiano
grande pózza d'àcqua nei fiumi
Tedesco
große Wasserlache in Flüssen.
pógiu , nm, nf: poja 1,
poju,
pou,
poxu,
poza,
pozu Definizione
fossu prenu de abba mescamente in errios mannos (ma fintzes fossu ebbia); genia de bartza tundha, fraigada a muru, in su sartu
Sinonimi e contrari
bàtiga,
cadhaja,
corrovoni,
fògia 1,
foxone,
gurgu 1,
trógliu
Modi di dire
csn:
una poja de ludu = fossu prenu de ludu; pozu de sàmbene = lacuina, lotzina de sànguini chi at pérdiu ccn.
Frasi
sa rana istat cracagliendhe intro de sos pojos ◊ si no ischis nadare, no ti abburres in sos pògios fundhucos! ◊ de tretu in tretu su pastore at fatu sos pojos pro abbare sa robba ◊ l’avio zirau e istrampau in su ludu de una poza, gherrandhe a istrumpa
2.
in s'ortu bi amus fatu su poju pro collire s'abba
3.
custu est fintzas tempus de oro pro chie est fora de pojos de peleu
Cognomi e Proverbi
smb:
Poggiu
Traduzioni
Francese
point le plus profond d'un fleuve
Inglese
river ditch
Spagnolo
hondonada en los ríos
Italiano
tónfano
Tedesco
Kolk.
suspréxu , nm Definizione
genia de súlidu longu po dispraxere o disígiu / ghetai unu susprexu
Sinonimi e contrari
pioncu
Frasi
mannu at a èssi su donu chi s'ànima su susprexu abetat (U.Cara)◊ lampat, tronat, e a is trumbutus arretronant is susprexus de unu coru segau ◊ cali prexu candu calincunu de bidha mi cumparit e cali susprexu candu si ndi andat! ◊ tremint is corus prenus de susprexu pensendu a is fillus malassortaus (D.Erriu)
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
profond soupir
Inglese
deep sigh
Spagnolo
suspiro profundo
Italiano
sospiro profóndo
Tedesco
tiefer Seufzer.
trevúcu , agt: truvucu,
tuvucu Definizione
chi calat a fundhu, nau mescamente de su buidu de un'istrégiu, de pratu, de putzos e àteru
Sinonimi e contrari
devucu,
fosciudu,
fungudu,
preputu,
tofuncu,
truvudu
Modi di dire
csn:
putu tuvucu, raighinas tuvucas = fungudu, fungudas, chi falant a fundhu meda; drommire a tuvucu = a sonnu surtu; terra t. = a pizu russu
Frasi
su putu est truvucu ◊ su putu est tuvucu deghe metros ◊ custa est una córvula tuvuca ◊ as fatu surcos tropu truvucos
2.
su sou est unu dolore trevucu
3.
no li servit frensada e ne brenusu e dormit a tuvucu, a bentre in susu
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
creux,
profond
Inglese
deep
Spagnolo
hondo
Italiano
fóndo,
profóndo
Tedesco
tief.