agurtítu , agt: aortitzu, aurtíciu, aurtissu, aurtitu Definitzione nau de sèmene, de fedu, chi no est cumpriu, no est lómpiu, mortu, e no naschit (sèmene) o no campat (fedu) Sinònimos e contràrios antitzu, ispeurtitu / iscassu | ctr. drempidu, lómpidu, cumpridu, imbénnidu 2. cudhu frúmene che tragat totu, annadas príngias e aortitzas Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu abortif Ingresu abortive Ispagnolu abortivo Italianu abortivo Tedescu abortiv.
agurtíu , pps, agt: aurtidu, austidu Definitzione de agurtire; nau de animale, chi su fedu est naschiu innanti meda de su tempus e no campat; nau de sèmene, chi no est cumpriu e no tzeurrat; nau de css. cosa, chi no si est averada, chi est acabbada chentza arrennèscere Sinònimos e contràrios istrumadu / bíciu, caliu Frases sas berbeghes si sunt aurtidas 2. s'ispiga a conca bàscia est ingranida: sa chi est tètera est aurtida ◊ trigu aurtidu, tzegu 3. sunt medas sos disizos austidos Tradutziones Frantzesu avorté Ingresu abortive Ispagnolu abortado Italianu abortito Tedescu fehlgeboren.
antítzu , agt: artitzu, ortíciu Definitzione nau de fedu, chi est naschiu chentza lómpiu, chentza cumpriu: dhu narant de pipiu, de animales e de frutuàriu puru (candho no est bene lómpiu o ndhe orruet chentza lòmpere) Sinònimos e contràrios agurtitu, agurtiu / agurtidura, aurtíngiu | ctr. cumpridu, lómpidu Sambenados e Provèrbios smb: Artitzu, Artizzu Tradutziones Frantzesu abortif Ingresu abortive Ispagnolu abortivo Italianu abortivo Tedescu abortiv.
ortíciu , agt: antitzu, ortiju 1, ortitzu Definitzione chi est naschiu chentza lómpiu, chentza cumpriu: dhu narant de pipios, de animales (e de frutuàriu puru candho no lompet e ndhe orruet); si narat fintzes de cosa chi creschet pagu, a trebballu / ou ortíciu = criadu cun sa corza modhe, chena su pizu tostu Sinònimos e contràrios agurtitu, agurtiu / ingatzinau / agurtidura, aurtíngiu | ctr. cumpridu, lómpidu / imbénnidu, losanu Frases cani impressia catzedhus ortitzus Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu abortif, grêle Ingresu abortive, hard Ispagnolu abortivo, duro, penoso, premioso Italianu abortivo, stentato Tedescu abortiv, verkümmert, kümmerlich.
tacatía , nf, nm: tagadia, tagadiu, tecadia, tecadiu, tecatia, tegadia, tracatia Definitzione coment'e tega, fodhe de pruna aortitza, chi no cumprit s'ossu e no dhu sèberat de sa prupa: abbarrat coment’e teghighedha, buida in mesu, modhe, in colore tra birde e biancu, bona a papare, de sabore marigosu e aghedu, e apustis si igragalat e che orruet; genia de bobboitedhu chi ponet a sa lana e dha paschet; in cobertantza, surra, cropos / furriarechela in t. = passai de is fuedhus (de su certu) a is corpus Sinònimos e contràrios cagadia, tacaria, tricatia / ttr. aticatia / lanasta, segadiu Frases boltada in tegadia si mi est sentza èssere giómpida sa pruna 2. sa berrita portaiat sa punta papada de sa tegadia 3. como che la fúrriant in tegadia, mih! ◊ deo chi "Ei!" e isse chi "Nono!" fintzas chi che l'amus furriada in tegadia!… Terminologia iscientìfica crp Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu prune rabougrie, mite Ingresu abortive plum, moth Ispagnolu ciruela cuyo hueso no madura, polilla Italianu bozzàcchio, tarma Tedescu eingeschrumpfte Pflaume, Motte.