Ditzionàriu in línia
de sa limba e de sa cultura sarda

apílla , nf Tradutziones Frantzesu petit bouquet Ingresu bunch Ispagnolu ramito Italianu mazzétto Tedescu Bündel.

arramalètu , nm: arramalletu, arromalletu, gromalete, ramagliete*, tramallete Definitzione matzu de frores; in calesiògiat frutu, duos o tres o prus atacaos apare: unu romagliete de cariasa, de supeva, de pira Sinònimos e contràrios màciu, màrtulu, trintzilleri Tradutziones Frantzesu petit bouquet Ingresu little bunch Ispagnolu ramo Italianu mazzolino Tedescu Sträußchen.

brutòne, brutòni , nm: budrone 1, budroni, burdone, burdoni 2, prudone, vurdone Definitzione s'àghina comente dha bogat su fundhu totu a pibiones acanta de pare cracos; s'ispiga de su moriscu; trintzilleri o gurdonedhu de bobbois chi leant po piscare; cosa posta craca coment'e pibiones de àghina in su gurdone; genia de abbordau, ricamu / partes de su b.: tenaghe o cambu, carena o iscovili, iscaluza, pipione; zenias de b.: budrone mannu, minore, afissu (tipiu), lascu (sciortu), cotu, papabassadu, guastu Sinònimos e contràrios budrilloni, gudrilloni, gudroni, iscala 1, pendhone, trone Maneras de nàrrere csn: budrone de istrunellos = bolu de istúrulos; s'Udrone = sos Pudhighinos, fiotu de sete istedhos chi si parent afissos, acurtzu de pare Frases nos fimus ispartinatos in sa vintza secànnenche sos brutones ◊ est che binza chene burdones ◊ budrones de ua fint pendhulendhe cun pupujones mannos cantu una pruna 2. unu budrone de triguíndia Sambenados e Provèrbios smb: Budroni Terminologia iscientìfica rbr Ètimu ltn. butrone(m) Tradutziones Frantzesu grappe Ingresu bunch of grapes Ispagnolu racimo Italianu gràppolo d'uva Tedescu Traube.

buchètu , nm Definitzione matzitedhu de frores Sinònimos e contràrios màrtulu Frases candu ti plenis de floris paris unu buchetu! ◊ po sa bella ermusura paris unu buchetu Ètimu frn. bouquet Tradutziones Frantzesu bouquet Ingresu small bunch Ispagnolu ramito Italianu mazzolino Tedescu Sträußchen.

campanínu , nm: camparini, camparinu Definitzione gurdone de àghina pitichedhedhu, mescamente de is chi su fundhu bogat e che arresurtant a trigadiu Sinònimos e contràrios carràmbalu, cicillone, iscaligione, iscalúgia, ispérula, pimpillia, popurustu, pripixone, scalonina, scrichilloni, sprimpilloni, tzitzicra Frases piciochedhas, mi arracumandu su pibioni de terra e is camparinis cotus: arrigollendi totu! Terminologia iscientìfica rbr Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu grappillon Ingresu small bunch of grapes Ispagnolu cencerrón Italianu racìmolo Tedescu Rispe.

carràmbalu , nm Definitzione matzu de ispigas de moriscu; cosa chi istat pendhendho, iscaligione de àghina, fintzes cambu cun cheréssia Sinònimos e contràrios campaninu, cicillone, iscalúgia, pimpillia, popurustu, pripixone, scalonina, scrichilloni, sprimpilloni, tzitzicra / apesile, pubúsulu Terminologia iscientìfica rbr Tradutziones Frantzesu gerbe d'épis de maïs Ingresu bunch of panicles Ispagnolu manojo de mazorcas Italianu mazzo di pannòcchie Tedescu Maiskolbenstrauch.

cicillòne, cicillòni , nm: sciscilloni Definitzione gurdone de àghina pitichedhu, de cudhos chi sa bide bogat prus che àteru a trigadiu Sinònimos e contràrios campaninu, carràmbalu, iscalúgia, pimpillia, popurustu, pripixone, scalonina, scrichilloni, sprimpilloni, tzitzicra Sambenados e Provèrbios smb: Cicilloni Terminologia iscientìfica rbr Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu grappillon Ingresu small bunch of grapes Ispagnolu cencerrón Italianu racìmolo Tedescu Träubchen.

cumbútu , nm Definitzione acórdiu de duos o prus po fàere ccn. cosa de pagu de bonu Tradutziones Frantzesu connivence Ingresu bunch Ispagnolu connivencia Italianu combutta Tedescu Bande.

iscalúgia , nf, nm: iscaruza, iscaluza, iscaluzu 1 Definitzione min. de iscala 1: gurdone pitichedhedhu, de cussos chi essint a úrtimu, trigadios, e fintzes una parte pitica de su gurdone mannu: est unu upm.; dhu narant fintzes po ccn. de pagu importu, chi contat pagu Sinònimos e contràrios campaninu, carràmbalu, cicillone, iscaligione, iscalone, iscanutza, ispérula, pimpillia, popurustu, pripixone, scalonina, scrichillia, scrichilloni, sprimpilloni, tzitzicra / ttrs. iscarúghia Frases s'iscaluza crua, binnennendhe, no l'amus collida ◊ si at manigadu un'iscaluza de ua ◊ ndhe cherent collidas cussas iscaluzas de ua 2. si Dante fit poete, padre Luca no fit iscaluzu! Terminologia iscientìfica rbr Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu grappillon Ingresu small bunch of grapes Ispagnolu cencerrón Italianu racímolo Tedescu Träubchen.

màrtulu , nm: màtule, màtulu, màtzule, màtzulu, màtzuru Definitzione fascitu de cosa chi si podet pigare a una manu (a logos, fasche manna)/ min. matuledhu, matuledha / m. de trigu = màrghine Sinònimos e contràrios arramaletu, matzu / màiga, manna, mannúciu Frases cussa nuighedha est coment'e unu màtulu de lana in chelu campu ◊ at bodhidu unu màtulu de fiores ◊ chie at pérdidu unu màtulu de giaes benzat in podere meu! ◊ una matuledha de pedrusímula ◊ unu màrtulu de frores, de petrusèmene, de latuca 2. tres o bàtoro manadas de trigu faghiant su mannuju e dogni tres mannujos fit unu màtulu o màrghine ◊ unu màtulu una cóvula de resa est Tradutziones Frantzesu bouquet Ingresu bunch Ispagnolu manojo, atado, mazo Italianu mazzo Tedescu Bündel.

matulàda 1 , nf: matzuada Definitzione su tante de cosa de unu matzu, su chi si podet pigare cun d-una manu Sinònimos e contràrios manada Frases li at abbarradu in manos una matulada de pilos ◊ at segadu una matulada de erba ◊ no nci dha fait a ndi segai una matzuada de froris Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu bouquet Ingresu bunch Ispagnolu manojo, mazo Italianu mazzo Tedescu Bündel.

matzítu , nm Definitzione min. de matzu, matzitedhu Tradutziones Frantzesu bouquet Ingresu small bunch Ispagnolu ramito (de frores) Italianu mazzolino Tedescu kleines Bündel, Sträußchen.

pinnàche, pinnàciu , nm Definitzione matzitedhu de pinnias, de pipias, fintzes su frore a iscoba de unas cantu erbas o matedu: in cobertantza, sa natura de sa fémina / p. arrúbiu = zenia de fiore (Polygonum orientale); p. de carabbineri = amarantu Sinònimos e contràrios impubusadura Frases canna, t'ischidas in veranu e a sa fine de s'istiu vocas su pinnache pazesandhe! Tradutziones Frantzesu panache Ingresu bunch of feather, panache Ispagnolu penacho Italianu pennàcchio Tedescu Federbusch.

prudòne , nm: brutone*, prutone, pudrone, pudroni, purdoni, putrone, vurdone Definitzione sa prima àghina (prima muta o pasia) comente dha bogat su fundhu de sa bide; s'ispiga de su moriscu; is bobbois chi portant a piscare po esca; cosa posta craca a bisura de pibiones de àghina in d-unu gurdone; genia de ricamu Sinònimos e contràrios budrilloni, gudrilloni, gudroni, iscala 1, trone Frases prannucas de chessa, prudones de tandha ◊ candho sas ispinas de bidhighia si zirant in prudones de selenu, a boghe de prantu muto Terminologia iscientìfica rbr Tradutziones Frantzesu grappe de raisin Ingresu bunch of grapes Ispagnolu racimo Italianu gràppolo d'uva Tedescu Weintraube.

ramagliète , nm: arramaletu, gramagliete, ramaletu, ramallete, romagliete, romajete, romallete, romoletu, tramallete Definitzione matzu de frores; in css. frutu, duos o tres o prus frutos atacaos apare in su tenaghe: unu r. de cariasa, de supeva, de pira; a logos narant ramallete a sa follaera edra (Hedera helix) ca faet su frore coment'e unu ramagliete Sinònimos e contràrios màrtulu, matzu, trintzilleri / candhelalzu, èdola, èllera, folladedha, follaera / cdh.grédhula Frases li at donadu romajetes de oro e oricinas ◊ romaglietes de frores si ndhe ponzat ses o sete ◊ su fiore chi ndh'est rutu promitit romaglietes de frúture Ètimu spn. Tradutziones Frantzesu bouquet Ingresu small bunch Ispagnolu ramillete Italianu mazzolino Tedescu Sträußchen, Bündel.