Legenda Incurtzaduras | Legenda Sìmbulos

aggromàre , vrb: aggrumai, aggrumare, aggrummai, aggrummare Definitzione fàere a crosta, a grumma, a cagiau, pònnere sa crosta; si narat fintzes de arregòllere, pònnere totu impare cosa chi si arregollet, si narat de is abes chi si faent a lómboru o a rumbuloni fora de su casidhu innanti de iscussurare; in cobertantza, sentire arrennegu / turra de aggrumai = istampada, pertunta pro ndhe collire ispruma dae su brou coghindhe peta Sinònimos e contràrios acrostanare, aggrostare, aradhare, ingrumai / abbeladinare, alleae, apiatare, cagiare / aggromerare, aggromeredhare, allomborae, arrombulonai, arromulare / assurtire / afelonare, aggromorare, infelai, renignai 2. sos frades de coro a su persighidu de sa disaura, candho est torradu, li ant aggrumadu una bama ◊ su ciuliru de fai farra lassat passai sa farra prus bianca e assodhit (aggrumat) in mesu sa farra prus oscura ◊ is cuadhos aggrumados ibertant s'isparu po partire ◊ sa gente si est aggrumada totu a inghíriu abbaidandho Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu faire grumeler, incruster Ingresu to clot, to encrust Ispagnolu formar grumos, encostrar Italianu raggrumare, incrostare Tedescu gerinnen lassen, sich verkrusten.

ammalfudhàre , vrb: ammarfadhare, ammolfodhare, ammarfodhare, ammorfodhare Definitzione fàere a unu marfodhi (grassu), ufrare po maladia; fàere a granighedhos comente faet sa farra, sa símbula; fàere sa cosa a unu martitzu, modhe modhe, po abba o àteru chi at inciupiu, isciusta meda, pudrigada comente faet su frutuàriu Sinònimos e contràrios abbrofodhare, abbruvudhare / abbotzichedhare, aggradheronare / ammartadhare, ammorgodhare 2. est chin sa cara totu ammarfadhada Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu se gonfler, se grumeler Ingresu to swell, to clot Ispagnolu hincharse, emburujarse Italianu gonfiarsi, aggrumarsi Tedescu anschwellen, gerinnen.

apistizonàre , vrb Definitzione fàere a pistizone, a frégula, a granos piticos Sinònimos e contràrios abbotzichedhare, ammoroculare, ammurudhare, apistulare Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu agglutiner en grains Ingresu to clot Ispagnolu formar grumos Italianu aggrumare Tedescu gerinnen.

cèpa , nf: cepra, gepa Definitzione cocoroni o preta de sàmbene, orrugu de sàmbene cagiau; linna a tauledhas fines / intèndiri arrancu de cepa = sapíresi in perígulu Sinònimos e contràrios drúlluru 2. sa cepa pigosa de s'anima si tiat solovrare 3. su baulu de su mortu fut fatu a tàula cepa Ètimu chd. gjeppa Tradutziones Frantzesu caillot de sang Ingresu blood clot Ispagnolu coágulo, grumo de sangre Italianu coàgulo, grumo di sàngue Tedescu Blutgerinnsel.

tontarròne , nm, agt: tontorrone Definitzione chi o chie est de pagu cumprendhóniu, pagu abbistu, chi si lassat cullonare: si narat fintzes in cunfiantza a unu tanti po fàere pagu aprétziu su chi narat o chi faet Sinònimos e contràrios fabbiocu, innóchidu, listrone, scimpri, tontone | ctr. abbistu, filone 2, intelizente Frases caru tontarrone, ti deves dimmítere de síndhigu! ◊ apo bidu tzertos tontorrones figurendhe che tantos Salomones ◊ a chie furat milliones lu lassant andhare, a su tontorrone chi furat carchi cosighedha li daent annos de galera 2. ma ses tontorrone, mih, a crere a totu su chi ti narant! Terminologia iscientìfica ntl Ètimu spn. Tradutziones Frantzesu crétin Ingresu clot Ispagnolu tontarrón Italianu fessacchiòtto Tedescu kleiner Dummkopf.

«« Torra a chircare