cacarallài , nm Definitzione genia de cagarantzu o ziziu grogo de sa calidade mala, unu pagu pudéscia, prus manna de sa calidade chi si papat: faet una sitzia manna, de unu bellu colore grogo Sinònimos e contràrios cacarànciu, cucurilata, cucurudhua Terminologia iscientìfica rba, Glebionis coronaria Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu chrysanthème à couronne Ingresu Crown Daisy Ispagnolu antimano, manzanilla de flor dorada, mirabeles, ojo de buey Italianu bambagèlla Tedescu gelbe Margerite.
cacarànciu , nm: cacaratu, cagarànciu, caragansu, cagarantu, cagarantzu, caragànciu, caragantu, caragantzu, caregànciu, caregantzu Definitzione genia de pabarantzolu de sa calidade mala, unu pagu pudéscia, prus manna de sa calidade chi si papat: faet una sitzia manna, de unu bellu colore grogo Sinònimos e contràrios cacarallai, cacarànciulu, cucurilata, chirielle, fundurussu Frases est grogu che caragantzu Terminologia iscientìfica rba, Glebionis coronaria Ètimu grc. khálkanthon Tradutziones Frantzesu chrysanthème à couronne Ingresu Crown Daisy Ispagnolu antimano, manzanilla de flor dorada, mirabeles, ojo de buey Italianu fiór d'òro Tedescu gelbe Margerite.
cafiólu , nm Definitzione genia de tapu de làuna cun pígiu de ortigu o àteru aintru e cun is oros a bicos, pagu pagu atrotigaos a bisura de oru de pàdrula, de sighire a atrotigare a manera de si aguantare a istrintu a sa buca de s'ampudha Tradutziones Frantzesu capsule Ingresu crown cap Ispagnolu tapón corona Italianu tappo a coróna Tedescu Kronenverschluß.
coròna , nf Definitzione cosas, orrocas artas, personas postas (o tentas impare) totu a inghíriu tundhu; antigamente, in sa Sardigna indipendhente, sa c. fut una genia de cossígiu (Corona de Logu) chi decidiat is chistiones de s'istadu (Logu) impare cun su soberanu (Giuighe), o fintzes sa corte de is giuighes chi faiant unu dibbatimentu Sinònimos e contràrios arrosàriu, coronedhu, filleri / cdh. curona / caróngiu Maneras de nàrrere csn: ómines de corona = bonos ómines; corona de azu, de fiores, de corrus; sa c. de s'unga = su tretu de sa raighina chi essit a fora prus craru; in c. de unu = totu a inghíriu (es. de su mortu); c. de monti = rocas artas a inghíriu de carchi punta, comente a fàghere un'ata; sa c. (in sas rocas) = pèlcia; erba de coronas = badàngiu (lonicera implexa) Frases est sèmpere a corona in manu rasendhe su rosàriu ◊ teniant in cuerru pira de zerru, coronas de figu sicada, nughe e nintzola ◊ ses sempre bivinno in pecau mortale cena ti nàrrere mai sa corona 2. so andhadu a su mortu: in corona bi sunt sos fizos, sa muzere, sos àteros parentes custrintos 3. sa losa fit una corona cun d-unu crastu mannu a serrare 4. sos ómines de corona, sos menzus de bidha, nos ant partzidu s'interessu chin grandhe cumpeténtzia e onestade (M.A.Mula) Sambenados e Provèrbios smb: Corona, Coronas Ètimu ltn. corona Tradutziones Frantzesu couronne, chapelet, Cour Ingresu crown, panel of judges, rosary Ispagnolu corona, rosario, tribunal Italianu coróna, rosàrio, collègio giudicante Tedescu Krone, Rosenkranz, Richterkollegium.
coronài, coronàre , vrb Definitzione pònnere sa corona, coronas; in cobertantza, fàere a bregúngia, a befa o fintzes brigare meda 2. nci funta duus deputaus a sa trasmissioni, ma gei mi dhus ant coronaus bèni cun is telefonadas: de dónnia colori ndi dhus ant nau! ◊ si fais aici gei ti coronat mulleri tua!…◊ gei s'ant coronau bèni a nosu Sardus!…◊ cussas sunt féminas chi bendhent s'onore pro unu reale: no las cherzo a muzere ca timo pro mi coronare! Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu couronner Ingresu to crown Ispagnolu coronar Italianu coronare Tedescu krönen.
cucuràle, cucuràli , nm Definitzione sa sedha de sa conca e fintzes montigu, cúcuru de monte; cosa chi si ponet a usu de cabitzale, o a sa parte de conca, acanta; cosa modhe fata a tedile de pònnere in cúcuru po pigare pesu; sa conca de su fusu de filare, sa pedrighedha istampada chi si dhue ponet; s'istampu (o bentosa) chi si faet in su cúcuru de su forru Sinònimos e contràrios cucurile, cugurútzulu / monticru / cabita / cócura, furriedhu, furtiedhu, irotu, lódiru, múscula, ruédhula, rueledha, ruella, vertichedhu Frases sos sordatos ant postu sas tendhas a intundhu de unu cucurale ◊ cuatru cucuralis de su Gennargentu passant is 1800 metrus 2. corcadu, s'erva li faghiat de modhitza e su bàtile de s'àinu a cucurale ◊ sa robba, su note, ponedila a cucurale: mira chi giughes fatu su matzone! Terminologia iscientìfica crn Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu sommet, calotte Ingresu crown, top Ispagnolu cumbre (f) Italianu cocùzzolo Tedescu Gipfel, Scheitel.
cucuríle , nm Definitzione sa sedha de su cúcuru; istràciu imbodhigau tundhu a cricu chi si ponet in conca a tedile (prus che àteru sa fémina) po no dòlere pesu grae o cosa tostada chi si leat in conca e fintzes po cicire méngius Sinònimos e contràrios cucurale / cabidile, chirchile, cirí, cugúdhura, tadibi, tedílighe Frases su monte de santu Bainzu est postu a cucurile de Azos e de Bortijadas Terminologia iscientìfica crn Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu sommet, calotte Ingresu crown Ispagnolu cumbre, rodete Italianu cocúzzolo Tedescu Gipfel, Scheitel.