cucuràle, cucuràli , nm Definitzione sa sedha de sa conca e fintzes montigu, cúcuru de monte; cosa chi si ponet a usu de cabitzale, o a sa parte de conca, acanta; cosa modhe fata a tedile de pònnere in cúcuru po pigare pesu; sa conca de su fusu de filare, sa pedrighedha istampada chi si dhue ponet; s'istampu (o bentosa) chi si faet in su cúcuru de su forru Sinònimos e contràrios cucurile, cugurútzulu / monticru / cabita / cócura, furriedhu, furtiedhu, irotu, lódiru, múscula, ruédhula, rueledha, ruella, vertichedhu Frases sos sordatos ant postu sas tendhas a intundhu de unu cucurale ◊ cuatru cucuralis de su Gennargentu passant is 1800 metrus 2. corcadu, s'erva li faghiat de modhitza e su bàtile de s'àinu a cucurale ◊ sa robba, su note, ponedila a cucurale: mira chi giughes fatu su matzone! Terminologia iscientìfica crn Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu sommet, calotte Ingresu crown, top Ispagnolu cumbre (f) Italianu cocùzzolo Tedescu Gipfel, Scheitel.

cucuríle , nm Definitzione sa sedha de su cúcuru; istràciu imbodhigau tundhu a cricu chi si ponet in conca a tedile (prus che àteru sa fémina) po no dòlere pesu grae o cosa tostada chi si leat in conca e fintzes po cicire méngius Sinònimos e contràrios cucurale / cabidile, chirchile, cirí, cugúdhura, tadibi, tedílighe Frases su monte de santu Bainzu est postu a cucurile de Azos e de Bortijadas Terminologia iscientìfica crn Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu sommet, calotte Ingresu crown Ispagnolu cumbre, rodete Italianu cocúzzolo Tedescu Gipfel, Scheitel.

cúcuru , nm Definitzione parte de una cosa o tretu prus in artu, nau mescamente de su terrenu; sa sedha de sa conca, sa conca matessi; sa parte grussa de su fusu de filare, a bisura de conca; in is orrodas prenas de su carru, donniuna de is duas mesas lunas a una parte e àtera de sa panga (sa tàula de mesu) Sinònimos e contràrios cucuréntzia, cugurútzulu / cucurru, cucurudhu, monticru, sedha / conca, cucurale / cócura / làsia | ctr. paris Maneras de nàrrere csn: èssiri c. cotu = conca maca, tostorrudu; prenu a c. = prenu a cucurru, acucurau; pranu ’e c. = sedha de conca; iscartinare a unu de c. a terra = iscudiridhu a terra cun sa conca a bàsciu; bènnere a cúcuru (un’idea, una pessada) = bènnere a conca, pessare; èssere a c. a… = aconcau a… Frases s'intendhet giannitos de canes dae cúcuru in cúcuru ◊ sa luna s'est acerendhe in cúcuru de su monte ◊ sighiat a s'ispraxi genti in costera in su pranu e in is cúcurus 2. iscida, cúcuru cotu, iscida! ◊ sas féminas leant sos bàrrios in cúcuru ◊ no ischint prus inue las frimmare sas màchinas, ca sunt tropu: in cúcuru si las ponent?!…◊ za ti ndhe benit de cosas a cúcuru, a tie!…◊ portat su capedhu in pranu de cúcuru ◊ mancu a cúcuru bos benzat de fàghere gai! 3. su cúcuru de su forru ◊ is cúcurus de is matas funt sa parti prus arta 4. si ti leo t'iscàrtino de cúcuru a terra! ◊ su mecànicu est totu sa die a cúcuru a sa màchina Sambenados e Provèrbios smb: Cuccuru Terminologia iscientìfica slg, crn Ètimu srdn. Tradutziones Frantzesu sommet, calotte Ingresu top Ispagnolu cumbre Italianu cocúzzolo, sommità Tedescu Gipfel.

cucurúdhu , nm Definitzione su cúcuru, su tretu prus in artu de unu logu; carre créschia in prus in sa pedhe Sinònimos e contràrios cúcuru, tuvioni Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu sommet, excroissance Ingresu top, excrescence, gall Ispagnolu cumbre, excrecencia Italianu sommità, galla, escrescènza Tedescu Gipfel, Auswuchs.

púnta , nf Definitzione tretu de calecuna cosa in sa parte prus fine o chi arresurtat prus antibitzada a denanti, adatu a intrare, a púnghere, a istampare, a marcare, o fintzes comente acabbat andhandho e impiticandho; foedhandho de logu, tretu chi essit, su puntu prus artu de montes, montigos, matas, erbas e àteru / min. puntighedha, puntirighita (fintzes in su sensu de punta prus arta de una mata) Sinònimos e contràrios cabu, càbudu, coatza / bica, ispuntone 1 Maneras de nàrrere csn: in p. o a p. de mesunoti, de mesudie = tochendhe mesunote, tochendhe mesudie; èssere a p. a…, in p. a… = acanta acanta a…; cúrrere o andhare a punt'a subra, a punt'in susu, a punt'in giosso = artziai, calai; èssiri che pilloni in p. de pértia = deretu a tucare; pònnere, èssere in puntirighita = in pitzirighedhu, a orighedhu; zúghere s'ou in punta (nau de is pudhas) = èssiri acanta a criai; sa p. de s'ama = is pegus chi funti prus a innantis caminendi; p. de billete = una pariga de arrigas, unus cantu fuedhus iscritus po ccn.; p. de bonu coro = unu pagu de bonugoro; una p. de sabi =un'apenas, una pitzigadedha; pònnere una cosa de p. = cun sa punta faci aundi depit andai o sètziri, fèrriri, intrai; èssere o pònneresi de p., de p. e de ata = andhare in contràriu, learesila cun arrennegu, a s'airada; pònnere duos p. apare = unu contras de s'àteru; èssere p. e p., bogare p. cun ccn., èssere a p. apare = èssiri a bétia apari, chentza la dare in bínchida s'unu a s'àteru, s'unu contras a s'àteru; andhare a punta in altu cun ccn. = pònneresi de punta, andhàreli o essíreli contràriu, fàghere a poderiu; leare a ccn. de punta = leàrelu in malas, andhàreli in contràriu chentza tzèdere nudha; punt'e pei = falada de pè, corpu dadu de punta cun su pè cartadu (sa punta de su pei = s'ala de sos pódhighes) Frases de s'úrtimu fogone no si sebertaiat sa punta de su trenu ◊ sa punta de sa pinna est guasta ◊ sa punta de sa lepa est prus segante ◊ sa punta de su trapanti bintrat de prus in cosa modhi 2. sas puntas de sos montes prus artos sunt totu niadas ◊ miraiat da'una punta a s'àtera, in montes ◊ su triàngulu est una frigura prana a tres puntas ◊ s'àrbure che zughet sa figu cota in punta ◊ in punta de su campanile bi est sa rughe 3. punta punta de mesudie sas túrtures istant cantendhe ◊ dae punt'e manzanu fintzas a sero tardu ◊ est assupridu a sa punta de mesudie ◊ totus si bollint a cuadhu de punta ◊ est nendhe machines de punta e de ata ◊ as a intendi is campanas arrepichendi in punt'e mesu noti ◊ est annuadu meda, a punt'a pròere ◊ cussu pitzinnu est a punt'a piànghere ◊ dhoi tengu una baca in punt'in punta de angiai ◊ menzus no si presentent ne de ata e ne de punta, ca tantu de votu no ndhe lis dao! (Tz.Muredda)◊ totu sa bidha si est posta de punta pro che bogare su podestade ◊ no andhes a punta in altu cun sos mannos! ◊ ricos za fint, ma pagaiant a puntas de pè!…◊ sos pòveros no bi ant bogadu punta chin sos ricos, ca sa lege no favoriat a issos! Ètimu ltn. puncta Tradutziones Frantzesu pointe, sommet Ingresu point, peak, top, vertex Ispagnolu punta, cumbre, ápice Italianu punta, sommità, vétta, àpice, vèrtice Tedescu Spitze, Gipfel, Spitze, Gipfel.

sèrra , nf Definitzione crista de monte, tretu longu in artu a costera a un'ala e a s'àtera, montes totu unu aifatu de s'àteru de longu; logu serrau, a bisura de domo longa a duas abbas, totu serrada a imbidros o fintzes cun plàstica, po dhue fàere ortalítzia, frores e àteru, in cunditziones totu portadas a càstiu de crèschere de sa méngius manera cun calesisiat tempus / min. serritzina Sinònimos e contràrios cràstili Maneras de nàrrere csn: filu de s., sa línia de totu is puntus prus artus de aundi s'àcua calat a una parti o a s'àtera = itl. displùvio; sa s. de sa camba = cannedha, tílviu, s’ossu de s’anca a s’ala de dainanti; s. de trigu = trigu a muntone (chentza triuladu o triuladu puru); una s. de robba de sapunare = bigada de arrobba bruta; andhare, essire serra serra = andai, passai schina schina Frases pustis sas fozas si fint ingroghidas e bentu fritu torresit, astraore, e sas serras niadas si fint bidas (P.Sulis)◊ duos de Illorai sunt calendhe in sa serra e los giughet su bentu…◊ biadu su pastore chi in sa serra cantat ca no at bidu custa vista! Sambenados e Provèrbios smb: (De)serra, (De)sserra, Serra, Serras Terminologia iscientìfica slg Ètimu srdn. Tradutziones Frantzesu ligne de faîte, sommet Ingresu ridge Ispagnolu cima, divisoria Italianu crinale Tedescu Grat.

texíle, téxili , nm Definitzione genia de cúcuru de monte, de orroca arta e sola totu a inghíriu Sinònimos e contràrios taca, toneri Terminologia iscientìfica slg Ètimu srdn. Tradutziones Frantzesu sommet isolé Ingresu isolated summit Ispagnolu cumbre aislada Italianu cocùzzolo isolato Tedescu alleinstehender Gipfel.

«« Torra a chircare