Legenda Incurtzaduras | Legenda Sìmbulos

cucurúdhu , nm Definitzione su cúcuru, su tretu prus in artu de unu logu; carre créschia in prus in sa pedhe Sinònimos e contràrios cúcuru, tuvioni Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu sommet, excroissance Ingresu top, excrescence, gall Ispagnolu cumbre, excrecencia Italianu sommità, galla, escrescènza Tedescu Gipfel, Auswuchs.

fèbi , nm: fei, fele, feli Definitzione genia de busciuchedha chi portat su figau e arregollet una sustàntzia birde, de matessi númene, chi si faet in su figau e serbit in is istentinas a digirire su grassu: si leat coment'e assimbígiu po totu is sabores marigosos; in cobertantza, arrennegu, tzacu chi si provat po calecuna cosa, marigosa o belle e pagu praghillosa che a su fele etotu; capacidade de su cristianu de sentire dispraxere e arrennegu po calecuna cosa trota, chi andhat male Sinònimos e contràrios afuta, arrennegu, bischiza, bústica, búzara, cardedha, crocone, ele, felone, gormone, grema, malusàmbene, stacu, studugu Maneras de nàrrere csn: fele giagadu = fele cazadu, malu a essire (fintzas zenia de maladia chi cazat su fele); tragare fele, carriai su feli = ingullire fele, pigàrendhe fele, leàresi arrennegu, cherpu; pònnere, dare, fàghere f. = fai cherpu; èssere cun su f. in pitu ’e dentes = male arrennegadu; rànchidu che f. = marigosu meda Frases acontzendhe un'animale, candho s'irmatat, su fele est sa prima cosa de ndhe catzare e frundhire 2. de su fele de su sero làssandhe a su manzanu! ◊ su sennori, grogànciu de bisura, de su feli si fiat furriau birdi ◊ candu dhi est passau su feli si est crocau ◊ a la bídere goi frundhida, sa cosa, mi ndhe pigat unu fele!…◊ de su fei ti ndi cabat sa boada a us'e cani arrabiau! ◊ est totu in debbadas a ti leare fele! ◊ in certus momentus mi benit de sèi a mi ndi pigai fei! Sambenados e Provèrbios smb: Fei, Fele / prb: chie no at fele no at conca Terminologia iscientìfica crn Ètimu ltn. fel Tradutziones Frantzesu vésicule biliaire, fiel Ingresu gall (bladder) Ispagnolu vesícula biliar, hiel Italianu cistifèllea, fièle Tedescu Gallenblase, Galle.

felòne , nm Definitzione genia de arrennegu, de tzacu, coment'e candho unu si che artzat, si atrivit cun s'àteru / segare su f. = fàere lassare su fele, s'atrivimentu Sinònimos e contràrios afuta, airu, aragoni, arrenigna, arrennegu, bischiza, bústica, búzara, corina, crocone, gormone, grema, stacu, studugu / atrevimentu Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu bile, dépit, animosité Ingresu gall, anger, spite Ispagnolu rabia, animosidad Italianu bile, stizza, animosità Tedescu Ärger, Grimm.

gàdhara , nf: àdhara, gàdhera, gràdhara, gràdhera, gràdhula Definitzione genia de birilla chi faet su crecu (est una maladia po puntura de bobboi); ladamíngiu intostau atacau a su pilu de is animales; su frutu a pibionedhos chi faet su modhitzi / gàdhara de sóriche = ledaminedhu de sórighes Sinònimos e contràrios bachica, badharola, cocoredha, cucurudhú, dhàdhara, varvaríssia / cadhajoni, ladhagione, làdhara / lentíschinu Frases mi paret de l'èssere biendhe, su pitzinnu, currillandhe ifatu de sas gràdheras de chercu ◊ amus chircau sas gràdheras de Sant'Àgada pro fàchere sessare sas tempestas 2. fachiat su cabadhu isculivitàndhesi e currendhe chin sos sonazos a gràdhara ligaos a trucu Ètimu ltn. gallula, *glallula Tradutziones Frantzesu galle, petite galle Ingresu gall, blister Ispagnolu agalla Italianu galla, gallòzzola Tedescu Galle.

varvaríssia , nf Definitzione genia de birilla chi faet su crecu (est una maladia po puntura de bobboi) Sinònimos e contràrios bachica, badharola, cocoredha, cucurudhú, dhàdhara Tradutziones Frantzesu galle Ingresu gall Ispagnolu agalla Italianu galla Tedescu Blase.

«« Torra a chircare