Ditzionàriu in línia
de sa limba e de sa cultura sarda

afúta , nf: futa* Definitzione genia de arrennegu, de fele, de tzacu chi si pigat (o chi si faet pigare) po calecuna cosa chi no praghet; fintzes múngia, pelea Sinònimos e contràrios aragoni, arràbbiu, arragiolu, arrenigna, arrennegu, bischiza, bústica, búzara, cardedha, corina, crocone, gormone, grema, mútria, stacu, studugu Frases piènami unu càlighe de abbardente gai mi passat s'afuta! ◊ canno dhis fuit passada s'afuta si fuint postos a caminare ◊ ca no faghiat a essire a campu, a s'afuta betat manu a bochire su porcu ◊ po peus crebu e afuta in su preju de su riscatu ti cherent sos dinaris che depidore issoro ◊ già mi ndhe leo bàtoro de afutas, chena àere arresetu!… 2. da ti l'as leada, oje, s’afuta sena bi pasare nudha!… Tradutziones Frantzesu dépit Ingresu anger Ispagnolu bronca, rabia Italianu stizza Tedescu Ärger.

aíru , nm Definitzione su si airare, su fàere is cosas a s'airada, cun fortza, presse o passione meda Sinònimos e contràrios arràbbiu, arrenigna, arrennegu, cardedha, febi, reghentia, sufúria / incanimentu Frases s'airu de oe làssalu a cras! ◊ abbrandhade s'airu cun sa fua! ◊ no bi at gherras chi potant distrúere cantu s'airu de Deus ◊ airu est chi non tenes… si che ndhe aias bogadu aias fatu menzus! 2. lassade custu airu: a sa natura usàdeli rispetu! ◊ cantade sufochendhe s'airu de dogni gherra Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu colère Ingresu anger Ispagnolu cólera, rabia, furia, ímpetu Italianu còllera, accaniménto, fóga, veemènza Tedescu Zorn, Wut, Ungestüm.

alteríu , nm Definitzione su no èssere a su normale de uta, de umore; manera de fàere de chie paret arrennegau o si credet meda Sinònimos e contràrios airu, arrennegu, nechidonzu / barrosia, blaga, magnosidade, prejumu, pumonaza, teciura Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu colère, morgue, suffisance Ingresu anger, arrogance Ispagnolu cólera, jactancia Italianu còllera, spòcchia Tedescu Zorn, Dünkel.

annébbiu , nm Definitzione s'arrennegu, su fele o tzacu forte chi si provat po ccn. cosa o chistione chi dispraxet Sinònimos e contràrios arrealia, atédiu, collóbbia, inchietesa Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu colère, indignation Ingresu anger Ispagnolu ira, indignación Italianu ira, sdégno Tedescu Empörung.

aragòni , nm: arragone Definitzione sentidu de dispraxere e de arrennegu contra a ccn. o calecuna cosa / ómine de arragone = coragiosu Sinònimos e contràrios afuta, arràbbiu, arragiolu, arrenigna, arrennegu, bischiza, bústica, búzara, cardedha, corina, crocone, febi, gormone, grema, mútria, stacu, studugu Frases s'uscieri si ndi fiat prexau cun giaja po s'aragoni chi iat tentu cun s'impiegau ◊ nosu Sardus no ndi teneus de aragoni contras a chini si fait mali ◊ lassadhu isbentiai, ge dhi passat s'aragoni! Sambenados e Provèrbios smb: Aragoni, Aregoni Tradutziones Frantzesu dépit, colère Ingresu anger Ispagnolu bronca, rabia Italianu stizza, ràbbia Tedescu Ärger.

arrebbócu , nm Definitzione carda de prantu, de arrennegu Sinònimos e contràrios arrebbentu Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu rage réprimée avec de chaudes larmes Ingresu anger reprimed with an implacable cry Ispagnolu arrebato de ira Italianu ira reprèssa con pianto implacàbile Tedescu verhaltener Zorn.

arrennegàda , nf Definitzione su si arrennegare, carda de arrennegu, de tzacu Sinònimos e contràrios imbirdinonzu, inchestiada, inchietada, infellonidura, chíntera / ttrs. arrinigada Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu colère Ingresu fit of anger Ispagnolu enfado Italianu arrabbiatura Tedescu Ärger.

atédiu , nm Definitzione arrennegu, tzacu forte chi si provat po ccn. cosa o chistione chi dispraxet Sinònimos e contràrios annébbiu, arràbbiu, arrenigna, arrennegu, artériu, cardedha, collóbbia, desdeni, inchietesa Frases leadu dai sa futa e dai s'atédiu ponzeit sa pascénscia a dibbandha ◊ pro chi líbbera sias de ogni atédiu, nàrali gosie! Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu colère Ingresu anger Ispagnolu ira Italianu ira Tedescu Zorn.

bischíza , nf Definitzione genia de arrennegu chi unu si leat po calecuna cosa Sinònimos e contràrios abbródhiu, annógiu, atrafudhu, bústica, istrugnu, labbrione, pussàgiu / afuta, aragoni, arrenigna, arrennegu, cardedha, corina, crocone, gormone, grema, stacu, studugu Ètimu itl.p bischiss Tradutziones Frantzesu dépit Ingresu anger Ispagnolu rabia Italianu stizza Tedescu Ärger.

búzara , nf Definitzione genia de arrennegu, de dispraxere Sinònimos e contràrios afuta, aragoni, arrenigna, arrennegu, bischiza, bústica, cardedha, corina, crocone, gormone, mútria, studugu Ètimu itl. búggera Tradutziones Frantzesu dépit Ingresu anger Ispagnolu rabia Italianu stizza Tedescu Ärger.

cardèdha , nf, nm: cardedhu Definitzione múngia de fele, de arrennegu, de pelea / gei dhoi at cardedhu bellu!… = est totugantu betadu apare de barduletes Sinònimos e contràrios afuta, airu, aragoni, arràbbiu, arrenigna, bischiza, bústica, búzara, corina, crocone, febi, gormone, grema, mútria, stacu, studugu Frases cumpréndiu totu su cardedhu chi tocat a fai po si sarbai? Sambenados e Provèrbios smb: Cardeddu Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu dépit, rage Ingresu anger Ispagnolu rabia Italianu stizza, ràbbia Tedescu Ärger.

chérpu , nm: crebu, crepu Definitzione su crepare, prus che àteru nau solu po s'arrennegu o tzacu chi si sentit po calecuna cosa o chistione Sinònimos e contràrios crebacoro, crébidu, crepamentu, crepígiu, febi Maneras de nàrrere csn: a crepu, a crebu de… = po fai arrennegu a…; fai cherpu = fàghere fele, fintzas fàghere dirbetos, bogai crecus, difetos; fai una cosa a crepu de figau = a malaggana, ammarolla; pònnere crebu = pònniri cuadhu in faci, fai a biri de bàliri prus de àterus Frases mi sciundit su logu po mi fai cherpu ◊ de su cherpu chi tenit in cropus comínciat a prangi a cérrius, gelosa de sa sorri 2. dinaris triballados chin sudores e crepos ◊ fiaus partius ma sa màchina si fiat posta a fai crepus e pariat ca si boliat firmai 3. nois sighimus a nos istimare a crepu de sa zente imbidiosa ◊ dèu ti nau chi ei a crepu de fiancus! ◊ a crebu insoro si ndhe setzit sempre in coa mia ◊ a crebu de cantos bi at nemigos arrives a lobrare onore e gosu! ◊ su pisedhu lu mandhamus a istudiare costet su chi costet: as a bídere chi ponet a conca e ponet crebu! Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu dégoût, dépit Ingresu disgust, mischief, anger Ispagnolu rabia Italianu disgusto, dispètto, stizza Tedescu Widerwille, Ärger.

collóbbia , nf Definitzione s'arrennegu, su tzacu forte chi si provat po ccn. cosa o chistione chi dispraxet Sinònimos e contràrios annébbiu, atédiu, desdeni Tradutziones Frantzesu colère, indignation Ingresu anger Ispagnolu ira, indignación Italianu ira, sdégno Tedescu Empörung.

collobbiàre , vrb Definitzione pigare o giare collóbbia, arrennegu, tzacu Sinònimos e contràrios acroconai, afutare, airai, arrabbiai, arragiolire, arrannegai, inchietae, inchimerai, infelai, infuterare, insutzuligai, intziminire, renignai Frases no mi collóbbies! Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu s'indigner, se mettre en colère Ingresu to anger Ispagnolu irritarse, enfadarse Italianu sdegnarsi, adirare Tedescu sich entrüsten, sich erzürnen.

corína , nf Definitzione su naturale de una persona de èssere de bonumore o inchigia, nau fintzes in sensu de coràgiu / èssere de mala corina = de uta mala Sinònimos e contràrios índula, iscarpentu, uta / afuta, aragoni, arrenigna, arrennegu, bischiza, bústica, búzara, crocone, gormone, grema, mútria, stacu, studugu / cdh. curina Frases zente de corina, sos Sardos! ◊ no ti est mancada sa corina de facher mòrrere un'ómine valente! Ètimu itl. corina Tradutziones Frantzesu tempérament, rage, colère Ingresu anger Ispagnolu temperamento, rabia Italianu temperaménto, ràbbia Tedescu Temperament, Wut.

crocòne , nm: croconi, crogone Definitzione arrennegu, dispraxere, fele po ccn. cosa, umore malu Sinònimos e contràrios afuta, aragoni, arrenigna, arrennegu, bischiza, bústica, búzara, cardedha, corina, febi, gormone, grema, mútria, stacu, studugu Ètimu ctl. crocó Tradutziones Frantzesu dépit Ingresu anger Ispagnolu rabia Italianu stizza Tedescu Ärger.

desdèni , nm: disdeni Definitzione s'arrennegu, su fele forte chi si provat po ccn. cosa o chistione chi dispraxet Sinònimos e contràrios annébbiu, atédiu, collóbbia, dildignu | ctr. piachere Frases intendit grandu arrabiori in coru e unu forti disdeni po is atzionis fatas contras de su fradili Ètimu spn. Tradutziones Frantzesu indignation Ingresu disdain, anger Ispagnolu desdén Italianu sdégno, corrúccio Tedescu Groll.

felòne , nm Definitzione genia de arrennegu, de tzacu, coment'e candho unu si che artzat, si atrivit cun s'àteru / segare su f. = fàere lassare su fele, s'atrivimentu Sinònimos e contràrios afuta, airu, aragoni, arrenigna, arrennegu, bischiza, bústica, búzara, corina, crocone, gormone, grema, stacu, studugu / atrevimentu Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu bile, dépit, animosité Ingresu gall, anger, spite Ispagnolu rabia, animosidad Italianu bile, stizza, animosità Tedescu Ärger, Grimm.

inchietèsa , nf Definitzione su èssere inchietos Sinònimos e contràrios annébbiu, arrennegu, atédiu, inchietori Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu colère Ingresu anger Ispagnolu ira Italianu ira Tedescu Zorn.

nechidàde , nf Definitzione su èssere primmau, inchietu, nechidau Sinònimos e contràrios alteriu, annicadura, arrennegu, nechidonzu | ctr. allegria, cuntentesa, prégiu Frases pro si tòdhere sa nechidade cust'ómine pesat una boche e si la cantat ◊ no podies fughire a sa nechidade de Deus! ◊ apo passau mementos de nechidade e de arrebbentu Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu colère Ingresu anger Ispagnolu cólera Italianu còllera Tedescu Ärger, Wut, Zorn.