Definitzione Definitzione
Sinònimos e contràrios Sinònimos e contràrios
Maneras de nàrrere Maneras de nàrrere
Frases Frases
Sambenados e Provèrbios Sambenados e Provèrbios
Terminologia iscientìfica Terminologia iscientìfica
Ètimu Ètimu
Tradutziones Tradutziones
étnicos:
cadhuresu | cdh. |
corsicanu | crsn. |
catalanu | ctl. |
catalanu aragonesu | ctl.a |
tedescu | deut. |
inglesu | engl. |
ispagnolu | esp. |
francesu | frn. |
grecu | grc. |
grecu bizantinu | grcb. |
germànicu | grm. |
italianu | itl. |
italianu lígure | itl.l |
italianu lombardu | itl.lm |
italianu napolitanu | itl.n |
italianu piemontesu | itl.p |
italianu sicilianu | itl.s |
latinu | ltn. |
latinu eclesiàsticu | ltne. |
latinu medievale | ltnm. |
malesu, de Malacca | mls. |
púnicu | pnc. |
àrabbu | rbb. |
àrabbu magrebbinu | rbb.m |
sardu | srd. |
sardu antigu | srdn. |
tabbarchinu | tbr. |
tataresu | ttrs. |
generales:
agetivu | agt. |
animales de allevam. | anall. |
animales arestes | anar. |
animales de abba | anb. |
animales raros | anra. |
ainas | ans. |
antigu, antigamente | ant. |
artículu | art. |
astronomia | astr. |
antunnas/codrolinu | atn. |
ausiliàri | aus. |
avérbiu | avb. |
baroniesu | bar. |
Bíbbia | Bb. |
bidha | bdh. |
bufóngiu | bfg. |
boghe de animale | bga. |
benidore | bnd. |
bíngia | bng. |
bestimenta | bst. |
boghe de verbu | bvrb. |
campidanesu | camp. |
calecunu/a | ccn. |
calecuna cosa | ccs. |
cunfronta | cfr. |
chímicu | chm. |
colores | clr. |
cumplementu | cmpl. |
erbas de cundhire | cndh. |
congiuntzione | cng. |
congiuntivu | cong. |
Cuncíliu Plenàriu Srd | CPS |
Canzoni pop. di Sard. | Cps |
cantones populares srd. | cps. |
partes de sa carena | crn. |
cerpiu/bobboi | crp. |
animale croxiu | crx. |
comente si narat | csn. |
calesisiat | css. |
costúmenes | cst. |
contràriu | ctr. |
cunditzionale | cund. |
domo | dmo. |
druches | drc. |
Èsodu | Es. |
Evangélios | Ev. |
fémina | f. |
fantasia (cosas de f.) | fnt. |
frores | frs. |
àrbures de frutuàriu | frt. |
físicu, pertocat sa física | fs. |
Génesi | Gén. |
gerúndiu | ger. |
giogos | ggs. |
imperfetu | imp. |
imperativu | impr. |
indicativu | ind. |
infiniu | inf. |
intransitivu | intrs. |
incurtzadura | intz. |
iscritu | iscr. |
it’est? | its. |
linnas de òpera | lno. |
logudoresu | log. |
laores | lrs. |
mascu | m. |
megabbàiti | Mb. |
móbbile, mobbília | mbl. |
medidas | mds. |
miriagramma | mgr. |
minore/diminutivu | min. |
maladias | mld. |
mànigos | mng. |
massaria | mssr. |
matas/tupas | mt. |
matemàtica | mtc. |
metallos | mtl. |
matas mannas | mtm. |
matas raras | mtr. |
númene fémina | nf. |
númene, nm. mascu | nm. |
númene iscientíficu | nms. |
nara!/pronúncia | nr. |
su naturale | ntl. |
interrogatigu | ntrr. |
Números (Bb.) | Núm. |
nuoresu | nuor. |
òperas antigas | opan. |
persona (grammàtica) | p. |
plurale | pl. |
pane | pne. |
poéticu | poét. |
prus che passau | ppas. |
particípiu passau | pps. |
provérbiu | prb. |
prendhas | prd. |
preide, crésia | prdc. |
prepositzione | prep. |
presente | pres. |
professiones | prf. |
pronúmene | prn. |
pronominale | prnl. |
propositzione | prop. |
pische, pisca | psc. |
piscadore | pscd. |
pastoria | pstr. |
parentella | ptl. |
pigiones | pzn. |
erbas arestes | rba. |
erbas de cura | rbc. |
erbas linnosas | rbl. |
parte de erba, de àrbure | rbr. |
erbrúgios | rbz. |
erbrúgios coltivaos | rbzc. |
riflessivu | rfl. |
armas | rms. |
minutu segundhu | s. |
sabores | sbr. |
is abes | sbs. |
sa die | sdi. |
singulare | sing. |
sonajolos | sjl. |
su logu | slg. |
sambenaos | smb. |
sonalla/sonàgia | snl. |
usàntzias | sntz. |
sessuale | ssl. |
istrégiu | stz. |
tempus cronológicu | tpc. |
tempus metereológicu | tpm. |
transitivu | trns. |
trasportos | trps. |
tessíngiu | ts. |
unu po medas | upm. |
variante/variantes | var. |
verbu | vrb. |
verbale | vrbl. |
genias fe carena | zcrn. |
| |
| |
A./c. S’istedhu * in d-una variante o sinónimu inditat in cale de custos est posta s’etimologia; in s’etimologia narat chi cussa est s’etm. suposta.
còla 1 , nf: cora,
cori Definitzione
genia de surcu (solu su fossu) fatu po passare o arregòllere abba, logu ue passat abba currendho; nau de abba o suore, su chi calat coment'e chi siat passandho in cora / cora tastera, corixedha maista, cora maista = surcos chi in sas terras aradas collint sas abbas projanas, dae mesu a s'oru, pro che las bogare candho sunt a tropu
Sinònimos e contràrios
caraju,
sucru
Frases
fiat orrutu in d-una cola e si fiat isciustu totu ◊ in su falare tanta abba aundhada at fatu coras in sos terrinos ◊ custa no est ora de lassai andai àcua de su cundutu, ca sa cora passat aranti de s'enna mia! ◊ s'abba in sa cora cheret abbiada pro coitare a colare ◊ abbendhe a surcu, s'abba si càssiat de sa cora a su surcu
2.
su suore li falaiat a coras ◊ sas làgrimas li ant fatu sas coras ◊ candho bufat che li falat sa cosa a coras
Tradutziones
Frantzesu
caniveau
Ingresu
drain
Ispagnolu
reguera,
cuneta,
cauce
Italianu
canalétto per tèrra,
cunétta,
ròggia
Tedescu
Rinnstein,
Gerinne.
iscólu , nm: scolu Definitzione
logu inue essit calecunu lícuidu, su chi essit etotu; fundhurúgiu, pasadura de calecuna cosa in istrégiu; infetu a is arremos de sa natura chi faet essire coment'e mucu bianchixi e faet abbruxore forte candho passat s'orina / binu de i. = binu de iscupu, su frore de su mustu chi nche bocant a primu de su cupone
Sinònimos e contràrios
cola 1,
cundhutu
/
impestu,
iscoladura,
pérdida
Frases
in dogni logu si formant iscolos chi current in caminos e costeras
2.
cussu bagasseri bos giuro chi ndhe ghirat chin s'iscolu!
Tradutziones
Frantzesu
tuyau d'écoulement
Ingresu
slap,
drain
Ispagnolu
sangradura,
heces,
lías
Italianu
scólo
Tedescu
Abfluß.
manchína , nf: manghina Definitzione
oru de istrada, genia de cora, fintzes a incodau, ororu de is istradas po arregòllere s'abba próina a manera de no fàere dannu, fossos, in s'istrada
Sinònimos e contràrios
banchina*,
coleta,
coneta
Frases
faghent sas doas in sas manchinas de sos istradones pro sos fogos ◊ fit aggoglindhe erva in sas manghinas de s'istradone ◊ in cudha furriada, sa màchina in sa manchina e sas manos in pilos!
Sambenados e Provèrbios
smb:
Manchia, Manchina
Tradutziones
Frantzesu
caniveau,
rigole
Ingresu
drain
Ispagnolu
cuneta
Italianu
cunétta
Tedescu
Gosse,
Straßengraben.
sultzíre , vrb: sulzire,
surtzire,
surzire Definitzione
arregòllere prus che àteru abba o cosas deasi a suspidura, pigare a suciadura impare cun s'ària, o fintzes suspire cun istràciu
Sinònimos e contràrios
aciupae,
assuspiri,
imbibbiri,
inciupai,
sulviare,
surbare 1,
surbiri,
suspiare
Frases
su terrinu asciutu si sultzit s'abba ◊ che li at sulzidu su sàmbene ◊ sezis torrados, che prima inganados de nos surzire meudhos e brios (T.Rubattu)◊ sas súrviles sas venas de su coro ti ant surzidu ◊ píberas che custas belenosas li surzint su coro e s'arguena
Tradutziones
Frantzesu
absorber
Ingresu
to drain,
to absorb
Ispagnolu
absorber
Italianu
emúngere,
assorbire
Tedescu
absaugen,
aufsaugen.