Ditzionàriu in línia
de sa limba e de sa cultura sarda

ciúcara , nf: tzúcara Definitzione genia de pische de mare, piticu, cantu a una sardina ma prus grussu, unu pagu in colore birde, cun d-unu marcu niedhu in costaos, pintirighinos asulos, cun iscata chi a dha tocare est arrasposa Sinònimos e contràrios ciàula, menduledha Terminologia iscientìfica psc, maena maena Ètimu ctl. xucla Tradutziones Frantzesu mendole Ingresu kind of fish Ispagnolu mena Italianu mènola Tedescu Laxierfisch.

cociobài , vrb: cociuai Definitzione andhare a cricare o piscare cóciula Frases apu biu genti meda cociobendu in Marcedhí ◊ cussu est cociuendi in ciú stagnu Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu pêcher des arches Ingresu to fish mussels Ispagnolu pescar almejas Italianu pescare arsèlle Tedescu Muschel fischen.

mendulèdha , nf Definitzione genia de pische de mare, piticu, cantu a una sardina ma prus grussu e ladu, unu pagu in colore birde, cun d-unu marcu niedhu in costaos, pintirighinos asulos, cun iscata chi a dha tocare est arrasposa: est unu pische innanti mascu – e faet su sèmene chi chistit in d-una busciuca – e apustis est fémina e faet is oos chi ingendrat cun su sèmene suo etotu Sinònimos e contràrios ciàula, ciúcara, méndula* 1 Terminologia iscientìfica psc, maena maena Tradutziones Frantzesu mendole Ingresu kind of fish (maena vulgaris ) Ispagnolu chucla Italianu mènola Tedescu eine Laxierfischsorte.

mogliòla , nf Definitzione merdona de mare, genia de pische mannitu: est un'arratza de merulutzu Terminologia iscientìfica psc, phycis phycis Tradutziones Frantzesu mostelle Ingresu kind of fish Ispagnolu brótola Italianu pastènula bruna Tedescu Mittelmeerfisch, der zu der Gadidae Familie gehört.

muscéllu , nm Definitzione pisci saliu, pruschetotu petza de tunnina salia e asciutada Sinònimos e contràrios musciamari Terminologia iscientìfica mng Tradutziones Frantzesu filet de thon séché Ingresu salt fish (generally prepared with tuna meat) Ispagnolu mojama Italianu mosciame Tedescu Salami aus Thunfischfilets.

pàmpana , nf Definitzione genia de pische mannu, de mare Sinònimos e contràrios fànfara 1 Terminologia iscientìfica psc, naucrates ductor Tradutziones Frantzesu poisson-pilote Ingresu pilot fish Ispagnolu pez piloto, pámpol Italianu fànfano, pesce pilota Tedescu Lotsenfisch, Pilotfisch.

piscadríxi , nf Definitzione genia de pische mannu meda, a conca manna manna, chi abbarrat mesu cuau in su ludu o in s'arena de is fundhos de su mare Sinònimos e contràrios piscadora Terminologia iscientìfica psc, lophyus piscatorius Ètimu ltn. piscatrix, -icis Tradutziones Frantzesu baudroie Ingresu angler fish Ispagnolu rape Italianu rana pescatrice Tedescu Seeteufel, Angler.

piscàe , vrb: piscai, piscare Definitzione cassare e bogare de s’abba su pische o fintzes àteru, bogare css. de s'abba (o àteru deasi); umprire abba de logu fundhudu, pigare cosa a umpridura intrandho s'istrégiu a mesu, o fintzes pigare cosa coment'e faendho a piscadura, bogandho de un'istrégiu (es. billetes, cartas); nau in cobertantza, cassare o agatare a unu faendho dannu; fintzes furare / p. a cumpudu, a forrogu = a manuda; p. a fraca = farcai Sinònimos e contràrios cassai / umpire / furai, leai Frases partis su sero cun sa barca isperendhe bundhàntzia in su piscare ◊ si piscat bèni cun mari calmu e luna prena ◊ si piscat su pisci, su coradhu 2. seu pischendi àcua de funtana a cracira ◊ piscant s'abba chi servit in domo dae su putu ◊ su soru rúpidu si ndhe piscat a sas frussellas ◊ pisca sos macarrones ca sunt cotos! ◊ sa cosa cota si ndhe piscat dae su brou 3. dh'ant piscau comment'e unu traitori ◊ falat unu corvu e che li piscat sa berrita Sambenados e Provèrbios prb: chini timit s'àcua no bandit a piscai ◊ chini arriscat piscat Ètimu ltn. piscare Tradutziones Frantzesu pêcher Ingresu to fish, to catch Ispagnolu pescar Italianu pescare Tedescu fischen, angeln, ertappen.

písce , nm: pische, pischi, pisci, pisse Definitzione (upm, minudu o maduru chi siat, foras candho est precisau cun agt numeràriu) genia de animale chi faet in s'abba (de errios, lagos e mescamente de mare), prus che àteru longu, cun sa pedhe agiummai sèmpere ammontada a iscatas tostadas totu betadas a sa matessi bandha: po si mòvere portat una genia de alas in costaos, e in sa coa po cambiare bandha, arrespirat s'ossígenu de s'abba cun is gàgias o gragastas, est a ossu tostau, portat su pètene de s'ischina in mesu in mesu de sa carena e totu a ispinas longas apitzu e asuta, mentres chi àteras ispinas formant sa càscia (a bisura de costas) ue portat su matzàmene; po fàere su fedu portat e ponet sa cria o oos, est cricau meda po alimentu, chi est unu de is méngius: in logos adatos (istagnos naturales o impiantos fatos apostadamente) si pesat puru e a dónnia modu sa faina de dhu arregòllere (pisca) e trebballare est una parte de importu mannu de s'economia; dhue at àteros animales de abba chi narant pische ma chi, a diferéntzia, funt a ossu modhe, poderant is oos aintru de sa carena e ndhe faent su fedu prontu a nadare / min. pischighedhu, pissigedhu, pischigiolu, pischitedhu; partes de su pische: ispina, ganga o gàgia, iscata, barba, aletas (is pinnas in bentre), coa, elicis (pinnas acanta a sa coa, a manu de fundhu e a manu de pitzu), brentígliu, matza (istentina e figau), ispreni, feli, buciuca de s'ollu, buciuca de s'àcua (itl. vescica natatòria), ous, latúmini / genias de pische cun custu númene precisadu cun calecuna cosa: pisci àngiulu, arrúndili, cibudha, carabbineri, figu, gatu, ghitarra, ispada, luna, procu, stella Sinònimos e contràrios piscadu Maneras de nàrrere csn: pisci de iscata = lissa, pische de Aristanis (ma fintzas àteras zenias de p., bastus chi zutant iscata); pisci a matza límpia = su chi si piscat a denote, candho no at pàschidu, e pro cussu zughet su matiguzu netu, saboridu meda a manigare; pisci in pardu = fàula manna, cosa de no crere; cúrrere che batu a pische = andhare a carchi cosa o logu chi piaghet meda; pisci a colletu (in suspu) = fae a budhidu; ischina de pische (nadu de logu) = serra de monte, astrinta e longa, chi betat abba a parte e àtera, a costazos ràbidos meda; tocai pisci ’e cadinu a unu = lèzereli sa vida, chircàreli chistiones o cosas personales, prus díligas; su p. de sa ruca = sonnighita, su babbautzu drommidu imboligadu in sa napa chi abbarrat de sa ruga; su p. de sa camba = piscioni Frases pieneint duas barcas de pische ◊ cussu est pisci abbrorau, purésciu! ◊ abrontai una cassarola po còere su pisci! ◊ a manigare pische faghet bene ◊ a chenare mi apo cotu duos pischighedhos ◊ su pisc'e ispina no mi andat tanti: mellus prupu, sépia e cosas aici ◊ si sunt chenados a pisch'e iscata 2. dh'apu agatau fendi is ogus de pisci alluau cun d-una piciochedha! ◊ a sas festas bi curret zente che batu a pische ◊ auguramus chi umpare a su pische minudu in sa rete bi ruat pische mannu Sambenados e Provèrbios smb: Pische, Pisci / prb: iscata de pisce, calcina noa! Terminologia iscientìfica anar, anall Ètimu ltn. pisce(m) Tradutziones Frantzesu poisson Ingresu fish Ispagnolu pez Italianu pésce Tedescu Fisch.

pischetería , nf Definitzione butega, mercau chi bendhent pische Sinònimos e contràrios pischeria / ttrs. pischitaria Tradutziones Frantzesu poissonnerie Ingresu fish shop Ispagnolu pescadería Italianu pescherìa Tedescu Fischgeschäft, Fischmarkt.

scabbéciu , nm Definitzione pische scabeciau / pei de bòi a s. = cotu a budhidu e cundhidu isossadu cun ozu e aghedu e unu pistu de predusímula e azu; olia a s. = cundhida, crua, a sa matessi manera Sinònimos e contràrios scabeciada Frases a papai at fatu pisci a scabbéciu Terminologia iscientìfica mng Tradutziones Frantzesu poisson mariné Ingresu pickled fish Ispagnolu pescado en escabeche Italianu pésce marinato Tedescu marinierter Fisch.

scórpula , nf: iscrófinu*, scrópula, scrúpola Definitzione genia de pische bonu meda po cassola, cun is barbas chi acabbant agiummai totu a ispina e punghent e dolet puru, cun crogorista ispinosa (in s'ischina): de mannària e colore diferente segundhu sa calidade Sinònimos e contràrios scraponi Terminologia iscientìfica psc, scorpaena porcus, s. scrofa, s. notata Tradutziones Frantzesu scorpène, rascasse Ingresu scorpion fish Ispagnolu escorpina Italianu scorpèna, scòrfano Tedescu Drachenkopf.

súrra 1 , nf Definitzione su súmene de sa tunnina (mescamente sa s. bianca), bona meda orrostia Terminologia iscientìfica mng Tradutziones Frantzesu thon à l'huile de première qualité Ingresu tuna fish Ispagnolu ventresca Italianu ventrésca, buzzonàglia Tedescu Bauchfleisch des Thunfisches.