mínsa , nf: míscia,
missa Definitzione
de totu is funtziones de sa Crésia cristiana, sa prus de importu, sa chi si faet po arregodu de sa morte e passiones de Cristos in sa grughe e arrengratziamentu a Deus Babbu
Maneras de nàrrere
csn:
nàrrere sa m., andhare a m., èssere in m.; m. manna = missa mazore, cantada, missa de tardu; m. resada, pausada, rasa, lisa = chentza nudha de ispetziale, fintzas missa ’e chito, sa prima, su manzanu chito, chentza cantada; m. ’e pudhu = sa de mesanote a Pasca de nadale; m. ’e arbore = missa de chito; m. truncada = sa missa de sa zoja santa, "in coena Domini"; m. noa, sa prima m. = sa prima missa chi narat unu candho si est fatu a preíderu; leare sa m. a ccn. = proibbire a unu preíderu de sighire a nàrrere sa missa; torrare sa m. a ccn. = dàreli s'autorizatzione a torrare a nàrrere sa missa; m. de sos isposos, de mortu = sa chi si narat pro sos isposos cojendhe, pro unu mortu; m. de s'isprefundhu, de assentu = missa de s'arretiru, missa pro unu mortu chi, paret, no podet agatare pasu mancu in s'àteru mundhu… (lu narant a irrocu puru); sa m. est intrada = at comintzadu; sa m. est essida = at acabbau; preíderu so e missa canto = fato su dovere meu e donzunu si arranzet!, deo so postu pro fàghere custu e no mi chirchedas àteru!; m. de arregodu = sa missa de su mese pro unu mortu
Frases
est festa manna chin míscia drinnida, ca benit fintzas su píscamu ◊ che fimus in missa ◊ sos zòvanos andhant a missa mazore, sos mannos a missa de chito ◊ a su mortu li ant fatu sa missa a corpus presente ◊ sa genti afestat su Santu cun missa cantada ◊ faghe impresse, no andhes a missa intrada!◊ po is ànimas si faent missas e promiténtzias
Terminologia iscientìfica
prdc
Ètimu
ltn.
missa
Tradutziones
Frantzesu
messe
Ingresu
mass
Ispagnolu
misa
Italianu
méssa
Tedescu
Messe,
Gottesdienst,
Amt.
nuèra 1 , nf Definitzione
nues mannas a meda e càrrigas de abba, niedhas
Sinònimos e contràrios
annuadura
Frases
aeras pídigas e umbrosas solu traschias carrant e nueras de iscunortu (F.Piga)
Tradutziones
Frantzesu
amas de nuages
Ingresu
mass of clouds
Ispagnolu
nubarrón
Italianu
nuvolàglia
Tedescu
Gewölk.
pòsta 2 , nf Definitzione
su pònnere; fintzes una genia de misura faendho tessíngiu: a posta (candho tessindho a bagas o a lauru sa trama brínchidat bàtoro filos de ordiu), a perra posta (candho che ndhe brínchidat duos), a posta e mesu o a ischina (candho che ndhe brínchidat ses)
Sinònimos e contràrios
postura
Maneras de nàrrere
csn:
èssere de prima p. = chi s'incíngiat, chi si ponit sa primu borta, nou nou; is postas (de un'iscartedhu) = sas frunzas chi dae su fundhu, ziradas a conca in artu, serbint pro intessire sos costazos e poi serbint a fàghere una parte sos oros e un'àtera parte s'asa; tirare sa p. (ammanitzendhe tessinzu)= prèndhere a su cumpostore sos filos collidos a matuledhos; sa posta de s'oju = su pònnere ogru, nadu che cosa fata o candho est fatu; fai o donai a fai sa p. = dare cosa a fàghere; fàghere una cosa a posta = apostadamenti; nàrrere o fàghere una cosa a s'a posta = a brulla, brullendhe
Frases
giughiat una beste de prima posta ◊ addaesegus meu nudha lasso, si no postas de pè in su terrinu ◊ custu dannu tet èssere posta mala de oju!…
2.
macu, làssalu a pèrdere, chi ti at nadu gai a s'a posta
Tradutziones
Frantzesu
mise
Ingresu
mass
Ispagnolu
puesta
Italianu
méssa
Tedescu
Legen,
Setzen,
Stellen.
rumbullòni, rumbulòni , nm: arrumbuloni* Definitzione
cosa imbodhigada tundha, cosa fata a lómboru
Sinònimos e contràrios
gromeredhu,
grómeru,
lómberu,
lombiscedhu,
lórimu
Maneras de nàrrere
csn:
fai, faisí a r. = a ballina, a lórumu; r. de bremis, de abis = murútulu, muntone de bermes, de sorde, de abe
Frases
is abis foras de su casidhu si funt fatas a rumbulloni
Tradutziones
Frantzesu
balle,
masse arrondie
Ingresu
ball,
roundish mass
Ispagnolu
bola
Italianu
palla,
ammasso rotondeggiante
Tedescu
kugelförmiger Haufen.