abbisabbísa , nm: bisabbisa Definitzione
inghíriu o giogu de foedhos, fintzes cantzonedha, chi narat sa cosa in cobertantza po bídere bíere si s'àteru intzertat it'est
Sinònimos e contràrios
arroma,
incertu,
indevinzu,
intzertintzerta,
istevíngiu,
istinzu
Terminologia iscientìfica
ggs
Ètimu
srd.
Tradutziones
Frantzesu
devinette
Ingresu
riddle
Ispagnolu
adivinanza,
acertijo
Italianu
indovinèllo
Tedescu
Rätsel.
cèrri , vrb: cèrriri,
chèrrere 1 Definitzione
colare, fàere in chiliru, seberare una cosa de un'àtera; portare in buca a ccn. po ndhe nàrrere male o fintzes po dhu pesare a bíere ite persona est; mòvere calecuna cosa coment'e faendho in chiliru / pps. cérriu 1, chérridu, chérriu; camminai o andai cerrixerri = coment'e ballendhe sas nàdigas, innàiga innàiga, moíndhelas de un'ala a s'àtera, itl. sculettare
Sinònimos e contràrios
cherrintzonare,
chilibrare,
chirrare,
farinare,
iscerai,
prugae,
scedassai,
sciliriai,
spalinai
Frases
cerri sa terra ◊ cerrit e purgat po isceberai e ponni a parti su bonu e su malu ◊ comente finites de mòlere su tricu cherrimus ◊ chi su malu puru si vantat po bonu, gei nc’est unu ciuliri chi cerrit! (Maxia S.)
2.
custa est genti cérria che farra in su sedatzu ◊ unu apui de s'atru si ant a prugai coment'e trigu cérriu in su sedatzu ◊ prima de ti fai un'amigu cerridhu! ◊ caminat cerri cerri parit una pudha
3.
passillat cerrendi su paneri ◊ est benendi cerrixerri, totu apomponissada, totu arrandas e frocus
Ètimu
ltn.
cernere
Tradutziones
Frantzesu
tamiser
Ingresu
to riddle
Ispagnolu
tamizar,
cribar,
cerner
Italianu
cèrnere,
vagliare
Tedescu
trennen,
sichten.
cherrintzonàre , vrb: cherrunzonare,
chirrintzonare,
cirrincionai,
corrunzonai Definitzione
fàere in chiliru po che bogare malesa grussita, de sa farra (cirrincionai mescamente po che seberare sa símbula); fintzes forrogare, cricare a murigadura
Sinònimos e contràrios
cerri,
chirrare,
scedassai
Frases
dhue at créfiu unu bellu pagu de tempus po chirrintzonare cussu trigu, puite su prúene, sa paza e sa perdíscula fuit meda
2.
atrividu brufularzu, in sa conca de sa tula cherrintzonas, bicas sèmene, ti prenes s'iscarzu! (G.A.Mura)
Ètimu
srd.
Tradutziones
Frantzesu
tamiser
Ingresu
to riddle
Ispagnolu
cribar,
tamizar
Italianu
crivellare,
setacciare
Tedescu
sieben.
chilibràre , vrb: chilirare,
chilivrare,
cilivrae,
cilivrai,
cilivrare Definitzione
passare o fàere in chiliru (ma cilivrare dhu narant fintzes po seberare, pònnere abbandha cosas diferentes, istare a su sèbera sèbera); nau in cobertantza, mòvere, cricare, forrogare de mala manera (o fintzes cunsiderare bene); fàere a chilivridas, a farinos
Sinònimos e contràrios
cerri,
cherrintzonare,
chirrare,
iscerai,
prugae,
scedassai,
sciliriai
/
arrogai
Frases
dae s'Onnipoténtzia divina no si fuit, donzunu est chiliradu: a un'ala su lozu, sa zenina, a s'àtera su trigu (G.Monzitta)◊ tenet su trigu chiliradu ◊ chilivrat su trigu dae sa pula ◊ bella picioca, ma spisseca, sèmpere cilivrandu!
2.
in sa mente sua est chilirendhe su passadu ◊ in sa gherra los ant chilivrados cun su fogu de sas mitràglias ◊ dhue at intrau unu margiane po chilivrae cussos animales
3.
as arguidores de sa bandha de sa fémina funt andadas po cilivrare us erregalus
4.
si donzi fatu lu leas dae fundhu e bene lu chiliras, bides sa brutura!
Ètimu
srd.
Tradutziones
Frantzesu
tamiser
Ingresu
to riddle
Ispagnolu
cribar
Italianu
vagliare
Tedescu
sichten.
imperdigonài, imperdigonàre , vrb Definitzione
fèrrere isparandho a perdigones
Sinònimos e contràrios
isperdiconare,
perdigonai
Ètimu
srd.
Tradutziones
Frantzesu
cribler de balles
Ingresu
to riddle with shot
Ispagnolu
disparar perdigones
Italianu
impallinare
Tedescu
mit Schrot treffen.
indevínzu , nm Definitzione
cosa de intzertare, giogu chi si faet, a chie intzertat ite est una cosa, unu contu nau in cobertantza
Sinònimos e contràrios
abbisabbisa,
divinzu,
incertu,
intzertintzerta,
istevíngiu,
istinzu,
ordivinzu
Frases
s’indevinzu faghet marghinare sos tzelembros in s’intentu de iscobèrrere sa risposta giusta (Z.Zazzu)
Terminologia iscientìfica
ggs
Ètimu
srd.
Tradutziones
Frantzesu
devinette
Ingresu
riddle
Ispagnolu
adivinanza
Italianu
indovinèllo
Tedescu
Rätsel.
iscavedhaméntu , nm Definitzione
cosa dificurtosa agiummai de fàere segare sa conca, fintzes po giogu
Sinònimos e contràrios
irmermedhu,
ischissimignu,
matràcara
Frases
sos indevinzos fint un'ispassu, un'iscavedhamentu de mannos e minores
Ètimu
srd.
Tradutziones
Frantzesu
casse-tête
Ingresu
problem,
riddle
Ispagnolu
rompecabezas
Italianu
rompicapo
Tedescu
Rätsel,
Problem.
patúngi , vrb: peltúnghere,
pertúnghere,
pertungi,
pertúngiri Definitzione
fàere un'istampu, istampos, bucos; cricare votos a iscúsiu, cricare acotzos po otènnere praxeres, po artzare de gradu / pps. pertuntu; nm. pertuntu = una parte de su telarzu totu a istampas
Sinònimos e contràrios
istampai,
istampighedhare,
istuvire,
istuvonare,
pertúndhere*,
pertuntare,
pertusai,
sfustigonai,
stuviolai,
trapai,
tuvire
/
imbestire 1
Frases
su sacu fiat totu patuntu ◊ s'atacadorza pertunghet anisca su chercu (G.Fiori)◊ sa balla lu peltungat!
Tradutziones
Frantzesu
percer,
cribler de trous,
cribler
Ingresu
to riddle
Ispagnolu
horadar,
agujerear,
perforar
Italianu
forare,
bucherellare,
crivellare,
bucherare
Tedescu
durchlöchern,
durchbohren,
lochen.