Ditzionàriu in línia
de sa limba e de sa cultura sarda

afritzàre , vrb: ferciai* Definitzione púnghere o trapassare a fritzas o cun àtera cosa a punta (o chi dolet) che is fritzas etotu (es. dispraxere) Frases custas sunt ispinas chi afritzant su coro ◊ trapant pulpas e ossos e afritzant che lantza sa carena ◊ sos cundennados de s'inferru dent èssere afritzados in totu sos sensos 2. sa maladia tua pro nois fit puntas de pugnale chi nos at afritzadu su coro ◊ so cun su coro afritzadu de dolore ◊ cantecantu mi faghes chei cudha, chi mi torresit su coro afritzadu! Tradutziones Frantzesu darder Ingresu to shoot arrows Ispagnolu asaetear Italianu saettare Tedescu durch Pfeilschuss verwunden.

burdímini , nm Definitzione mamadina, cambos noos chi no bogant frutu ma creschent meda, in is matas Sinònimos e contràrios pillonarxu Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu branche gourmande, gourmand, suçoir Ingresu young shoot Ispagnolu rama joven Italianu succhióne Tedescu Geiztrieb, Geiz.

carriadòrgia, carriadòrza, carriadròxa , nf: carriatòglia, carricatorja, carrigadorja, carrigadroxa, garriatòglia Definitzione de is pértigas de sa bide, sa chi si lassat fintzes prus longa po bogare prus frutu; calidade de àghina bianca / est peus de unu ciliru de cerri chi no acherrat mancu una carriadroxa = (nau de ccn.) est unu culivala, no aguantat su segretu Sinònimos e contràrios barriadorza, cabidiana | ctr. codiana Frases assumancus duas carriadroxas lassaisidhas a dónnia fundu Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu sarment fructifère Ingresu shoot Ispagnolu sarmiento más largo para fruto Italianu tràlcio da frutto Tedescu Schößling.

fròe , nm Definitzione cambu nou / min. fruedhu Sinònimos e contràrios froa, froedha Tradutziones Frantzesu rejeton Ingresu shoot Ispagnolu vástago, verdugo Italianu virgulto Tedescu Pflänzchen.

fusilài, fusilàre , vrb Definitzione isparare e bochíere a fosile (prus che àteru coment'e cundenna de sa giustítzia) Sinònimos e contràrios bochire, busilare, isparai, scupetai Frases in sa gherra, cheriant fusilare sos sordados Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu fusiller Ingresu to shoot Ispagnolu fusilar Italianu fucilare Tedescu erschießen.

isparài , vrb: isparare, sparai Definitzione betare unu tiru, tirare sa balla o sa càrriga de is armas de fogu; nau de is matas, brotare, apèrrere is ogos bogandho cambos noos (nau prus che àteru de is linnas chi perdent sa fògia in s’ierru); nau de animales, tzucare a cúrrere, currendho, pònnere a cúrrere; nau de gente, essire currendho, mòvere a cúrrere totinduna; nau de unu sorigàgiu, de un’artana, su si tancare a cropu, totinduna Sinònimos e contràrios fusilai / brotare / illorare Maneras de nàrrere csn: isparare a s'isticada = de acanta meda, itl. a bruciapélo; i. minas = fàghere iscopiare sas minas 2. gighet sos ojos che de madrepella e sa buca che rosa isparendhe ◊ in beranu bona parte de sas àrbures isparant e torrant a crèschere 3. is cuadhus si funt isparaus a cúrriri ◊ apo paradu su sorigarzu ma no bi at isparadu ◊ su tenedope s'est isparau Ètimu itl. Tradutziones Frantzesu tirer, faire feu Ingresu to shoot Ispagnolu disparar Italianu sparare Tedescu schießen.

schésciu , nm: ischésciu, schísciu 1 Definitzione pigionatzu o cambu noàdile chi essit de fundhu de matedu, de sa cotzighina, fintzes fundhu o prantonedhu / bellu schésciu de!… = arratza de!…, cosa de zudu!… (bonu a nudha) Sinònimos e contràrios brossa, froedha, inseurru, irbrossa, pigionatzu, schiscioni / arrogu, bículu Frases custus schèscius ant postu arréxini ◊ unu schésciu de erba ◊ in giardinu tenia unu schésciu de flori 2. bellu schésciu de abbogau chi est, cussu! ◊ bellu schésciu de dotori!… Ètimu ctl., spn. equeix, esqueje Tradutziones Frantzesu rejeton Ingresu shoot Ispagnolu chupón, mamón Italianu pollóne, messitìccio Tedescu Schößling, Sproß.

sutzòne , nm Definitzione pigionatzu, cambu nou chi che suspit tropu abba, in is matas; bobboi de su trigu Sinònimos e contràrios burdímini / alguzone, gruguglioni, ilguzone, orguloni, suzone Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu branche gourmande, suçoir Ingresu young shoot Ispagnolu chupón Italianu succhióne Tedescu Geiztrieb.