Ditzionàriu in línia
de sa limba e de sa cultura sarda

arronchinài , vrb: arrunchinare, arrunciai, arruncinai, arruncinare, orrunchinare, ronchinai Definitzione pònnere su bruncu, fichire is dentes a calecuna cosa po si dha papare; andhare a su friga friga in calecuna cosa o cun ccn.; fintzes pònnere a una parte, istare arretiraos, tròchere a una parte Sinònimos e contràrios arrosigai, arrusurare, mandhicare, papae / friai, scrabutzinai, scrovinai / trancire Frases fiat aspetendi a morri su fradi po ndi suciai su nostu puru, ma no ndi arrúncinat! ◊ si no at iscrúfiu nudha, si arrúncinat is cracàngius! ◊ balla, de cussus drucis ndi at arruncinau pagu! ◊ su bestiolu est arruncinendi unu fundu de cardu ◊ is piciochedhus si dhui at fàmini ge arrónchinant de totu!◊ totus tirànt a domu de cussus, si bit ca dhui fiat cosa meda de arrunchinai 2. a atumbai a tui est peus de arruncinai in d-una cresuri de figumorisca! 3. toca, arrunciarí in calincunu furringoni, chinuncas buscas!◊ is piciochedhus no abarrastis mai arrunciaus: si afracastis, giogastis a istrumpas ◊ ses sempri in giru: ti bolemu filla mia isceti una dí, ca est seguru chi abarràst arrunciara! Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu ronger Ingresu to nibble Ispagnolu roer Italianu rosicchiare Tedescu nagen.

biculàre , vrb: piculare Definitzione pigare, papare cun su bicu, a cropos de bicu, comente faent is pigiones, is pudhas (ma si narat fintzes in su sensu de leare a papare a bículos, segandho a manos de orrugu prus mannu) Sinònimos e contràrios bichiare, bicullitare, ispitudhare, ispitulare, ispitzicorvare, papai, picuzare, spurtiri Frases sa pira l'est totu biculendhe s'ae ◊ lass'istare sa figu biculada ◊ cussu bículat in mesa anzena ca no si cheret tribbulare 2. daghi l'ant tantos pudhos biculada, como sa pudha tua perdet s'ou… Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu ébrécher, émietter Ingresu to nibble Ispagnolu picotear Italianu sbocconcellare Tedescu naschen.

irmossichedhàre, irmossighedhàre , vrb Definitzione coment'e tocare o segare a móssigos, nau pruschetotu po segare orrugos de ccn. cosa (es. istrégiu) Sinònimos e contràrios ispitulliare, spisedhae, spistorai, spistoredhai Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu ébrécher Ingresu to cut into small pieces, to nibble Ispagnolu mordisquear Italianu sbocconcellare Tedescu knabbern an.

ispibionài , vrb: ispipionare, ispupugionare, ispupujonare, spibionai Definitzione irrampare, bodhire su pibione de is gurdones; orrúere, calare su pibione a terra a solu, pèrdere su pibione; in cobertantza, nàrrere, foedhare / i. su rosàriu = nàrrere su rosàriu Sinònimos e contràrios spibidai / ispidhuncare Frases sos pitzinnos sont iscarchianne e ispupujonanne s'àchina ◊ est ispibionendu unu gurdoni de àxina po si dha papai ◊ po fai s'ollestincu tocat a ispibionai sa modhitzi ◊ seus andaus a ispibionai oria 3. gei dh'iscieis comenti est sa genti, ca boit ispibionai!◊ ajó, cumentza a ispibionai, fuedha! ◊ gei dh'ispibionat cuatru bortas, cuss'arrosàriu!… Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu grapiller Ingresu to nibble Ispagnolu picotear la uva Italianu piluccare Tedescu abzupfen.

ispitudhàre , vrb: ispitzudhare Definitzione segare un'orrughedhu: foedhandho de castàngia, segare su corgiolu po no isciopare orrostindhodha / ispitzudhare paràgula = fuedhai cun abbilesa, ma nau sempri candu unu no est bellu a fuedhai Sinònimos e contràrios biculare, ispiciulare, spibitzai / irbicare, spistorai / ispitighedhare 2. aiat bufau e no ispitzudhabat paràgula: tandho nche l'at bortada in italianu… mezus puru! Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu ébrécher, émietter Ingresu to nibble Ispagnolu mordisquear Italianu sbocconcellare Tedescu knabbern an.

istravuciàre , vrb: istravutzare, istruvuciare, istruvusciare Definitzione istare a su papa papa, nau fintzes in su sensu de papare meda, prus de su chi serbit, de perdimentare sa cosa Sinònimos e contràrios manicare, manichedhare, papai / burrusciare, desbaratare, isbaire, ispeldisciare 2. si est feu a si brivare de su tantu chi pro su vívere est netzessidade, s'istruvusciare est peus ateretantu! (A.Paba)◊ su pistercone, amantiosu de gustos e divertimentos, si ndhe aiat istravutzadu cun sos cumpanzos sos benes chi li aiant lassadu sos mannos Tradutziones Frantzesu grignoter, gaspiller Ingresu to nibble, to squander Ispagnolu picar, derrochar Italianu mangiucchiare, scialacquare, sperperare Tedescu naschen, vergeuden, verschwenden.

papitàre , vrb Definitzione istare a su tasta tasta cosas de papare Sinònimos e contràrios biculare, ispitulare, manichedhare, papai, papedhare, picuzare, spibitzai, spribillonai Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu mangeotter, grignoter Ingresu to nibble at Ispagnolu comiscar Italianu mangiucchiare Tedescu naschen.

spribillonài , vrb Definitzione su andhare spibítzia spibítzia, tastandho de dónnia cosa mescamente cosighedhas piticas, a orrughedhos Sinònimos e contràrios ispilucare, ispitulare, papitare, spibitzai Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu mangeotter Ingresu to nibble Ispagnolu picotear Italianu spilluzzicare Tedescu knabbern, naschen.

ticàre , vrb Definitzione tastare, bufare unu tzicu, a tzicos (ma fintzes papare a orrughedhos); mòlere, betare trigu a su majolu e fintzes pagare su molíngiu Sinònimos e contràrios assagiai, atastare, gustai, inciuciare / bicai / mòlere Frases chie est innanti ticat innanti 2. tica, tica, pudhighina: a ti betare su ranu sa teraca de su prebanu est a dulore de ischina! 3. su trigu in sa mola est tichendhe Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu boire à petits coups, picorer Ingresu to sip, to nibble Ispagnolu paladear Italianu sorseggiare, spilluzzicare Tedescu in kleinen Schlucken trinken, picken an.