Ditzionàriu in línia
de sa limba e de sa cultura sarda

píchiu , nm Definitzione sonu o cropu, tzochedhu a sa genna po si giare a intèndhere pedindho de intrare a una domo, o de apèrrere; fintzes genia de tocu de campana: po tocare sa missa bàscia si fadiat a p. (din, din, din); in cobertantza, pistighíngiu, pentzamentu Sinònimos e contràrios tzocu / arraolu, pensamentu Frases in su portali, totu tremi tremi aferrat s'anella e donat unu pichiedhu ◊ lah, cussu est su píchiu de su posteri! ◊ ti apu connotu a su píchiu 3. custa borta giutzo unu bellu píchiu in conca! Tradutziones Frantzesu action de frapper à la porte Ingresu knock Ispagnolu golpe dado al llamar a la puerta Italianu bussata Tedescu Anklopfen.

piòto, piótu , avb: piutu 2 Definitzione a p., piotu piotu = manera de andhare mautu mautu, abbellu abbellu de no si giare a intèndhere e ne a bíere: a bortas dhu narant fintzes coment'e agt. Sinònimos e contràrios abbellabbellu, cucutinu, piotibioti, pitoubitou Frases giaja ndi fiat bénnia piotu piotu a s'aposentu po no nd'iscidai su prus pitichedhu ◊ camminandhe a zassos, a piotu a piotu pro no dare carchi istrampada, arrivo a su coile ◊ poto andhare a piutu a piutu 2. nci fiant essius de sa domixedha citius citius, a passu piotu (R.Spissu) Tradutziones Frantzesu en tapinois Ingresu squatting Ispagnolu a la chita callando, sigiloso Italianu quatto Tedescu ganz sacht, leise.

sempreghessèmpre , avb Definitzione belle e aici, mancare deasi Sinònimos e contràrios bellaggai Frases sos pitzinnos no depent andhare a iscola, cras manzanu, ma sempreghessempre mi ndhe depo pesare chito etotu, deo! ◊ no tent èssere emigrados, ma sempreghessempre fora de domo etotu che istant Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu malgré cela Ingresu nevertheless Ispagnolu a pesar de Italianu ciononostante Tedescu trotzdem.

sortéri 1 , nm Definitzione donniuna de is personas o cosas chi si depent fàere a billetes, a chie (o su chi) essit, a chie tocat Tradutziones Frantzesu personnes ou choses à tirer au sort Ingresu drawing for (lots) Ispagnolu lo que va a ser sorteado Italianu sorteggiando Tedescu durch Los bestimmen.

tadaítu , nm Definitzione sa paga chi si giaet a sa tadàgia Sinònimos e contràrios tatajiu, tatalleu Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu mois de nourrice Ingresu wetnurse wages Ispagnolu sueldo que se da a la nodriza Italianu baliàtico Tedescu Ammenlohn.

taliòrta , avb Definitzione a bortas, calecuna borta Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu parfois Ingresu sometimes Ispagnolu a veces Italianu talvòlta Tedescu manchmal.

tatalléu , nm Definitzione sa paga chi si giaet a sa dida Sinònimos e contràrios tadaitu, tatajiu Tradutziones Frantzesu mois de nourrice Ingresu wet-nurse's wages Ispagnolu sueldo que se da a las nodrizas Italianu baliàtico Tedescu Ammenlohn.

tentadènta , avb Maneras de nàrrere csn: andai t. = a s'apàrpidu, proendhe a bídere, tochendhe; fai su t. = tantare, chircare de conchinare, èssere a su tanta tanta, coment'e in chirca de fàghere carchi cosa Tradutziones Frantzesu à tâtons Ingresu gropingly Ispagnolu a tientas Italianu tentóni Tedescu tastend.

tipilíre , vrb Definitzione atripare s'unu cun s'àteru, brigandho Sinònimos e contràrios acanciofai, aciufai 1, atzuntzudhare, incabigliare, tipiliare, trifiare Frases si ponzant de acordu o chi si torrent a tipilire o a s'atzutzudhare che pudhas ◊ como no ant botza, sa partia est frimma: si sunt tipilindhe ca nemos cheret andhare a nche batire sa botza Tradutziones Frantzesu en venir aux mains Ingresu to come to blows Ispagnolu pelear, venir a las manos Italianu azzuffarsi Tedescu sich raufen.

trasinadràsina , avb Definitzione (andhare, pigare o portare t.) tragandho in terra, a tragu Sinònimos e contràrios trasigadràsiga, trexinadréxina Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu en se traînant Ingresu shuffling Ispagnolu arrastrando, a rastras Italianu strascicóni Tedescu schleppend.

trexinadréxina , avb: trisinadrísina Definitzione andhare o leare t. = a tragu, trisinandho in terra, a trisinadura, fintzes a su friga friga Sinònimos e contràrios trasigadràsiga, trasinadràsina Frases seu alliscinara e apu fatu totu s'iscala trexinadréxina (S.Murru) Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu en se traînant Ingresu shuffling Ispagnolu a rastras Italianu strascicóni Tedescu schleppend.

zacaràre , vrb: giagarare*, zagarare Definitzione bogare a fora o fàere fuire de mala manera, fuire, pigare a s'ingrundha a cúrrere, a fàere Sinònimos e contràrios assulurgiare, giarigare, ispabuciare, isvalostiare, salargiare, stagiai, ussiare | ctr. asseliai, batire, cramare Frases parides timinne e zagaranne feras, totus a boghes postas ◊ si no mi l'agabbas, oe ti zàgaro! ◊ si zàcarant sas pudhas, sos animales fachendhe dannu Tradutziones Frantzesu faire fuir Ingresu to stir violently Ispagnolu agitar, ahuyentar, echar a correr Italianu esagitare, far scappare Tedescu weglaufen lassen.