Ditzionàriu in línia
de sa limba e de sa cultura sarda

antunnaèra , nf Definitzione una de is calidades prus méngius de codrolinu: cardulinu biancu, de petza, tugnu biancu Sinònimos e contràrios cardulinubbonu, corrorinebetza, cardulinueru Terminologia iscientìfica atn, pleurotus eryngii Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu pleurote du panicaut Ingresu king trumpet mushroom Ispagnolu seta de cardo Italianu cardarèllo Tedescu Braune Kräuter-Seitling.

arrodèdha , nf Definitzione genia de erba chi narant puru gardu donna, ispina de arroda, gardu asprone, cima de pastori Sinònimos e contràrios carduanzoninu 1, bardumatzone, cardedonna, carduarràngiu, cardubuntzosu, cardudingiosu, mammaràida, sperragaltzones Terminologia iscientìfica rba, Eryngium campestre Tradutziones Frantzesu chardon roulant Ingresu caltrop Ispagnolu cardo corredor Italianu calcatréppolo Tedescu Feldmannstreu.

bàldu 1 , nm: bardu Definitzione genia de erba ispinosa, de tantas calidades, medas bonas a papare, totu ispinosas / is partis de su cardu: sa soca, is pillonis, sa cima, is follas, sa conca o cranciofa, sa lanixedha de su frore; calidades de bardu: angioninu (Lupsia galactites), cabidhu (Carlina gummifera), candhela (Lirsium scabrum), capidhu (Scolymus maculatus), de anzone, matzone (Eryngium campestre), ispinosu (Carduus nutans), niedhu (Onopordum illyricum); baldu pianu = masedu, chentza ispina; onzi mata de bardu mi paret Nenardu = onzi mínima paràula o tzinnu paret befe e mineta, comente pessat unu afartadu pro carchi cosa Sinònimos e contràrios cadru* Frases sas trempas de sa ferrovia fint de bardu Terminologia iscientìfica rba, Carduus, Carlina e àteros Tradutziones Frantzesu cardon Ingresu thistle Ispagnolu cardo Italianu cardo Tedescu Distel.

cadalàva , nf Definitzione ispina molentina, ispina cixiredha o de caràtua: genia de cardu chi faet coment'e una cranciofedha cun ses o sete ispinas apertas a istella Sinònimos e contràrios cadàtola, castiaia, cixiredhu, colustídhiu, iscradinaia, istrainabias Terminologia iscientìfica rba, Centaurea calcitrapa Tradutziones Frantzesu chardon Ingresu caltrop Ispagnolu cardo estrellado Italianu cardo stellato Tedescu Flockenblume.

cadàtola, cadàtu, cadàtua, cadàtula, cadàtulu , nf, nm: caràtua Definitzione ispina molentina, ispina cixiredha o de caràtua (e fintzes de caràvua): genia de cardu chi faet una cranciofedha cun ses o sete ispinas apertas a istella Sinònimos e contràrios cadalava, cadhatu, cadràmpula, castiaia, cixiredhu, colustídhiu, istrainabias 2. bella pitzoca: istocada, ca no nchi at ghetau mancu is ogus a s'ispina de cadàtua!…◊ pressi mera tenis… parit ca portas ispina de caràtua in is cariras! Terminologia iscientìfica rba, Centaurea calcitrapa Tradutziones Frantzesu chardon étoilé Ingresu caltrop Ispagnolu cardo estrellado Italianu calcatréppola Tedescu Feldmannstreu.

càdru , nm: cardu, gardu Definitzione una genia de erba areste, de tantas calidades ma sèmpere ispinosas, medas bonas a papare; calecuna calidade dha prantant in ortu Sinònimos e contràrios baldu 1 / caltzofa Maneras de nàrrere csn: c. acotzau = cracangiolu, biancu nidu e modhe, fatu carrarzadu de terra (nadu in suspu de unu, chi est biancu in cara, malàidu); dogna fundu de cardu parit Bernardu = o est babbu o est cerda de palla Sambenados e Provèrbios smb: Cardu, Cardus Terminologia iscientìfica rba Ètimu ltn. carduus Tradutziones Frantzesu chardon Ingresu thistle Ispagnolu cardo Italianu cardo Tedescu Distel.

cardedònna , nm Definitzione genia de erba chi narant puru gardu donna, ispina de arroda, gardu asprone, cima de pastori Sinònimos e contràrios arrodedha, carduanzoninu 1, carduarràngiu, bardumatzone, cardubuntzosu, cardudingiosu, mammaràida, sperragaltzones Terminologia iscientìfica rba, Eryngium campestre Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu chardon levrot Ingresu caltrop Ispagnolu cardo corredor Italianu calcatréppolo Tedescu Mannstreu.

carduanzonínu 1 , nm Definitzione genia de erba ispinosa chi narant puru gardu donna, ispina de arroda, gardu asprone, cima de pastori / gardu anzoninu in calecunu logu est una genia de cardu (Carlina corymbosa) Sinònimos e contràrios arrodedha, bardumatzone, cardedonna, carduarràngiu, cardubuntzosu, cardudingiosu, mammaràida, sperragaltzones Terminologia iscientìfica rba, Eryngium campestre Tradutziones Frantzesu chardon levrot Ingresu caltrop Ispagnolu cardo corredor Italianu calcatréppolo Tedescu Feldmannstreu.

cardudúfu, cardudúva, cardudúvu , nm Definitzione àtera calidade de cardu chi narant puru gardu iloche, cardu túvuru, cima de cardu, gardu de corte, a fògias mannas ingespiadas de biancu: faet meda in is cuiles e mescamente su cambu, grussu e tuvudu, est bonu a papare ispuligau Sinònimos e contràrios cardubbiancu 2, carduduvudu, cardusantu Terminologia iscientìfica rba, Silybum marianum Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu chardon-Marie Ingresu milk-thistle Ispagnolu cardo mariano, cardo lechal Italianu cardo macchiato Tedescu Mariendistel.

carduéru , nm: cardureu, carduvreu, garduleu Definitzione de totugantos is cardos, su chi prus si assimbígiat a sa cranciofa, bonu meda po alimentu (sa crosta, su cambu e su canciofitu, chi però est prus ispinosu) Sinònimos e contràrios bardueru, cardugureu, gureu Frases a su carduvreu no li andhat meda s'aspríghine: menzus sa fava Terminologia iscientìfica rba, Cynara cardunculus ssp. cardunculus Ètimu ltn. carduus verus Tradutziones Frantzesu artichaut sauvage Ingresu wild artichoke Ispagnolu cardo de Castilla Italianu carciòfo selvàtico Tedescu spanische Artischocke.

cardugannítzu , nm Definitzione una genia de cardu: gardu aininu o cima molentina Sinònimos e contràrios cardusantu 1, barduniedhu, cardumolentinu, cimojana, garduaininu Terminologia iscientìfica rba, Onopordum illyricum Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu pet d’âne d’Illyrie Ingresu Illyrian thistle Ispagnolu cardo borriquero Italianu onopòrdo Tedescu Illyrische Eselsdistel.

cardusàntu , nm Definitzione àtera calidade de cardu chi narant puru gardu iloche, cardu túvuru, cima de cardu, gardu de corte, gardu tudu, cardu vachile, a fògias mannas ingespiadas de biancu: faet meda in is cuiles e mescamente su cambu, grussu e tuvudu, est bonu a papare ispuligau Sinònimos e contràrios cardubbiancu 2, cardudufu, carduduvudu Terminologia iscientìfica rba, Silybum marianum Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu chardon-Marie Ingresu milk-thistle Ispagnolu cardo mariano, cardo lechal Italianu cardo macchiato Tedescu Mariendistel.

cimojàna, cimoriàna , nf Definitzione una genia de cardu, gardu aininu o cima molentina, bonu a papare, chi faet unu fundhu cun fògias meda a paris a terra e bogat una candhelita o chima tuvuda totu ispina cantu est arta (fintzes prus de metro) in d-una genia de fogighedha chi faet in totu sa longària de sa candhelita; est gustosu meda ma no tanti abbosu; su truncu de tretu in tretu bogat una fògia meda prus pitica de is medas chi essint a paris a terra e, in s'ogu de is fògias artas, mescamente prus apresu a sa pubúntzula de punta, faet àteras chimighedhas cun sa pubúntzula cussas puru; de colore is fògias funt de unu birde craru, agiummai biancu po una genia de pilighedhu chi portant Sinònimos e contràrios barduniedhu, cardugannitzu, cardumolentinu, cardusantu 1, chimexuexana, garduaininu Terminologia iscientìfica rba, Onopordum illyricum Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu pet d’âne d’Illyrie Ingresu Illyrian thistle Ispagnolu cardo borriquero Italianu onopòrdo Tedescu Illyrische Eselsdistel.

colustídhiu , nm, nf: corastidha, corastidhu, coristidhu, corostidha Definitzione ispina molentina, ispina cixiredha o de caràtua, genia de erba chi faet una cranciofedha cun ses o sete ispinas apertas a istella chi dha faent assimbigiare a una genia de cardu Sinònimos e contràrios cadalava, cadàtola, cixiredhu, istrainabias Frases immoi no seus fuedhendu ni de cobiscu, ni de prunixedha e ni de corastidha Terminologia iscientìfica rba, Centaurea calcitrapa Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu chardon étoilé Ingresu caltrop Ispagnolu cardo estrellado Italianu cardo stellato Tedescu Wiesenflockenblume.

corrorinebètza , nm Definitzione una de is calidades prus méngius de codrolinu: cardulinu biancu, eru, tugnu biancu Sinònimos e contràrios antunnaera, cardulinubbonu, cardulinueru Terminologia iscientìfica atn, Pleurotus eryngii Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu pleurote du panicaut Ingresu king trumpet mushroom Ispagnolu seta de cardo Italianu cardarèllo Tedescu Braune Kräuter-Seitling.

guréu , nm Definitzione (g. de campu) de totu is cardos, cussu chi prus si assimbígiat a sa cranciofa, bonu meda po alimentu siat sa crosta (po su prus) e siat su cambu e sa conca o pubúntzula; dhu narant fintzes a sa cranciofa, po su fundhu / is gureus = is cardalis, is campos postos a cranciofa Sinònimos e contràrios bardueru, cardueru*, cardugureu / canciofa Frases papaiat pane e gureu o limporra ◊ si arràngiat a bivi bendendu mungetas, gureu de sartu, canciofa ◊ su gureu est puncendu o est giai apillonau? 2. candu fia istudenti andau a acuai su gureu ◊ tengu unu cungiau postu a gureu po canciofa Terminologia iscientìfica rbz, Cynara cardunculus ssp. cardunculus Tradutziones Frantzesu artichaut sauvage Ingresu artichoke Ispagnolu alcachofa, cardo Italianu carciòfo selvàtico Tedescu Artischocke, Kardone.

istrainabías , nm: istrasinabias, istrasinaia, istrisinabias, istrisinaia Definitzione cardu istratu, ispina de caràtua o molentina, genia de erba chi faet una cranciofedha cun ses o sete ispinas apertas a istella chi dha faent assimbigiare a una genia de cardu Sinònimos e contràrios cadalava, cadàtola, colustídhiu, istratinavias Frases bio su diauledhu chin su gardu istrainabias in buca Terminologia iscientìfica rba, Centaurea calcitrapa Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu bleuet Ingresu cornflower Ispagnolu calcítrapa, cardo estrellado Italianu fiordaliso o cardo stellato Tedescu Kornblume.

mixurída , nf: musciuira, musciuria, musciurida, mussulira Definitzione unu cardu chi abbarrat bàsciu bàsciu: cun s'arraighina si faet una genia de gomma apicigosa (su biscu) po cassare pigiones e fintzes po meighina; sa cranciofedha chi faet, giai a paris de terra Sinònimos e contràrios bardugabidhu, musciuríglia* Frases frori de musciuria chi bolat in su tempus Terminologia iscientìfica rba, Carlina gummifera Tradutziones Frantzesu chardon à glu Ingresu stemless Ispagnolu cardo de liga, ajonjera Italianu masticógna, atràttile Tedescu eine gummihaltige Eberwurz.

musciuríglia, musciurílla , nf: mussurilla Definitzione una genia de cardu chi faet bàsciu bàsciu; sa cranciofedha chi faet, a paris de terra Sinònimos e contràrios bardugabidhu, mixurida, musciníllia Frases cussus serragus de terra orrúbia mai araus fuant impannaus totu de musciuríglia Terminologia iscientìfica rba, Carlina gummifera Ètimu ctl. muxera de guilla Tradutziones Frantzesu chardon à glu Ingresu stemless atractylis Ispagnolu cardo de liga, ajonjera Italianu masticógna Tedescu eine gummihaltige Eberwurz.