calpíre , vrb: acarpire,
carfire,
carpire,
caspire,
crapire 1,
crapiri Definitzione
passare in mesu de calecuna cosa o cun calecuna cosa, trapassare una cosa; apèrrere una cosa coment'e isperrandhodha, fresare su pane carasu isperrandhodhu a gurtedhu in is oros po istacare is duos pígios; segare is panes de sa pasta cumossada
Sinònimos e contràrios
rúpere,
sarcie,
sumire
/
fresai,
tzacai
Frases
carpiat purpa e ossu su càntigu chi mandhaizis ◊ linna tosta: la podet carpire solu sa bistrale manna ◊ s'abba chi at fatu at carpidu terra meda ◊ carchi tubbu perdindhe at carpidu su muru, sa bòveda ◊ inoghe fit unu buscu de chercos, élighes, rú e mudeju chi azigu bi carpiat sa colora!
2.
sas cochidores fint chie sétia in ghenna de furru, chie pronta po carfire in sa prugajola ◊ su pane fit cotu, carfiu, carasau e fatu a piras
Ètimu
ltn.
carpere
Tradutziones
Frantzesu
pénétrer,
fissurer
Ingresu
to penetrate
Ispagnolu
penetrar,
hender
Italianu
penetrare,
fessurare
Tedescu
durchdringen,
eindringen.
fibài , vrb: afilare 1,
filai,
filare Definitzione
fàere una filada, una síngia fine che filu (fibadura), ma de segada chi si faet cun cropu, nau prus che àteru de istrégiu fatu de cosa tostada chídrina (imbidru, terra, ma fintzes linnàmene, muru)
Sinònimos e contràrios
abbèrrere,
cannire,
filiri,
frasellare,
fresai,
iscrafangiai,
sacai,
scanniri,
sinniai
Frases
cussu est unu pratu filau ◊ cussa crésia est a murus filaus
2.
si fibat su coru, si trúmbulat su sàngui, s'intruat su sentidu, si trobílicat s'ànima (L.Porcedhu)
Ètimu
srd.
Tradutziones
Frantzesu
fendre
Ingresu
to cleave
Ispagnolu
hender
Italianu
fèndere
Tedescu
spalten.
fresài , vrb: fresare Definitzione
fàere a fresa, isperrare, apèrrere a pígios
Sinònimos e contràrios
iscaltulare
/
abbèrrere,
cannire,
crasare,
filiri,
sacai,
scanniri,
sinniai
Maneras de nàrrere
csn:
fresare su pane = iscopercare su pane, segare su pane de fresa ororu pro ispitzigare sos duos pizos e ndhe furriare unu a manera de resurtare ambos de su matessi betu ca sunt lísios a parte de fora ma aspros a parte de intro; fresai sa castàngia = trapare, ispitighedhare sa castanza pro no si tzocare arrustindhe
Frases
fint chie coghindhe e chie fresendhe, a sa cota ◊ su fritu li at fresau sas manos ◊ su sole coghet sa terra faghíndhela fresare
Ètimu
ltn.
fresus
Tradutziones
Frantzesu
fendre,
scinder,
crevasser,
craqueler
Ingresu
to chapp,
to separate,
to cleave
Ispagnolu
hender,
escindir,
agrietar
Italianu
fèndere,
scìndere,
screpolare
Tedescu
spalten,
trennen,
rissig machen.
isperrài , vrb: isperrare,
sperrai Definitzione
segare, fàere a perras (o fintzes a fitas), in duas o in medas partes si donniuna si sighit a isperrare
Sinònimos e contràrios
sperraciae
/
ispartzire,
paltire
Frases
sonos de fàghere trèmere chelu e terra ch'isperraiant su coro in mesu in mesu ◊ s'isperrat sa linna tropu russa ◊ su cifraxu, a bortas, s’isperrat po fai pistocu o po si dhu papai cun ollu o cun ladru
2.
sa pilladra si faet de pira matzi niedha isperrada e sicada in su sole
Ètimu
srd.
Tradutziones
Frantzesu
fendre,
couper,
scinder
Ingresu
to cleave,
to divide
Ispagnolu
hender
Italianu
spaccare,
scìndere
Tedescu
spalten.
scaravangiài , vrb: iscrafangiai*,
scrafangiai Definitzione
su si apèrrere a pígiu de fora, fàere tzacaduras pagu fundudas, crepaduras, nau mescamente de sa pasta cun su frammentu bene aghedada e de su pane modhe cotu; fàere a tzirbisas, nau de s’orrobba chistia posta male, ammurigonada, ma fintzes de is murros candho unu est acanta a prànghere; crepare de su erríere
Sinònimos e contràrios
afilai,
cheprinare,
crebulare,
sacai,
spreciai
/
acarrongiai,
afrangillonai,
afrascillonai,
aggraminzonare,
aggruncire,
apigiare,
arruntzai,
atavellai,
atribuntzire,
cipirodhare,
frongire
/
ischerchedhare
Frases
su mustàciu bèni trabballau si scrafàngiat in pícius candu est cotu ◊ sa figu est totu scrafangiada de cantu est cota ◊ scrafangiada che civraxu axedu siast!
2.
custus pannus si funt scrafangiaus
3.
no bengas allirga cun cuss'arrisu scaravangiau, o morti! ◊ gi ses arriendi pagu: scrafangiau ses?!
Tradutziones
Frantzesu
se crevasser,
fendre
Ingresu
to crack,
to get chapped
Ispagnolu
hender,
agrietar
Italianu
fèndersi,
screpolarsi
Tedescu
sich spalten,
bersten,
rissig werden.