abrióu , nm Definitzione
arbu de ou
Sinònimos e contràrios
allúmene
Ètimu
srd.
Tradutziones
Frantzesu
albumen
Ingresu
albumen
Ispagnolu
clara de huevo
Italianu
albume
Tedescu
Eiweiß.
atzotzàre , vrb Definitzione
guastare, nau de s'ou, agiummai comente a èssere frochiu
Ètimu
srd.
Tradutziones
Frantzesu
devenir couvi
Ingresu
to go rotten
Ispagnolu
podrirse el huevo
Italianu
diventare barlàccio
Tedescu
faulig werden.
loguníu , agt: luguniu Definitzione
nau de s'ou, chi est frochiu o fintzes isciaculadori, guastu; nau de s'ogu, chi est annapau
Sinònimos e contràrios
crochidu,
lanitu,
launiu,
tzotzidu
2.
custos versos lugunios si sorbent in s'aggorru de su coro chene peruna ispera, crochindhe solu zuntas de nàstala (F.Satta)
Tradutziones
Frantzesu
couvé,
fécondé,
couvi,
pourri
Ingresu
brooded,
fertilized,
rotten
Ispagnolu
empollado,
fecundado,
huevo podrido
Italianu
covato,
fecondato,
barlàccio
Tedescu
ausgebrütet,
faul.
óbu , nm: ou,
ovu Definitzione
céllula fémina chi, si est ingendrada e aguantada in caente, giaet unu fedu nou: matucu o piticu segundhu s'animale, si narat mescamente de su chi criant is pigiones (o fintzes animales, es. sa tziligheta, su coloru, chi fedant che is pigiones), a corgioledhu tostau e fine a fora, tundhatzu ma longhitu, e prus puru si narat de su chi criant is pudhas, unu de is méngius alimentos / pl.: oos, obos, ous; min. oighedhu, ovedhu; partes de s'ou: còrgia, làpara, arbu, oidedhu, ànima
Maneras de nàrrere
csn:
iscroxu o corza de ou = su pizu tostu de s'ala de fora; ou cun s'ànima = inzendradu, crochidu; ou sentza ànima = chi no bi inzendrat, chi no faghet a crochire; ou bitzu = cun sa corza modhe, a pilloncu, chentza cumprida; ous a duus ollanus = a duos oidedhos; ou assurau = chi est guastu, isciaculadori; ou pàbaru o ortíciu = criadu cun sa corza chentza lómpida, a pizolu modhe, chentza su pizu tostu; ou in gioca = chi est crochidu; ou late late = cotu a modhe; ou cotu a tostu = cun s'arbu e cun s'oidedhu belados, tostos; ispíritu de ou, s'animedha de s'ou = ovu abbatatu, minau, oidedhu abbatadu cun túcaru fintzas a candho custu est bene sortu; iscumbàtere o cariare obos = abbatare, murigai a forti (e cun tzúcuru); pitzinna d'ovu, o pipia cun s'ou = cotzuledha de s'ou, zenia de pane pintadu chi faghent a Pasca cun s'ou intreu in mesu, cotu totu paris; s'obu de sa gula o de sa gorgobena = orgumedhu, sa mela de su gúturu, zenia de nodu in s'oru de s'ingullidorzu; èssere prenu che ou = prenu a intipu; èssere a os (nadu de nidos) = chi dhoi sunt is ous frucendi; bènnere in ou = (nadu de sa pudha) chi est a tretu de criare e comintzendhe a criare, (nadu de fémina) chi est a tretu de bènnere ràida (e li at comintzadu su mese); segai is ous a ccn. = istrobbare
Frases
gei megat de si biri s'arrisurtau, ca no scit coi mancu un'ou! ◊ cussu nci calat cincu ous a budhiu! ◊ parides pudhighinos essidos dae s'ou ◊ su puzone est crochindhe sos ovos in su nidu ◊ a su pipiu sa mama dhi at giau a papare s'ou cotu a modhe in su chinisu
2.
li dabat sa parte de cada disizu, fintzas azicu de ispíritu de obu chi fachiat pro s'irmurzare
3.
ita s’apu, segau is ous? nau ca fustis colessendi!
Sambenados e Provèrbios
prb:
chie furat ou furat pudha
Terminologia iscientìfica
mng
Ètimu
ltn.
ovum
Tradutziones
Frantzesu
œuf
Ingresu
egg
Ispagnolu
huevo
Italianu
uòvo
Tedescu
Ei.