Ditzionàriu in línia
de sa limba e de sa cultura sarda

ammandronàdu , pps, agt: ammandronau Definitzione de ammandronare, chi no dhi praghet a trebballare, chi no trebballat Sinònimos e contràrios abbragonau, immandronidu / chizoneri / cdh. ammandrunatu 2. sunt totu ammandronados ca ant sos dinaris chena trabagliados!(P.P.Fois) Tradutziones Frantzesu paresseux Ingresu made lazy Ispagnolu emperezado, poltrón Italianu impoltronito, ozióso Tedescu faul geworden.

bistentósu , agt Definitzione chi si la leat a istentare, chi no tenet coidau Sinònimos e contràrios cagallente, mandrone | ctr. coidosu Frases animalatzu bistentosu, no ponet a mandhigare e cudha crebendhe de su fámine! Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu paresseux, fainéant Ingresu lazy Ispagnolu perezoso Italianu pigro Tedescu faul.

chinisàju, chinisàrzu , agt, nm: chisinarzu, chixinàgiu, chixinalzu, chixinarzu, chixinaxu, cinisàrgiu Definitzione chi no faet àteru che istare sèmpere acanta a su fogu, in sa forredha; logu inue fúliant o ammuntonant su chinisu Sinònimos e contràrios chighinarzu, chighineri, fochilarju, mandrone, praitzosu Terminologia iscientìfica ntl Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu paresseux, indolent Ingresu lazy Ispagnolu perezoso Italianu neghittóso, poltróne Tedescu faul.

codiàlzu , agt: codiarzu Definitzione nau de ccn., chi istat o abbarrat a códias, chi lassat istare (o faet male sa cosa) po mandronia o cricat de no ndhe fàere; chi portat códias, trassas Sinònimos e contràrios coilongu, filísigu, ilvioladu, iscuidadu, mandronàciu, praitzosu / trasseri | ctr. apensamentau, penciamentosu 2. cussu est codialzu che unu matzone! Terminologia iscientìfica ntl Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu fainéant Ingresu slothful, shirker Ispagnolu perezoso, holgazán Italianu neghittóso, scansafatiche, lavativo Tedescu faul.

cojanésu , agt Definitzione chi costumat a tirare agoa, a ibertare, a lassare a pustis pruschetotu po mandronia Sinònimos e contràrios cagallente, coizosu, dasianu, immajonadu, isandhaladu, mandrone Terminologia iscientìfica ntl Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu lent, paresseux Ingresu slow, lazy Ispagnolu atrasado Italianu tardo, lènto, poltróne, procrastinatóre Tedescu träg, langsam, faul.

filisigósu , agt: filosigosu Definitzione chi abbarrat a su mighirimíghiri faendho is cosas, dhas faet cun tropu lentesa, coment'e chie no ndhe tenet gana Sinònimos e contràrios adasiau, cagallente, cojanesu, fiacosu, fracómudu, frasselenu, immajonadu, prodhincu Terminologia iscientìfica ntl Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu paresseux, lambin Ingresu lazy, slowcoach Ispagnolu perezoso, pachorrudo Italianu pigro, posapiano Tedescu faul.

fràzicu , agt, nm: fràzigu Definitzione nau mescamente de cosas de papare, erbas o linnas, chi est guastu, pudrigau de no aguantare; foedhandho cun tzacu, fatu, chistione Sinònimos e contràrios frazigadu, marcitau, pordiau / cdh. fràcicu Maneras de nàrrere csn: casu fràzigu = casu martzu, fatu; ista fràzigu! = abarra firmu!; iscúdere che fràzicu = iscúdere a mal'istropiadura Frases chi siat perfetu in sestu forsi no bi at cristianu: si un'aizu at de sanu, est fràzigu su restu ◊ s'aradu de ferru est totu fràzigu de ruinzu ◊ so che a su frutu fràzicu, chi tenet su colore bellu a fora ◊ muru chi sustenet trae no est fràzigu ne sortu ◊ bi at frommija chi faghet su nidu in sa linna fràziga 2. ma a ti cheres fàghere sos fràzigos tuos?!…◊ lu depet àere iscutu male: su carrale iscudet che fràzicu! Ètimu itl. fràcico Tradutziones Frantzesu pourri, putrescent Ingresu rotten, rotting Ispagnolu podrido Italianu putrefatto, màrcio, putrescènte Tedescu faul.

immandronatzàre , vrb Definitzione essire o fàere mandronatzu, mandrone Sinònimos e contràrios acochinai, acovardai, ammandronae, ammandronire, arraigai, impraitzai Frases su vísciu ispinghet s'ómine a s'immandronatzare Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu rendre paresseux Ingresu to make lazy Ispagnolu emperezarse Italianu impoltronire Tedescu faul werden.

impraitzài , vrb: impreissai, impreitzai Definitzione fàere o essire mandrone, preitzosu Sinònimos e contràrios acochinai, acovardai, ammandronae, ammandronire, apreitzai, arraigai, immandronatzare, impreitiosire Frases su maistu de pannu immoi si est impraitzau e no at postu prus unu puntu Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu rendre ou devenir paresseux Ingresu to make lazy Ispagnolu emperezar Italianu impigrire Tedescu faul werden.

isandhalàdu , agt Definitzione chi andhat o istat tropu abbellu faendho sa cosa Sinònimos e contràrios cagallente, cojanesu, dasianu, immajonadu, présiru, trajanu | ctr. coidadosu, lestru Tradutziones Frantzesu paresseux, lent Ingresu lazy, slow Ispagnolu perezoso, lento Italianu pigro, tardo, lènto Tedescu faul, träg, langsam.

loguníu , agt: luguniu Definitzione nau de s'ou, chi est frochiu o fintzes isciaculadori, guastu; nau de s'ogu, chi est annapau Sinònimos e contràrios crochidu, lanitu, launiu, tzotzidu 2. custos versos lugunios si sorbent in s'aggorru de su coro chene peruna ispera, crochindhe solu zuntas de nàstala (F.Satta) Tradutziones Frantzesu couvé, fécondé, couvi, pourri Ingresu brooded, fertilized, rotten Ispagnolu empollado, fecundado, huevo podrido Italianu covato, fecondato, barlàccio Tedescu ausgebrütet, faul.

mandronàciu, mandronàssu, mandronàtzu , agt, nm Definitzione mandrone, ma nau cun arrennegu e a disprétziu Sinònimos e contràrios arreulau, filísigu, oreri, praitzosu Frases mandronatzu, dae manzanu a sero istat fuliadu chentza fàghere nudha! ◊ bai a trabballai, mandronàciu!◊ sos Sardos non los poto lissentziare ca mi rendhent a tres bortas de sos mandronatzos chi mi ant mandhadu! Ètimu srd. ac Tradutziones Frantzesu paresseux, fainéant Ingresu lazy Ispagnolu perezoso Italianu poltróne, accidióso, poltronésco Tedescu faul, müßig, träge, Faulpelz, Faulenzer.

praitzósu , agt, nm: preiciosu, preitigosu, preitiosu, preissosu, preitosu, preitzosu, pretiosu 1, prisciosu, pritiosu Definitzione chi o chie est pigau de sa preítzia e no bollet fàere nudha po abbitúdine o naturale suo Sinònimos e contràrios arreulau, cracaratzu, filísigu, ingurdosu, mandronàciu, oreri / cdh. sdórriu, pritzosu | ctr. contipizosu, marasadore, trabagliante Frases su preitzosu bollit puntu, no solingau! ◊ cussu preitosu istat in su pinnetu che gatu in sa chisina ◊ sos preitiosos sunt chensciosos cun totu ◊ ge at a fai un'acabbu cussu pritzosu arreulau!…◊ deo pro iscríere so prisciosu ◊ seo immidiosu ca medas bortas su preiciosu tenet siendha lumenada!◊ a sa pessona pritiosa no li aggradat a trivagliare Terminologia iscientìfica ntl Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu paresseux, fainéant Ingresu lazy Ispagnolu perezoso Italianu pigro, pelandróne, neghittóso, accidióso Tedescu faul, träge, Nichtstuer.

púdidu , agt: púdigu, púdiu, púriru, pútitu Definitzione chi est pudeschendho, chi est faendho fragu légiu; nau de ómine o de fémina, chi funt malos, bagasseris Sinònimos e contràrios pudéschiu Maneras de nàrrere csn: púdidu a tzutzu = pudésciu a bentu; cane p. = su dimóniu Frases cussu pische est púdidu, guastu ◊ púdigas abbas màrghinant s'ammentu 2. cussu est unu púdidu, cussa una púdida ◊ bi che supriat zente meta carràndheche malàdios e trumentatos dae ispíritos pútitos Ètimu ltn. putidus Tradutziones Frantzesu puant, putride Ingresu stinking Ispagnolu hediondo Italianu puzzolènte, pùtrido Tedescu stinkig, faul.