Ditzionàriu in línia
de sa limba e de sa cultura sarda

bandhuléri , agt, nm: bandulleri Definitzione chi o chie istat andhandho, sèmpere in giru, ammandronau, chentza fàere faina Sinònimos e contràrios arreulau, arroliadori, bagamundheri, praitzosu / andariegu, bacamundhu, corruntoneri, currillanu, garroneri, orrunderi, peldulàriu, rundhellu, zirellu / bandhidore | ctr. remonidu Frases bandulleri ischivu, e innui fiast?! ◊ vivas sempre che cane bandhuleri e no apas una pedra pro ti sere! ◊ cussu est istadu annos meda bandhuleri Ètimu ctl. bandoler Tradutziones Frantzesu vagabond, fainéant Ingresu vagabond Ispagnolu vagabundo Italianu vagabóndo Tedescu herumziehend, Landstreicher.

bistentósu , agt Definitzione chi si la leat a istentare, chi no tenet coidau Sinònimos e contràrios cagallente, mandrone | ctr. coidosu Frases animalatzu bistentosu, no ponet a mandhigare e cudha crebendhe de su fámine! Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu paresseux, fainéant Ingresu lazy Ispagnolu perezoso Italianu pigro Tedescu faul.

carreràgiu, carreràju , agt, nm Definitzione chi o chie istat in s'orruga chentza fàere nudha: nau de fémina, fintzes chi est faendho sa bagassa Sinònimos e contràrios ifainadu, irvaliendhadu, istraderi, mandrone Frases ses sempre carreràgiu totu s'annu apitu a pentzione o postu mannu 2. sa família fit andhendhe male pro culpa de una fiza carreraja chi s’isperriat pro duos sodhos Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu fainéant Ingresu idler Ispagnolu gandul Italianu fannullóne Tedescu Faulenzer.

codiàlzu , agt: codiarzu Definitzione nau de ccn., chi istat o abbarrat a códias, chi lassat istare (o faet male sa cosa) po mandronia o cricat de no ndhe fàere; chi portat códias, trassas Sinònimos e contràrios coilongu, filísigu, ilvioladu, iscuidadu, mandronàciu, praitzosu / trasseri | ctr. apensamentau, penciamentosu 2. cussu est codialzu che unu matzone! Terminologia iscientìfica ntl Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu fainéant Ingresu slothful, shirker Ispagnolu perezoso, holgazán Italianu neghittóso, scansafatiche, lavativo Tedescu faul.

ibbàidu , agt: irbàidu, isbàidu Definitzione chi no est faendho nudha, no est serbendho, no est impreau trebballandho Sinònimos e contràrios disocupadu, irgaitzu, isbaidu, líchidu 1 | ctr. afainadu, afracoxau Frases custa terra est isbàida ◊ chissai ite at a fàere po si campare, issu chi at bíviu sèmpere chentza fàere nudha, totu a s'ibbàida! (Deidda-Saderi) Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu fainéant, vacant, inoccupé Ingresu idle, vacant Ispagnolu gandul, desempleado Italianu scioperato, vacante Tedescu arbeitslos.

ingurdósu , agt Definitzione nau de ccn., chi istat o abbarrat sèmpere chentza fàere, ammandronau, chentza gana de fàere nudha Sinònimos e contràrios arremàsigu, gudrebi / arreulau, cracaratzu, filísigu, mandronàciu, oreri, praitzosu Frases est unu pagu ingurdosa, cracaratza: dhi praxit sa domu mundada, su pani fatu, ma abarrat sétzia totu sa dí Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu fainéant, réticent Ingresu slothful, reluctant Ispagnolu perezoso Italianu infingardo, riluttante Tedescu träg, widerstrebend.

irvaliendhàdu , agt Definitzione chi abarrat in giru chentza cumbinare nudha, perdendho tempus Sinònimos e contràrios ifainadu, peldulàriu, rundhajolu, rundhellu Frases in su cuzolu de su campanile dai su manzanu a su sero si acoiletant sos vetzos e sos irvaliendhados Tradutziones Frantzesu fainéant Ingresu sluggard Ispagnolu holgazán Italianu fannullóne Tedescu Faulenzer.

mandronàciu, mandronàssu, mandronàtzu , agt, nm Definitzione mandrone, ma nau cun arrennegu e a disprétziu Sinònimos e contràrios arreulau, filísigu, oreri, praitzosu Frases mandronatzu, dae manzanu a sero istat fuliadu chentza fàghere nudha! ◊ bai a trabballai, mandronàciu!◊ sos Sardos non los poto lissentziare ca mi rendhent a tres bortas de sos mandronatzos chi mi ant mandhadu! Ètimu srd. ac Tradutziones Frantzesu paresseux, fainéant Ingresu lazy Ispagnolu perezoso Italianu poltróne, accidióso, poltronésco Tedescu faul, müßig, träge, Faulpelz, Faulenzer.

mandròne, mandròni , agt, nm Definitzione chi o chie tenet pagu gana de trebballare, chi no est amantiosu de su trebballu, chi dhu tirat a ingurru, chi no trebballat Sinònimos e contràrios abbaredhau, chighineri, chinisaju, cojanesu, fochilarju, gradhiosu, mandruxu | ctr. faineri, marasadore, trabagliadore, trabagliante Maneras de nàrrere csn: su viazu de su m. = càrrigu tropu mannu, e po cussu istrobbosu o assentau mali, po sa mandronia de no pigai sa cosa in prus bortas; mandroni che cani = mandrone mannu, meda, a s'úrtimu etzessu Frases si sas muntagnas fint de macarrones e ite vida sa de sos mandrones!…(G.Zicconi Tanchis)◊ chirca tribàgliu, mandrone, chi est sa menzus meighina! ◊ in cussa famíglia is fillus funt managus e mandronis, dh'ant pigau paura a trabballai in su sartu! ◊ mandronedhu est… si aiat ischidu chie at inventadu su tribàgliu l'aiat mortu!◊ custu fut unu piciochedhu mandroni e abbetiosu, no agiudàt mai a nemus Sambenados e Provèrbios prb: su mandrone sa chijina si adorat Terminologia iscientìfica ntl Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu paresseux, fainéant Ingresu idle Ispagnolu perezoso, poltrón Italianu poltróne Tedescu müßig, Müßiggänger, Taugenichts.

oréri , nm Definitzione chie costumat a istare chentza fàere, chi istat contandho is oras, prus che àteru po sa mandronia Sinònimos e contràrios codialzu, filísigu, ilvioladu, mandronàciu, praitzosu | ctr. marasadore, trabagliante Terminologia iscientìfica ntl Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu fainéant Ingresu idler Ispagnolu holgazán, gandul Italianu scansafatiche, perdigiórno Tedescu Taugenichts.

pedisecàu , agt: peisegadu Definitzione chi portat pei segau, chi est tzopu, nau in cobertantza e cun tzacu de unu chi campat apitzu de is àteros (su porcu peisegadu = aténdhiu in totu chentza si mòvere a logu), chi pretenet totu de is àteros Sinònimos e contràrios codialzu, ilvioladu, mandronàciu, praitzosu | ctr. marasadore Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu fainéant Ingresu lazybones Ispagnolu holgazán, gandul Italianu scansafatiche Tedescu Faulenzer, Müßiggänger.

peldulàriu , agt, nm: perdulaju, perdulari, perdulàriu, perdullàriu, predulari Definitzione chi o chie istat perdendho su tempus in giru, chentza fàere nudha de giudu Sinònimos e contràrios aproviau, malacudidu, maliberde, regoltolzu / andariegu, bacamundhu, bandhuleri, corruntoneri, garroneri, rundhajolu, vanganteri Frases unu fegone perdulàriu li deit lolluru nèndheli chi sa cosa chi si bufat si pagat puru! ◊ funt ispérdius in totu su mundu coment'e perdulàrius andendi de logu in logu ◊ no est in chirca de canes perdulajos argamilossos! ◊ ma bribbanti iast a èssi: dèu bocendumí e tui fadendu su predulari in continenti! Ètimu spn. perdulario Tradutziones Frantzesu fainéant Ingresu idler Ispagnolu vago Italianu perdigiórno, fannullóne Tedescu Taugenichts.

pirastràju , agt: pirastrari, pirastràriu Definitzione chi andhat macu po su pirastu, istat cricandho pirasru, ma nau sèmpere in cobertantza po bagamundhu, chi istat sèmpere in giru Sinònimos e contràrios bandhuleri Frases istat continu fatu a mie che cane pirastràriu ◊ brutu cane pirastraju: àscia de raju chi ndhe isperdat sa zenia! Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu errant, fainéant Ingresu wanderer, loafer Ispagnolu callejero, vagabundo, descarriado, holgazán Italianu randàgio, fannullóne Tedescu streunend, Nichtstuer.

praitzósu , agt, nm: preiciosu, preitigosu, preitiosu, preissosu, preitosu, preitzosu, pretiosu 1, prisciosu, pritiosu Definitzione chi o chie est pigau de sa preítzia e no bollet fàere nudha po abbitúdine o naturale suo Sinònimos e contràrios arreulau, cracaratzu, filísigu, ingurdosu, mandronàciu, oreri / cdh. sdórriu, pritzosu | ctr. contipizosu, marasadore, trabagliante Frases su preitzosu bollit puntu, no solingau! ◊ cussu preitosu istat in su pinnetu che gatu in sa chisina ◊ sos preitiosos sunt chensciosos cun totu ◊ ge at a fai un'acabbu cussu pritzosu arreulau!…◊ deo pro iscríere so prisciosu ◊ seo immidiosu ca medas bortas su preiciosu tenet siendha lumenada!◊ a sa pessona pritiosa no li aggradat a trivagliare Terminologia iscientìfica ntl Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu paresseux, fainéant Ingresu lazy Ispagnolu perezoso Italianu pigro, pelandróne, neghittóso, accidióso Tedescu faul, träge, Nichtstuer.