Ditzionàriu in línia
de sa limba e de sa cultura sarda

cilindronàre , vrb Definitzione fàere s'oreri, istare in giru po nudha, chentza contu e chentza cabu Sinònimos e contràrios acochinai, bagamundai, faghinerare Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu paresser Ingresu to idle (about) Ispagnolu holgar, callejear Italianu ozieggiare Tedescu müßig sein.

disabbútu , agt: disabudu Definitzione chi est chentza trebballu a fàere, chi no est faendho nudha de faina (nau de logu, chi est buidu, abbandhonau); chi at pérdiu s'abbitúdine a calecuna cosa; chi no est pentzandho o no atuat a sa cosa chi est faendho o chi dhi funt naendho / domo disabbuta = chi no b’istat neune, serrada, fintzas líchida, chentza trastes e ne àteru de su chi serbit mescamente a manigare Sinònimos e contràrios disimperau, disocupadu, ibbàidu, ibbautu, irberzadu, líchidu 1 / disabesau, disabesu / ammammalucadu, ilfatziennadu, isàbbitu, isagherau | ctr. afainadu, impreadu Frases sos disabudos chene trabballu sunt medas ◊ a unu pastore che li aiant picau su bestiàmene pínnicu e gai fit restau disabudu ◊ tocat a tentare sos sartos prima chi los allugant, za bi ndhe at de zòbanos disabudos in chirca de zorronada ◊ est a cascos ca sa frente est disabuta! 2. andhade a compidare sa dommo mea ca commo est disabbuta e che at a èssere ruendhe! Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu sans travail, désœuvré Ingresu unemployed, idle Ispagnolu desempleado, holgazán Italianu disoccupato, sfaccendato Tedescu müßig.

ibbàidu , agt: irbàidu, isbàidu Definitzione chi no est faendho nudha, no est serbendho, no est impreau trebballandho Sinònimos e contràrios disocupadu, irgaitzu, isbaidu, líchidu 1 | ctr. afainadu, afracoxau Frases custa terra est isbàida ◊ chissai ite at a fàere po si campare, issu chi at bíviu sèmpere chentza fàere nudha, totu a s'ibbàida! (Deidda-Saderi) Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu fainéant, vacant, inoccupé Ingresu idle, vacant Ispagnolu gandul, desempleado Italianu scioperato, vacante Tedescu arbeitslos.

ifainàdu , pps, agt: ilfainadu, irfaghinau, irfainadu, isfainadu, isfainau, sfainau Definitzione de ifainare; nau de ccn., chi est chentza fàere faina, chentza impreu; chi est in giru, a ue bolet andhare, a s’afaiu Sinònimos e contràrios arreulau, bacamundhu, disabbutu, faghineri, ilfatziennadu, mandronàciu, perduleu, praitzosu / disimperau, sprainau | ctr. afainadu, impitzadu 2. custu manzanu fint in piata, sétidos in sa pedríscia de sos ilfainados ◊ l'incantat su ciaulellu de sa zente isfainada ◊ sa pisedhina s'istràviat fatendhe tzocare de su risu sos isfainados ◊ unos cantos irfainados si sunt acurtos apare e ant fatu bardana 3. ifainadu, fit atraessendhe una tanca a candho che bidet unu pastore ◊ sos fizos sunt totu irfaghinaos che puzones de prédiche Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu inactif Ingresu idle Ispagnolu inactivo Italianu inoperóso Tedescu untätig.

irbaíu , pps, agt, nm: isbaidu Definitzione de irbaire; nau de ccn., chi no est faendho faina peruna; terrenu prantau a isca, a ortalítzia, e apustis lassadu pausare; nau fintzes in su sensu de isperditziau Sinònimos e contràrios ibbàidu / ibbaidore 2. in ortos isbaidos bi creschet s'ortiga ◊ una colada de zente irbaia bi est in totue ◊ arratza de zente, irbaios in piatza! Tradutziones Frantzesu inactif Ingresu idle Ispagnolu inactivo Italianu inoperóso Tedescu untätig.

irberzàdu , agt: irgherzau Definitzione nau de ccn., chi est chentza berza, chentza faina, chentza it'e fàere Sinònimos e contràrios arreulau, disabbutu, disimperau, disocupadu, ibbàidu, ibbautu, irjannalau, irverganzadu, perduleu, sfainau | ctr. impitzadu Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu désœuvré, inactif Ingresu idle Ispagnolu desocupado Italianu sfaccendato, inoperóso Tedescu unbeschäftigt, untätig.

mandròne, mandròni , agt, nm Definitzione chi o chie tenet pagu gana de trebballare, chi no est amantiosu de su trebballu, chi dhu tirat a ingurru, chi no trebballat Sinònimos e contràrios abbaredhau, chighineri, chinisaju, cojanesu, fochilarju, gradhiosu, mandruxu | ctr. faineri, marasadore, trabagliadore, trabagliante Maneras de nàrrere csn: su viazu de su m. = càrrigu tropu mannu, e po cussu istrobbosu o assentau mali, po sa mandronia de no pigai sa cosa in prus bortas; mandroni che cani = mandrone mannu, meda, a s'úrtimu etzessu Frases si sas muntagnas fint de macarrones e ite vida sa de sos mandrones!…(G.Zicconi Tanchis)◊ chirca tribàgliu, mandrone, chi est sa menzus meighina! ◊ in cussa famíglia is fillus funt managus e mandronis, dh'ant pigau paura a trabballai in su sartu! ◊ mandronedhu est… si aiat ischidu chie at inventadu su tribàgliu l'aiat mortu!◊ custu fut unu piciochedhu mandroni e abbetiosu, no agiudàt mai a nemus Sambenados e Provèrbios prb: su mandrone sa chijina si adorat Terminologia iscientìfica ntl Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu paresseux, fainéant Ingresu idle Ispagnolu perezoso, poltrón Italianu poltróne Tedescu müßig, Müßiggänger, Taugenichts.

tracàza , nf Definitzione chistionu a isciolóriu, chentza contu e chentza cabu Sinònimos e contràrios iscantarúmene Tradutziones Frantzesu propos dénués de fondement Ingresu long and idle talk Ispagnolu parrafada, discurso vano Italianu discórso lungo, inùtile e sènza fondaménto Tedescu lange, unnütze Rede.