gató, gatòe , nm: ghitou Definitzione
druche fatu cun méndhula e mele cotos impare a mórigu a mórigu, àrridu candho ifridat
Sinònimos e contràrios
cartò,
catone
Frases
mamma mi at fatu unu gatoe mannu po sa festa
Terminologia iscientìfica
drc
Ètimu
itl.
gattò
Tradutziones
Frantzesu
gâteau à base d'amandes et du miel
Ingresu
sweet stuffed with almonds
Ispagnolu
dulce con miel y almendras
Italianu
croccante (alle màndorle,
alle nocciòle)
Tedescu
eine Art Mandelkrokant.
mèbi , nm: mele,
meli Definitzione
sustàntzia druche meda, cagiada, in colore de castàngia craru, chi s'abe arregollet in is frores e ponet in sa bresca (o pane de abes) chi faet in su casidhu / pl. sos meles, in cantu mele de genia diferente (de aitu, de lidone, de ocalitu, de iscrareu) o fintzes de bobbois diferentes; oxu de m. = in sa bresca, donzunu de sos tuvedhos, o búsciulu, inue s'abe ponet su mele e sa cria puru
Maneras de nàrrere
csn:
binnennai su m. = bogare su mele, illichidare su mele de sos casidhos; m. pudhadu = cun sa cria, chi portat s'abrudhu; su ortedhu de su m. = su leputzedhu addatu pro bogare mele; durche che m. = druci meda; m. marigosu = meli argu, su chi faghet su lidone, ranchitzu; m. puzoninu = de iscussua, de s'abi chi si ndi est andada de su casidhu; m. de mata, de àrbore = mele corronchinu, zenia de cosa pigulosa, in colore de mele, chi bogant tzertas àrbures (es. pruna, cariasa) in sa corzola; faedhare mele mele = a manera de pràxiri; betàresi che musca a m. = tzegos tzegos, che a cosa chi piaghet meda; pàrrere ozu e m. = pàrrere bonu meda; m. ferradu = tostu che astrau; èssere a ozu e mele = muntènneresi a cosas bonas, manigare cosas bonas; buca de meli = annaemele
Frases
dhoi tengu una breschixedha de mebi de una scussua chi apu agatau in monti ◊ pro no andhare chena nudha, afèrrali duos chilos de mele rànchidu!
2.
su coju dai fora paret ozu e mele, ma addaghi che ses in mesu essint totu sos pecos ◊ comente est durche su mele ti siat durche sa vida! ◊ si ghetat che musca a mele ◊ faedhas mele mele, ma ti essit velenu dae buca
Sambenados e Provèrbios
smb:
Mele, Meles, Meli, Melis
/
prb:
sa musca si cassat prus a mebi chi no a febi ◊ chini tocat su meli si ndi lingit is didus ◊ si ti faghes a mele, sa musca ti si mànigat
Terminologia iscientìfica
sbs
Ètimu
ltn.
mel
Tradutziones
Frantzesu
miel
Ingresu
honey
Ispagnolu
miel
Italianu
mièle
Tedescu
Honig.
melài , vrb: ammelai* Definitzione
cundhire cun su mele, indrucare
Sinònimos e contràrios
ammerrare,
immelai
/
addruchire,
addulcare,
indrucai,
indurchire
Tradutziones
Frantzesu
sucrer
Ingresu
to sweeten (with honey)
Ispagnolu
endulzar con miel
Italianu
addolcire,
condire col mièle
Tedescu
mit Honig anmachen.
teríca , nf, nm: tilica,
tilicu,
tirica,
tiricu,
trica 1,
tzirica Definitzione
cocollitu de saba a forma de coro, de cricu, genia de druche fatu cun pasta bogada a pígiu e fata coment'e a canale prenu de saba e cotu in su forru; àtera genia de t. si faet cun chíghere, un'àtera ancora cun mele e méndhula: tiricu est fintzes unu druche fatu cun farra, oos, tzúcuru e cotu in s'ógiu
Sinònimos e contràrios
caschete,
cocollitu,
sedhina
Frases
sunt faghindhe pabassinos e tericas ◊ duas tiricas in sa safata, chentu fainas pro un'ispera…◊ Larenta faghet su cató, sos pabassinos, sas copuletas, sas tilicas… e bonas, mih!
Terminologia iscientìfica
drc
Tradutziones
Frantzesu
gimblette
Ingresu
small doughnut
Ispagnolu
rosquilla rellena de mosto cocido o miel
Italianu
ciambellina
Tedescu
kleiner Kringel.