avère , nf: bera, vera 1 Definitzione su pane de chera totu buidedhos paríviles (búsciulus o oxos) ue s'abe ponet su mele Sinònimos e contràrios arrega, bresca, melarègia, tipa 1 Frases sas averes de su mele ◊ tue as isapiatu sas averes ◊ su puzone chin sos frores de tiria at formatu sas averes: sos mojos sont prenos de mele e cria (G.Farris) Terminologia iscientìfica sbs Tradutziones Frantzesu rayon de miel Ingresu honeycomb Ispagnolu panal Italianu favo Tedescu Bienenwabe.
gató, gatòe , nm: ghitou Definitzione druche fatu cun méndhula e mele cotos impare a mórigu a mórigu, àrridu candho ifridat Sinònimos e contràrios cartò, catone Frases mamma mi at fatu unu gatoe mannu po sa festa Terminologia iscientìfica drc Ètimu itl. gattò Tradutziones Frantzesu gâteau à base d'amandes et du miel Ingresu sweet stuffed with almonds Ispagnolu dulce con miel y almendras Italianu croccante (alle màndorle, alle nocciòle) Tedescu eine Art Mandelkrokant.
irregràre , vrb: irrejare Definitzione bogare su mele, is regras o brescas de su casidhu Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu extraire les rayons de miel Ingresu to extract the honey from (the combs) Ispagnolu castrar Italianu estrarre i favi Tedescu Honig schleudern.
mèbi , nm: mele, meli Definitzione sustàntzia druche meda, cagiada, in colore de castàngia craru, chi s'abe arregollet in is frores e ponet in sa bresca (o pane de abes) chi faet in su casidhu / pl. sos meles, in cantu mele de genia diferente (de aitu, de lidone, de ocalitu, de iscrareu) o fintzes de bobbois diferentes; oxu de m. = in sa bresca, donzunu de sos tuvedhos, o búsciulu, inue s'abe ponet su mele e sa cria puru Maneras de nàrrere csn: binnennai su m. = bogare su mele, illichidare su mele de sos casidhos; m. pudhadu = cun sa cria, chi portat s'abrudhu; su ortedhu de su m. = su leputzedhu addatu pro bogare mele; durche che m. = druci meda; m. marigosu = meli argu, su chi faghet su lidone, ranchitzu; m. puzoninu = de iscussua, de s'abi chi si ndi est andada de su casidhu; m. de mata, de àrbore = mele corronchinu, zenia de cosa pigulosa, in colore de mele, chi bogant tzertas àrbures (es. pruna, cariasa) in sa corzola; faedhare mele mele = a manera de pràxiri; betàresi che musca a m. = tzegos tzegos, che a cosa chi piaghet meda; pàrrere ozu e m. = pàrrere bonu meda; m. ferradu = tostu che astrau; èssere a ozu e mele = muntènneresi a cosas bonas, manigare cosas bonas; buca de meli = annaemele Frases dhoi tengu una breschixedha de mebi de una scussua chi apu agatau in monti ◊ pro no andhare chena nudha, afèrrali duos chilos de mele rànchidu! 2. su coju dai fora paret ozu e mele, ma addaghi che ses in mesu essint totu sos pecos ◊ comente est durche su mele ti siat durche sa vida! ◊ si ghetat che musca a mele ◊ faedhas mele mele, ma ti essit velenu dae buca Sambenados e Provèrbios smb: Mele, Meles, Meli, Melis / prb: sa musca si cassat prus a mebi chi no a febi ◊ chini tocat su meli si ndi lingit is didus ◊ si ti faghes a mele, sa musca ti si mànigat Terminologia iscientìfica sbs Ètimu ltn. mel Tradutziones Frantzesu miel Ingresu honey Ispagnolu miel Italianu mièle Tedescu Honig.
melarègia, melarèja , nf: melarregra, melarreja Definitzione taedha de mele, su pane de chera totu buidedhos paríviles, búsciulos, ue s'abe ponet su mele; su mele ancora in sa bresca Sinònimos e contràrios arrega, avere, bresca, tipa 1 Terminologia iscientìfica sbs Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu rayon de miel, gaufre Ingresu honeycomb Ispagnolu panal, bresca Italianu favo Tedescu Wabe.
règa , nf: arrega, era 2, règia, rege, regra, reja Definitzione su pane de chera totu buidedhos paríviles ue s'abe ponet su mele; sa fita de su casu segau in su cadhàrgiu po ndhe dhu piscare faendhodhu a pischedha / una rega de cazau = una fita de callau, de preta Sinònimos e contràrios avere, bresca, legra, melarègia, tipa 1 / fita Frases tirabat sas regras, las secabat e dogabat sa parte bianca ◊ una regra de mele t'imbio, pitzinnu innoscente! ◊ nche at sutzau su mele e fulliau sas regras ◊ leu, cheripighe, mele e chera pones in rejas bene modelladas Terminologia iscientìfica sbs Ètimu ltn. reg(u)la Tradutziones Frantzesu favus, rayon de miel Ingresu honeycomb Ispagnolu panal Italianu favo Tedescu Wabe.
típa 1 , nf Definitzione taedha de mele, su pane de chera totu buidedhos paríviles, búsciulus, ue s'abe ponet su mele Sinònimos e contràrios arrega, avere, bresca, melarègia Terminologia iscientìfica sbs Tradutziones Frantzesu favus, rayon de miel Ingresu honeycomb Ispagnolu panal Italianu favo Tedescu Honigwabe.