abbéru , avb: averu Definitzione chi torrat bene cun sa beridade, chi no est a fàula Sinònimos e contràrios afide, devera | ctr. faba 1 Maneras de nàrrere csn: abberu mia! = devide!; bellu, mannu, bonu abberu! = própiu bellu, mannu, bonu meda; èssere a. (nadu de unu faedhendhe, faghindhe e gai) = chi no est brullendhe, chi no est a finta, chi no est tantu pro nàrrere o pro fàghere ma própiu ca cheret cussu chi narat o chi faghet; ih, odheu, si fit abberu!…= abberu ses/sezis nendhe?! Frases abberu mia fit bonu! ◊ ih, gi at a èssi?!… abberu seis narendi? 2. sunt abberu o mi cherent ciasconare? (P.Casu)◊ nara sa veridade: abberu ses, chi ses chirchendhe fémina?◊ – S'amigu tou ch'est essidu fora de istrada cun sa màchina! – Ih, odheu, si fit abberu?!… – Abberu est, ma isse za no s'at fatu nudha Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu vraiment Ingresu really Ispagnolu de verdad, de veras Italianu veraménte, davvéro Tedescu wirklich.
belidàdi , nf: beridade, beridadi, berirari, biridade, veridade* Definitzione su chi est e comente est, sa cosa o chistione comente est Sinònimos e contràrios | ctr. fàbula Maneras de nàrrere csn: passare sa b. a unu = nàrriri sa cosa comenti est, no contai fàulas; istèrriri sa b. = nàrrere, contare totu Frases sa beridadi est chi cussu est nàsciu locu ◊ issu no cubabat sa beridade, ma cussa franchesa no fit a totus chi fachiat cracu bonu ◊ pàssami sa beridade! ◊ su chi fit nendhe no fit totu beridade ◊ no alleghis contras a sa beridadi! Tradutziones Frantzesu vérité Ingresu truth Ispagnolu verdad Italianu verità Tedescu Wahrheit.
deabbéru, deabbérus, deadérus , avb: diaberu, diaderu, diaderus, diarerus Definitzione de a beru, ne a brullas ne a fintas, in su sensu prus prenu, cumpriu de su foedhu Sinònimos e contràrios abberu, afide, devera, própiu | ctr. diaposta, dispintadamenti Frases cussu chi mi fui sempri bisionau dh'apu pótziu fai diaderu ◊ fit una bella fémina deabberu ◊ so nendhe deabberu, mih, no cretes chi so brullendhe! ◊ si fit deabberu cussa za fimus acontzos!…◊ custa fémina fiat diaderus s'ajaja ◊ si no mi creis, càstia, ca seu nendi diaderus! Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu vraiment Ingresu really Ispagnolu de verdad, en serio, realmente Italianu davvéro, veraménte Tedescu wirklich.
devèra, devèras , avb: diavera, diaveras Definitzione de veru, de abberu / po diaveras = de abberu Sinònimos e contràrios abberu, afide Frases cussas pinturas, de valori ndi tenint deveras ◊ ti retzo cun tantos onores comente tue méritas deveras ◊ bellu diavera! ◊ nci dha fóliat a mesu de su fogu, de aundi deveras nd'est essia torrada noa Ètimu spn. Tradutziones Frantzesu vraiment Ingresu indeed Ispagnolu en serio, de verdad, de veras Italianu davvéro Tedescu wirklich.
veridàde, veridàdi , nf: belidadi, veritate Definitzione su chi est e comente est, totu su chi si narat cunforma a is cosas comente funt in sa realtade Sinònimos e contràrios | ctr. fàbula Maneras de nàrrere csn: betare sa v. in cara a ccn. = nàrrere su chi unu pessat, sa v., sas cosas comente sunt, chentza timire s'àteru e fintzas si no li piaghet; passare sa v. a unu = contare sas cosas zustas, comente sunt; su mundhu o su logu de sa v. = s'àteru mundhu, su de sas ànimas; nàrrere sa veridade in brulla = brullare ma nendhe sa veridade etotu a manera chi s'àteru no si ofendhat Frases pro sa veridade su cristianu est male chérfidu ◊ pàssami sa veridade, sinono leas banzu! ◊ sa zente za coitat a fàghere de una fàula veridade e a che betare una veridade in fàula! ◊ non cheret atrogare tota sa veridade Ètimu itl. veritate Tradutziones Frantzesu vérité Ingresu truth Ispagnolu verdad Italianu verità Tedescu Wahrheit.