Definitzione Definitzione
Sinònimos e contràrios Sinònimos e contràrios
Maneras de nàrrere Maneras de nàrrere
Frases Frases
Sambenados e Provèrbios Sambenados e Provèrbios
Terminologia iscientìfica Terminologia iscientìfica
Ètimu Ètimu
Tradutziones Tradutziones
étnicos:
cadhuresu | cdh. |
corsicanu | crsn. |
catalanu | ctl. |
catalanu aragonesu | ctl.a |
tedescu | deut. |
inglesu | engl. |
ispagnolu | esp. |
francesu | frn. |
grecu | grc. |
grecu bizantinu | grcb. |
germànicu | grm. |
italianu | itl. |
italianu lígure | itl.l |
italianu lombardu | itl.lm |
italianu napolitanu | itl.n |
italianu piemontesu | itl.p |
italianu sicilianu | itl.s |
latinu | ltn. |
latinu eclesiàsticu | ltne. |
latinu medievale | ltnm. |
malesu, de Malacca | mls. |
púnicu | pnc. |
àrabbu | rbb. |
àrabbu magrebbinu | rbb.m |
sardu | srd. |
sardu antigu | srdn. |
tabbarchinu | tbr. |
tataresu | ttrs. |
generales:
agetivu | agt. |
animales de allevam. | anall. |
animales arestes | anar. |
animales de abba | anb. |
animales raros | anra. |
ainas | ans. |
antigu, antigamente | ant. |
artículu | art. |
astronomia | astr. |
antunnas/codrolinu | atn. |
ausiliàri | aus. |
avérbiu | avb. |
baroniesu | bar. |
Bíbbia | Bb. |
bidha | bdh. |
bufóngiu | bfg. |
boghe de animale | bga. |
benidore | bnd. |
bíngia | bng. |
bestimenta | bst. |
boghe de verbu | bvrb. |
campidanesu | camp. |
calecunu/a | ccn. |
calecuna cosa | ccs. |
cunfronta | cfr. |
chímicu | chm. |
colores | clr. |
cumplementu | cmpl. |
erbas de cundhire | cndh. |
congiuntzione | cng. |
congiuntivu | cong. |
Cuncíliu Plenàriu Srd | CPS |
Canzoni pop. di Sard. | Cps |
cantones populares srd. | cps. |
partes de sa carena | crn. |
cerpiu/bobboi | crp. |
animale croxiu | crx. |
comente si narat | csn. |
calesisiat | css. |
costúmenes | cst. |
contràriu | ctr. |
cunditzionale | cund. |
domo | dmo. |
druches | drc. |
Èsodu | Es. |
Evangélios | Ev. |
fémina | f. |
fantasia (cosas de f.) | fnt. |
frores | frs. |
àrbures de frutuàriu | frt. |
físicu, pertocat sa física | fs. |
Génesi | Gén. |
gerúndiu | ger. |
giogos | ggs. |
imperfetu | imp. |
imperativu | impr. |
indicativu | ind. |
infiniu | inf. |
intransitivu | intrs. |
incurtzadura | intz. |
iscritu | iscr. |
it’est? | its. |
linnas de òpera | lno. |
logudoresu | log. |
laores | lrs. |
mascu | m. |
megabbàiti | Mb. |
móbbile, mobbília | mbl. |
medidas | mds. |
miriagramma | mgr. |
minore/diminutivu | min. |
maladias | mld. |
mànigos | mng. |
massaria | mssr. |
matas/tupas | mt. |
matemàtica | mtc. |
metallos | mtl. |
matas mannas | mtm. |
matas raras | mtr. |
númene fémina | nf. |
númene, nm. mascu | nm. |
númene iscientíficu | nms. |
nara!/pronúncia | nr. |
su naturale | ntl. |
interrogatigu | ntrr. |
Números (Bb.) | Núm. |
nuoresu | nuor. |
òperas antigas | opan. |
persona (grammàtica) | p. |
plurale | pl. |
pane | pne. |
poéticu | poét. |
prus che passau | ppas. |
particípiu passau | pps. |
provérbiu | prb. |
prendhas | prd. |
preide, crésia | prdc. |
prepositzione | prep. |
presente | pres. |
professiones | prf. |
pronúmene | prn. |
pronominale | prnl. |
propositzione | prop. |
pische, pisca | psc. |
piscadore | pscd. |
pastoria | pstr. |
parentella | ptl. |
pigiones | pzn. |
erbas arestes | rba. |
erbas de cura | rbc. |
erbas linnosas | rbl. |
parte de erba, de àrbure | rbr. |
erbrúgios | rbz. |
erbrúgios coltivaos | rbzc. |
riflessivu | rfl. |
armas | rms. |
minutu segundhu | s. |
sabores | sbr. |
is abes | sbs. |
sa die | sdi. |
singulare | sing. |
sonajolos | sjl. |
su logu | slg. |
sambenaos | smb. |
sonalla/sonàgia | snl. |
usàntzias | sntz. |
sessuale | ssl. |
istrégiu | stz. |
tempus cronológicu | tpc. |
tempus metereológicu | tpm. |
transitivu | trns. |
trasportos | trps. |
tessíngiu | ts. |
unu po medas | upm. |
variante/variantes | var. |
verbu | vrb. |
verbale | vrbl. |
genias fe carena | zcrn. |
| |
| |
A./c. S’istedhu * in d-una variante o sinónimu inditat in cale de custos est posta s’etimologia; in s’etimologia narat chi cussa est s’etm. suposta.
càbere , vrb: càpere,
capi,
càpiri Definitzione
su istare de sa cosa aintru de un'istrégiu cunsiderandho sa cantidade, nau fintzes de sa gente in su logu, in su tretu / pps. càbidu, càpidu, càpiu / indic. imp. 1ˆ p. pl. capaiaus; càbere de cusséntzia = èssere in dovere de…
Sinònimos e contràrios
cabire,
iltare
Frases
in su coru miu ci capis tui isceti ◊ abbàtiga sa lana ca bi ndhe cabet àtera in s’isterzu! ◊ no s’ischit comente podiat càpere cussu tazu de zente in su postale! ◊ dhis at prenu sa bértula de totu s'òru chi dhui capiat ◊ in s'isterzu prenu no bi cabet àteru ◊ fiat unu càuli aici mannu chi asuta dhoi capiat unu regimentu! ◊ dhoi fiat unu lacu mannu chi dhoi capera un’ómini crocau ◊ su logu fiat istrintu e a cracu de pari prus de tres no dhoi capaiaus
2.
ti cabet de cusséntzia a li dare su mantenimentu, e si no ndhe li daes ti faghes leare in buca
Ètimu
ltn.
capere
Tradutziones
Frantzesu
contenir
Ingresu
to contain
Ispagnolu
caber
Italianu
contenére,
aver pósto
Tedescu
enthalten,
fassen.
poltàre , vrb: portai,
portare,
potai Definitzione
giúghere o ingòllere de unu logu o tretu a un'àteru, siat istesiandho e siat acortzindho; giúghere in pitzu, acanta; rfl. nau de gente, àere relatzione, traténtzia cun ccn.
Sinònimos e contràrios
batire,
bature
/
leai,
zúchere
Maneras de nàrrere
csn:
portai a ispàssiu = leare, zúghere carchi cosa pro passare ora, divertimentu e gai; portai a tragu = leare trazendhe; portai a domu = batire intrada, balanzu
Frases
porta a innòi cussa cosa ca est sa mia! ◊ cun Gemilianu eus detzídiu de ti nci portai o a domu sua o a domu mia, ca a solu no podis abarrai ◊ su pastori at portau su tallu a monti
2.
si portu su dinai gei ti dha còmporu ◊ su dotori at arracumandau de dhas portai sempri in busciaca custas píndulas ◊ portat idea de fai is cosas comenti si depit ◊ cussa po frigociai portat tiaus!…◊ fiat tropu s'arrennegu chi portàt in corpus ◊ portat una manu longa longa
3.
s'àcua de su mari portat sa sai ◊ in Sardigna dhoi at arrocas chi portant òru
4.
cun cussu si portaus bèni meda e is cosas mi dhas narat ◊ nosu si portaus bèni cun totus, in bidha
Ètimu
itl.
Tradutziones
Frantzesu
porter,
avoir
Ingresu
to bring,
to have
Ispagnolu
llevar,
traer,
llevar
Italianu
portare,
avére con sé,
contenére
Tedescu
bringen,
tragen,
mitnehmen.