afícu , nm: afincu Definitzione genia de fide chi si tenet, cosa de bonu chi s'isperat o chi s'ibertat po su tempus benidore, su isperare; s’imprastu o contivígiu e atentzione chi si ponet po àere o fàere calecuna cosa de bonu, fintzes s’arresurtau Sinònimos e contràrios aficàntzia, apíchiu, avocu, cabu, incuru, imprastu, iscetu, ispera, isperànscia, médiu / atenscione | ctr. disisperu Maneras de nàrrere csn: pònnere aficu a una faina = àere sa gana, pònnere cabu a fàghere una faina a manera de ndhe bogare carchi cosa de bonu; pònnere aficu a…, aficu chi… = dare tentu, fàghere contu; a s'aficu ’e Deu! = a su fadu ’e Deus, a su chi cheret Deus; male chentza aficu = chi no curat; contu chentza aficu = chi no si ndi tenit nudha Frases s'aficu nostru lu ponimus in Deus ◊ mortu in rughe torresit a bida pro difúndhere in terra aficos mannos ◊ si intras in pretu cun ricu, mancari tenzas rejone, de bincher no as aficu (Piras)◊ bae tue e pone aficu, candho unu at mala fortuna! ◊ no tegno prus aficu de mi cojare ◊ tantu no bi at aficu, aite sighis a proare? ◊ no est malu s'aficu si istamus ispetendhe sos anzenos a fàghere su nostru!… 2. sempre ponzendhe a su tribàgliu aficu est diventadu finamentra ricu ◊ cosas de tzou no ndhe imparant, ma ponent aficu a sos disirvios ◊ fit un'istudiante chin pacu aficu a sos libbros ◊ su póberu no at àteru aficu si no sa zoronada 3. sunt annos consumados sentza aficu ◊ balanzos de cocoi… aficos mortos: su tantu de si campare a mesa bentre! 4. si l'at abbratzadu chentza pònnere aficu a sa preséntzia de sos duos furisteris ◊ isse no bi ponzeit aficu chi fit pro li fàghere sa furca ◊ isse a sas ciarras no bi poniat aficu meda ◊ su diretore est veninne pro iscuntrobare si sos impiegatos sont travaglianne chin aficu Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu confiance Ingresu trust Ispagnolu confianza, expectativa Italianu affidaménto, fidùcia, aspettativa, prospettiva Tedescu Vertrauen, Erwartung.
bonómine , nm Definitzione ómine giustu, àbbile, sàbiu, postu a peritziare dannos, addesumare o ispartzire interessos, pònnere paghes: po sa matessi cosa si narat fintzes solu ómine; si narat fintzes a unu calesiògiat ómine po dhu tzerriare, candho no s'ischit ite dhu narant 2. bonómine, e de ue sezis? Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu médiateur, homme de confiance Ingresu peacemaker Ispagnolu conciliador Italianu pacière, uòmo di fidùcia Tedescu Versöhner, Vertrauensmann.
créita , nf: crétida Definitzione su crèdere, su giare fide; su si crèdere a tropu, su si craculare prus de su chi unu est Sinònimos e contràrios credéntzia 1, cretimenta, imbufadura / creitura, magnosidade, presuméntzia Frases o sognos incantosos, crétida s'apo dadu, ma però solu un'umbra apo sighidu (P.Sulis)◊ no mi fido ne crétida ti dao 2. cussa pitzoca no istat ritza dae sa créita ◊ fit ufratu che bússica dae sa créita Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu crédit, confiance, très grande estime de soi-même Ingresu credit, trust, excessive self evaluation Ispagnolu crédito, confianza, sobrestimarse Italianu crédito, fidùcia, autostima eccessiva Tedescu Ansehen.
cunfiài , vrb: cunfidai, cunfidare Definitzione giare fide a unu, su si fidare de unu, tènnere cunfidàntzia / cunfidai cun = àere fide in…, dare fide a… Sinònimos e contràrios fidaisí Frases cunfiu chi eis a olvidai de cantu bos apu aggraviau ◊ Segnori, dèu cunfiu m’eis a usai misericórdia (Ctz) Ètimu spn. confiar Tradutziones Frantzesu avoir confiance Ingresu to confide Ispagnolu confiar Italianu confidare, aver fidùcia Tedescu vertrauen.
fíde , nf: fidi Definitzione su crèdere a unu o a calecuna cosa, mescamente a Deus Sinònimos e contràrios fidéscia, fidúcia / fidu Maneras de nàrrere csn: àere fide in Deus, chin Deus; zúghere o portare sa fide a unu = èssere pessone fidada de unu; dare, no dare fide a unu, tenni, no tenni fidi a ccn. = giúghere, tènnere, no tènnere fide, crere, no crere, fidàresi, no si fidare de unu; dare una cosa in fide o a fide = donai a fidu, a dépidu; de fide de s'ànima, a fide! (zenia de zuramentu) = devide!, abberu!; sa fide de su cane, de su batu cun su sórighe = fide chi… no si daet (ca no bi ndhe podet àere); pònneresi in fide de… = ponnirisí in conca de…; avalorai sa fidi = crèschere, afortire sa fide (in Deus) Frases cambiai vida e torrai fidi a sa nova bona de Deus! ◊ cun tegus aia fide, ma ses faltzu! ◊ sa fide l'aiat falada a Cristos, no a sos santos ◊ sa fide ti at sarvu! ◊ sa fide professade pro tènnere salvamentu! ◊ a chini at a èssi prenu de fidi Deus dh'at a salvai ◊ si annoant sas isperas che tràmula in s'olia e torrat bia sa fide (G.M.Cherchi)◊ totus aiant fide chin issu comente issu aiat fide chin Deus (G.Piga)◊ chie no aiat fide s'unu cun s'àteru faghiat cuntratu iscritu, sinono bastaiat sa paràula ◊ de non prus pecai cun proponimentu sa fidi cun Deus si dh’at cunfirmada (F.Urracci 2. niunu sa fide giutesit a mie (P.Pisurzi)◊ su padronu at a punire su teracu chi no li at giutu sa fide ◊ no li tenzo fide a custa cosa: so timindhe chi fetat male! ◊ no dias fide a su cane dannarzu!)◊ a issu no dhi tèngiu fidi! 3. a fide gai est! ◊ devide comente ti so nendhe ant fatu! 4. leas cafè a fide in sas butegas: ti lu dant, ti lu bufas e ti negas! ◊ sa cosa de papai fiat pagu, cantu si poriat fai marcai a fidi in sa butega Sambenados e Provèrbios prb: fidi tenindi, ma no ndi donghis! Ètimu itl. Tradutziones Frantzesu foi Ingresu faith Ispagnolu fe, confianza Italianu féde, fidùcia Tedescu Vertrauen, Glaube.
fidúcia , nf: fidútzia Definitzione genia de fide, de crétia / àere a ccn. in fidútzia = dàreli fide, fidàresi de ccn. Sinònimos e contràrios fide, fidéscia Frases fidúcia tenindi e no ndi geist! ◊ soe sa prus chi ti apo in fidútzia Ètimu itl. Tradutziones Frantzesu confiance Ingresu confidence Ispagnolu confianza Italianu fidùcia Tedescu Ansehen.