amméntu , nm Definitzione su ammentare, su arregodare, sa capacidade de arregodare; sa cosa chi si arregodat; sa missa de su mese po sa bonànima de s’ispaciau / èssere de bonu a., de malu a. = de bona, de mala memória, arregordai meda, pagu Sinònimos e contràrios arragodu / arretentiva Frases compidade sos nuraghes, umbe s'ammentu est imprejonadu ◊ ammentos bellos de sa pitzinnia mi torrades a sa mente (G.Manca)◊ subra s'ala de s'ammentu lassa chi bolet s'ànima (A.Casula)◊ no mi ndhe ant lassadu mancu pro un'ammentu ◊ che fiama est s'ammentu de babbu e mama (A.Loy)◊ si de me no as ammentu, de te no mi apo a ammentare! Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu souvenir Ingresu remembrance Ispagnolu recuerdo Italianu ricòrdo Tedescu Erinnerung.
arragódu , nm: arregodu, arregordu, arregoru, arrigordu, regodu Definitzione su ammentare; sa cosa passada chi si arregodat, chi abbarrat in sa mente; cosa chi si giaet po donu; fintzes pentzamentu, arreolu, idea de fàere calecuna cosa / no tènniri arregodu = andhare a su cumandhu e istentare a tropu, fintzas irmentigare sa promissa fata e pro cussu èssere de paga fide Sinònimos e contràrios ammentu, arregordàntzia, subenimentu / apinnicu, pedine, pensamentu | ctr. ilméntigu, scarescimentu Maneras de nàrrere csn: V.Pisanu Frases pítziat s'arregordu de is cumpàngius iscutulaus a terra de custu carru chi eus tirau de sempri (V.Pisanu)◊ a arregordu miu fiat diaici ◊ candu partis sordau teni arregordu de mei! ◊ gei tenis arregoru ca su dotori ti at nau de bufai su binu acuau!… 2. seu arrenneghendi cun Giuanni ca nci essit e no tenit arrigordu de ndi torrai Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu souvenir Ingresu remembrance Ispagnolu recuerdo Italianu ricòrdo Tedescu Erinnerung.
avrinzàda , nf Definitzione genia de idea, de cosa chi si arregodat cun dificurtade, pagu / bènnere s'a. = fai un'acucada, bènnere carchi idea macota Sinònimos e contràrios bijione Frases no mi l'ammento bene: ndhe apo coment'e un'avrinzada 2. li est bénnida s'avrinzada Tradutziones Frantzesu souvenir fugace Ingresu fleeting memory Ispagnolu recuerdo lejano Italianu pàllida idèa, ricòrdo sfuggévole Tedescu blasse Ahnung, flüchtige Erinnerung.
memória , nf: mimória Definitzione sa capacidade chi tenet sa mente de registrare e arregodare totu o in parte su chi dhue intrat; foedhandho de computeras o àteru machinàriu, logu, materiale inue iscriet is datos; cosa de arregodare o chi si arregodat Sinònimos e contràrios mente / ammentu, arregordu Maneras de nàrrere csn: fàghere m. = chircare de ammentare; batire ccn. cosa a m. = arregodare cosa a is àteros; bènnere a m. = bènnere in mente, ammentare; essire, falare, rúere, fuire de m. = immentigare, iscarèsciri Frases cussu pisedhu zughet una bella memória: no li fuit nudha, si ammentat totu ◊ sas computeras zughent una memória ROM, una RAM e una fissa o discu 2. fit faghindhe memória ca no si ammentaiat su númene 3. bos lasso una memória in custu Sacramentu! ◊ a de die minnanna isterriat sas memórias de sa pareda e de sos parentados, a note nos contàt sas paristórias ◊ in sa bidha sos contos sont sas memórias de sa tzente ◊ cumbenias iscrita in donzi istória in modu de restare sa mimória Ètimu itl. Tradutziones Frantzesu mémoire Ingresu memory Ispagnolu memoria Italianu memòria Tedescu Gedächtnis, Speicher, Erinnerung.
surrúgnu , nm: surrúngiu Definitzione no própriu murrúngiu, ma calecuna cosa coment'e duda, chèscia e dispraxere totu impare, ammentu de cosa chi dispraxet Sinònimos e contràrios impudu Frases tui as tentu custu dannu e immoi ti abarrat custu surrúngiu de no èssi pótziu fai nudha ◊ is surrúngius de tantis tristuras, su grajori de tantis buconis marigosus si fiant assacaus asuba de is palas suas ◊ mi berrinat in conca s'ispédhiu e su surrúngiu de is cosas chi fiant e no funt prus ◊ si passat innoe dh’at a bíncere su surrugnu Tradutziones Frantzesu regret Ingresu regret Ispagnolu nostalgia, arrepentimiento Italianu rimpianto Tedescu schmerzliche Erinnerung.