Legenda Incurtzaduras | Legenda Sìmbulos

àbile , nf, nm: àlipe Definitzione pígiu de ógiu pruschetotu in bentre, grussu meda in su porcu: de s'àbile si faet s'ógiu porchinu / sòlvere o iscazare sos àbiles Sinònimos e contràrios alabare, ansúngia, saginu Terminologia iscientìfica crn Ètimu ltn. alipe(m) Tradutziones Frantzesu graisse Ingresu pork-fat Ispagnolu gordura, manteca del puerco Italianu àdipe, sugna Tedescu Fett, Schweinefett.

aozàdu , pps, agt Definitzione de aozare; chi at postu ógiu, chi est grassu; nau de sa nughe bècia, chi est contomosa, at pigau sabore légiu; nau de su trigu, chi est guastu de s'umidore, addulliu Frases ammustrant a minispreju su vívere aozadu de sa zente Tradutziones Frantzesu replet Ingresu fat Ispagnolu gordo Italianu pìngue Tedescu fett.

atrovodhàdu , agt Definitzione chi est grassu meda Sinònimos e contràrios grassu | ctr. làngiu, romasu Frases fit un'ómine chin sa cara tundha e atrovodhada Tradutziones Frantzesu replet Ingresu fat Ispagnolu gordo Italianu pìngue Tedescu fett.

gràssu , nm, agt Definitzione su giúghere ógiu, s'ógiu etotu, fintzes lardu, nau mescamente de is petzas o de una carena / erba grassa = genias de erba (e fintzes mata) a fògia coment'e pruposa, chi poderant abba meda e faent fintzes in logu e tempus asciutu meda (es. figumorisca) Sinònimos e contràrios rassu / laldu, óciu 1, ozímine | ctr. làngiu, marriu, romasu Frases custa peta zughet tropu grassu: cheret isozada 2. est grassu acoment'e unu procu ◊ ma est grassa, lah: chi fut procu dha bocia! Ètimu ltn. grassus Tradutziones Frantzesu gras, graisse Ingresu fat Ispagnolu gordo, grasa Italianu grasso Tedescu fett.

làdru , nm: laldu, lardu Definitzione pígiu grussu de ógiu, tostau, aghedhosu, chi faet mescamente asuta de su corgiolu de su porcu; grassu meda / su lardu si chistit saliu segau a sestas, a tacales, a cantrexalis Sinònimos e contràrios grassu Maneras de nàrrere csn: l. assiau = lardu contomosu; l. pèrpere = totu de sa própiu grussària; l. panosu = súmene, su lardu de sa brenti de su procu (e pruscatotu de sa mardi), prus bellu a papai ca portat arràndulas; s'annu chi at a piòere fae cun lardu… = mai; comparai su lardu de is topis = circai cosa a chini no ndi podit donai ca est própiu cussu chi si dha papat; pònnere lardu, dare a l. = fai lardu, ingrassai (in cobertantza, prexaisí meda); andai che lardu in sali (nadu prus che àteru de cosas de manigare) = piàghere meda Frases a sa pingiada una de is féminas dhoi at ghetau unu pratu de fasolu cun d-un'arrogu de lardu ◊ lis at intregau un'istalliada de lardedhu fine ◊ porcu de arratza bona ponet lardu fine e peta meda ◊ bi at porcu bonu a lardu ma no a peta ◊ ocannu su porcu at postu tres pódhighes de lardu ◊ nosu cundeus su lardu a melas cun sali e píbiri 2. nois pitzinnos poniaimus unu prammu de lardu intendhindhe cussos contos! Sambenados e Provèrbios smb: Lardu Ètimu ltn. lardum Tradutziones Frantzesu lard Ingresu lard Ispagnolu lardo, tocino Italianu lardo Tedescu Speck, Fett.

sagínu , nm Definitzione pígiu de grassu chi ammontat s'istentina, is errigos, in bentre, grussu mescamente in su porcu: s'iscàgiat po fàere s'ógiu porchinu Sinònimos e contràrios àbile, alabare, ansúngia, súmini Frases po friri iscallat su saginu de porcu Terminologia iscientìfica crn Ètimu ctl. sagí Tradutziones Frantzesu graisse Ingresu fat Ispagnolu gordura Italianu àdipe Tedescu Fett.

unghínzu , nm Definitzione su únghere; cosa unta, totu ogiosa, bruta de ógiu Sinònimos e contràrios untonzu / untímine, untura, uschedhúmene Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu crasse Ingresu greasy stuff Ispagnolu untuosidad Italianu untume Tedescu Fett.

uschedhúmene , nm Sinònimos e contràrios unghinzu, untímine, untura Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu graisse, crasse Ingresu grease Ispagnolu grasa Italianu untume Tedescu Fett.

«« Torra a chircare