chinchídha , nf: cicidha, cincidha Definitzione orrughedhu de cosa alluta chi brínchidat de su fogu, mescamente segundhu sa linna, o de su ferru abbrigau a meda, sardandho a elétricu o fintzes de duos filos nuos cun sa currente candho si benint apare; in cobertantza, unu fàere coment'e bogandho fogu, àrridu, arrennegau Sinònimos e contràrios chintidha, cinciriga, cispa, flaria, fraidha, ichinchidha, ischentidha, ischinchiridha, istenchidha, làntica, pispidha, schinchidha, tighinisa Frases is cicidhas ndi calant apitzus apiodhendi s'arrobba ◊ su ferru cardau fait cincidhas 2. ancu dhi essant cicidhas de buca, de nasu e de ogus! ◊ si bint is facis grogas che sa cera: ghetant is ogus cicidhas de fogu Sambenados e Provèrbios smb: Cincidda Ètimu ltn. scintilla Tradutziones Frantzesu étincelle Ingresu spark Ispagnolu chispa Italianu scintilla Tedescu Funke.
fraídha , nf Definitzione biculedhu de cosa alluta chi brínchidat de su fogu, mescamente segundhu sa linna, o de su ferru abbrigau a meda, sardandho a elétricu o fintzes de duos filos nuos cun sa currente candho si benint apare Sinònimos e contràrios chinchidha, cinciriga, cispa, flaria, frarissa, ichinchidha, ischinchiridha, istenchidha, làntica, pispidha, schinchidha, tighinisa Frases sa vida mia est durada coment'e una fraidha de linna ◊ poni calincuna cosa ananti de su fogu ca nd'iscudit sa fraidha atesu! Ètimu ltn. favilla Tradutziones Frantzesu étincelle Ingresu spark Ispagnolu chispa Italianu scintilla Tedescu Funke.
ichinchídha , nf, nm: ischendita, ischentidha, ischindidha, ischindídhia, ischindita, ischinnita, ischinnitza, ischintidha, ischintídhia, ischintídhiu, ischintiza, ischintiridha, ischintridha, ischintzidha, issintidha, istinchídhia Definitzione biculedhu de cosa alluta chi brínchidat de su fogu, mescamente segundhu sa linna, o de su ferru abbrigau a meda, o sardandho a elétricu e fintzes de duos filos nuos cun sa currente candho si benint apare chentza passare in d-un’aparíciu Sinònimos e contràrios chinchidha, cinciriga, cispa, flaria, fraidha, ischinchiridha, istenchidha, istintidha, làntica, pispidha, schinchidha, scringhidha, tighinisa Frases sas ischintzidhas de su focu artziabant a chelu ◊ bides in chelu lughendhe un'ispera che ischinnita de diamante ◊ che pedra catzavogu, a su colpu ndhe làmpinat s'ischintidha ◊ su bentu est truvendhe ischintiridhas de fogu ◊ si sulas, framma e ischintizas bolant Ètimu ltn. scintilla Tradutziones Frantzesu étincelle Ingresu spark Ispagnolu chispa Italianu scintilla Tedescu Funke.
rànu , nm Definitzione su sèmene (upm) de unas cantu erbas, ma pruschetotu de is laores; orrughedhu piticu, tundhu, de css. cosa / min. ranighedhu, ranedhu; trigu a mesu r. = abbiveradu, mesu aortitzu / betare sos ranos a sos isposos = ghetai sa gràtzia Sinònimos e contràrios granu*, nau 1 / gràtzia Frases sunt isetendhe a pònnere ranu s'orzu, su trigu, s'avena ◊ cantos ranos maduros màrghinas! ◊ su ranu semenadu naschet, creschet, faghet sede, si aupat, bogat s'ispiga e ingranit ◊ acolli su ranu, fizu meu, ca custas sunt sas gràtzias de Deu! ◊ a ranu a ranu si faghet su muntone 2. semus ranedhos de terra ansida in s'aera intemperiosa (G.Orgolesu) 3. comente sunt colados in carrela, sos isposos, lis amus betadu sos ranos Terminologia iscientìfica rbr Tradutziones Frantzesu grain Ingresu grain Ispagnolu grano Italianu chicco, granèllo Tedescu Korn, Funke.
rànza , nf Definitzione orrugu pitichedhedhu de ccn. cosa, cosa pagu pagu Sinònimos e contràrios granzuta, rena Frases ranzas de sale, de nie, de tempus ◊ cun sos píberes usa reguardu, su sale ponebbilu a ranza a ranza ◊ est un'incunza lanza: fischinidas de ànima e de coro si coglint chei s'oro a ranza a ranza ◊ che ranzas de sale si ant a sòlvere sas pupias suas! 2. biso ranzas de fortuna ◊ mi so imbenujadu limosinendhe ranzas de terrinu inue piantare rughes de vida ◊ sos prófugos de Oriente sunt limosinendhe ranzas de terrinu Tradutziones Frantzesu grain Ingresu particle Ispagnolu grano, brizna Italianu granèllo Tedescu Funke.
tighinísa , nf Definitzione orrughedhu de cosa alluta chi brínchidat de su fogu, mescamente segundhu sa linna, o de su ferru abbrigau a meda e pistau a martedhu o fintzes de duos filos nuos cun sa currente candho si benint apare Sinònimos e contràrios chinchidha, cinciriga, cispa, flaria, fraidha, ichinchidha, ischinchiridha, istenchidha, pispidha, schinchidha, tzighimisa Tradutziones Frantzesu étincelle Ingresu spark Ispagnolu chiribita Italianu favilla Tedescu Funke.