Definitzione Definitzione
Sinònimos e contràrios Sinònimos e contràrios
Maneras de nàrrere Maneras de nàrrere
Frases Frases
Sambenados e Provèrbios Sambenados e Provèrbios
Terminologia iscientìfica Terminologia iscientìfica
Ètimu Ètimu
Tradutziones Tradutziones
étnicos:
cadhuresu | cdh. |
corsicanu | crsn. |
catalanu | ctl. |
catalanu aragonesu | ctl.a |
tedescu | deut. |
inglesu | engl. |
ispagnolu | esp. |
francesu | frn. |
grecu | grc. |
grecu bizantinu | grcb. |
germànicu | grm. |
italianu | itl. |
italianu lígure | itl.l |
italianu lombardu | itl.lm |
italianu napolitanu | itl.n |
italianu piemontesu | itl.p |
italianu sicilianu | itl.s |
latinu | ltn. |
latinu eclesiàsticu | ltne. |
latinu medievale | ltnm. |
malesu, de Malacca | mls. |
púnicu | pnc. |
àrabbu | rbb. |
àrabbu magrebbinu | rbb.m |
sardu | srd. |
sardu antigu | srdn. |
tabbarchinu | tbr. |
tataresu | ttrs. |
generales:
agetivu | agt. |
animales de allevam. | anall. |
animales arestes | anar. |
animales de abba | anb. |
animales raros | anra. |
ainas | ans. |
antigu, antigamente | ant. |
artículu | art. |
astronomia | astr. |
antunnas/codrolinu | atn. |
ausiliàri | aus. |
avérbiu | avb. |
baroniesu | bar. |
Bíbbia | Bb. |
bidha | bdh. |
bufóngiu | bfg. |
boghe de animale | bga. |
benidore | bnd. |
bíngia | bng. |
bestimenta | bst. |
boghe de verbu | bvrb. |
campidanesu | camp. |
calecunu/a | ccn. |
calecuna cosa | ccs. |
cunfronta | cfr. |
chímicu | chm. |
colores | clr. |
cumplementu | cmpl. |
erbas de cundhire | cndh. |
congiuntzione | cng. |
congiuntivu | cong. |
Cuncíliu Plenàriu Srd | CPS |
Canzoni pop. di Sard. | Cps |
cantones populares srd. | cps. |
partes de sa carena | crn. |
cerpiu/bobboi | crp. |
animale croxiu | crx. |
comente si narat | csn. |
calesisiat | css. |
costúmenes | cst. |
contràriu | ctr. |
cunditzionale | cund. |
domo | dmo. |
druches | drc. |
Èsodu | Es. |
Evangélios | Ev. |
fémina | f. |
fantasia (cosas de f.) | fnt. |
frores | frs. |
àrbures de frutuàriu | frt. |
físicu, pertocat sa física | fs. |
Génesi | Gén. |
gerúndiu | ger. |
giogos | ggs. |
imperfetu | imp. |
imperativu | impr. |
indicativu | ind. |
infiniu | inf. |
intransitivu | intrs. |
incurtzadura | intz. |
iscritu | iscr. |
it’est? | its. |
linnas de òpera | lno. |
logudoresu | log. |
laores | lrs. |
mascu | m. |
megabbàiti | Mb. |
móbbile, mobbília | mbl. |
medidas | mds. |
miriagramma | mgr. |
minore/diminutivu | min. |
maladias | mld. |
mànigos | mng. |
massaria | mssr. |
matas/tupas | mt. |
matemàtica | mtc. |
metallos | mtl. |
matas mannas | mtm. |
matas raras | mtr. |
númene fémina | nf. |
númene, nm. mascu | nm. |
númene iscientíficu | nms. |
nara!/pronúncia | nr. |
su naturale | ntl. |
interrogatigu | ntrr. |
Números (Bb.) | Núm. |
nuoresu | nuor. |
òperas antigas | opan. |
persona (grammàtica) | p. |
plurale | pl. |
pane | pne. |
poéticu | poét. |
prus che passau | ppas. |
particípiu passau | pps. |
provérbiu | prb. |
prendhas | prd. |
preide, crésia | prdc. |
prepositzione | prep. |
presente | pres. |
professiones | prf. |
pronúmene | prn. |
pronominale | prnl. |
propositzione | prop. |
pische, pisca | psc. |
piscadore | pscd. |
pastoria | pstr. |
parentella | ptl. |
pigiones | pzn. |
erbas arestes | rba. |
erbas de cura | rbc. |
erbas linnosas | rbl. |
parte de erba, de àrbure | rbr. |
erbrúgios | rbz. |
erbrúgios coltivaos | rbzc. |
riflessivu | rfl. |
armas | rms. |
minutu segundhu | s. |
sabores | sbr. |
is abes | sbs. |
sa die | sdi. |
singulare | sing. |
sonajolos | sjl. |
su logu | slg. |
sambenaos | smb. |
sonalla/sonàgia | snl. |
usàntzias | sntz. |
sessuale | ssl. |
istrégiu | stz. |
tempus cronológicu | tpc. |
tempus metereológicu | tpm. |
transitivu | trns. |
trasportos | trps. |
tessíngiu | ts. |
unu po medas | upm. |
variante/variantes | var. |
verbu | vrb. |
verbale | vrbl. |
genias fe carena | zcrn. |
| |
| |
A./c. S’istedhu * in d-una variante o sinónimu inditat in cale de custos est posta s’etimologia; in s’etimologia narat chi cussa est s’etm. suposta.
gènte, gènti , nf: tzente,
zente Definitzione
sa genia umana, dónnia e css. persona, totu is personas leadas totu impare (e po cussu su vrb. si podet pònnere pl. cun custu númene a sugetu), ma fintzes pentzadas a unas a unas; si narat fintzes in su sensu de aréntzia, de totu is parentes de una famíglia
Sinònimos e contràrios
criltianu,
pelsone
/
póbulu,
umanidade
/
aredeu
| ctr.
cosa,
animabi
Maneras de nàrrere
csn:
min. ma cun sinnificadu de "zente metzana, mala", o fintzas "zente meda": gentixedha; zente segura = chi dhoi at de si fidai, chi fait a si ndi fidai; sa genti arrúbia = mangonis
Frases
nci at a èssi sa genti a tramavia, cras, po biri sa cummédia! ◊ su pipiu fiat aturau solu, pòburu orfanedhu, e sa genti de bixinau dh'iant consillau de andai a guventu ◊ in d-una bidha sa genti no borenta custu predi ◊ dhue iat gente meda in sa festa ◊ genti mala no ndi morit!
2.
gentixedha dhoi fut, in sa festa…: mancu logu de passai! ◊ cussa est gentixedha, poni menti a mimi!
Ètimu
itl.
Tradutziones
Frantzesu
gens
Ingresu
people
Ispagnolu
gente
Italianu
gènte,
pòpolo
Tedescu
Leute,
Menschen,
Familie,
Sippe.
rébula , nf: arrémpula,
rémpula,
répula Definitzione
foedhandho de personas, de animales e cosas, si narat prus che àteru a disprétziu po aredeu, arratza / ómine, fiadu, de répula bona, mala; segàresi de una r. = èssere de sos…, de s'arereu de…
Sinònimos e contràrios
aredeu,
arénsia,
arràcia,
arrampile,
eréscia,
iscrípia,
istripa,
istripile,
repulia
/
ttrs. répura
Frases
sa lànsana est de sa répula de s'armurata ◊ no ti ndhe ammentas fizu de chie ses, de cale répula? (P.Giudice Marras)◊ est un'animaledhu de una rébula diferente ◊ arródiant in sas aeras abbilastros de onzi répula ◊ cussu faghet gai ca lu tenet de répula ◊ su sambenadu distinghet sas répulas ◊ isse pesat una trallallera ca est de répula campidanesa
2.
tantu za si segant de sa menzus répula, cussos!…
Tradutziones
Frantzesu
race
Ingresu
progeny
Ispagnolu
casta
Italianu
genìa
Tedescu
Sippe,
Stamm.