Ditzionàriu in línia
de sa limba e de sa cultura sarda

afranchíre, afranchíri , vrb Definitzione fàere francu, su ndhe passare a unu de un'óbbrigu Sinònimos e contràrios francare, iscabbúllere Frases si podit afranchiri un'iscrau, unu terrenu Ètimu itl. affranchire Tradutziones Frantzesu affranchir Ingresu to release, to free Ispagnolu libertar Italianu affrancare, liberare Tedescu befreien.

allibberài , vrb: libberai* Definitzione iscapare, lassare líbberu, pònnere in libbertade Sinònimos e contràrios ifrancare, illebberare, iscabbúllere, libbertai, scapiai Tradutziones Frantzesu libérer Ingresu to free Ispagnolu liberar, libertar Italianu liberare Tedescu befreien.

assòlvere , vrb: assòlviri Definitzione foedhandho de incurpaos chi dhis ant fatu su dibbatimentu, o de chie cufessat is curpas suas, mandhare o lassare andhare perdonau, bogare líbberu, dichiarare innocente / pps. assoltu, assortu, assólvidu Sinònimos e contràrios asciolli, assolussonare, perdonai | ctr. cundennai Ètimu ltn. assolvere Tradutziones Frantzesu absoudre, acquitter Ingresu to absolve, to release Ispagnolu absolver Italianu assòlvere Tedescu befreien.

disgagiài, disgagiàre , vrb: disgazare Definitzione illorigàresi, fàere impresse, arrennèscere a fàere sa cosa; mandhàreche a unu, bogarechedhu; iscabbúllere a unu de calecunu óbbrigu Sinònimos e contràrios illertire, iscabbúllere, sbodhicai / dipaciare / francare, isumire Frases si no ti disgazas no dha finis mai custa cosa Ètimu spn. desgajar Tradutziones Frantzesu se tirer d'affaire, se rendre libre Ingresu to free oneself, to extricate oneself, to let off Ispagnolu salir, liberarse Italianu districarsi, disimpegnarsi, dispensare Tedescu sich befreien, davonkommen, befreien (+ Akk).

illebberàre , vrb: illeverare, illibberare, illibertai, illibertare, illivertare Definitzione fàere o essire líbberos; iscabbúllere de ccn. cosa ma mescamente fàere su fedu (nau de is féminas príngias) Sinònimos e contràrios allibberai, ifrancare, iscabbúllere, libberai / iglierare, infendiai, insinnigare, libbertari 1 2. dimandhamus a Deus de nos illibberare dae totu sos males ◊ pacas dies apustis chi aviat illebberau, sa mama si fit morta ◊ mama s'est illeverada e so naschiu ego Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu libérer Ingresu to free Ispagnolu liberar Italianu liberare Tedescu befreien.

iscabbúllere, iscabbúlli, iscabbúlliri , vrb: scabbulli Definitzione pigare de manos (de un'àteru) a fortza, illimpiare, arrennèscere a si ndh'essire o a si ndhe libberare de una chistione, de una dificurtade, de ccn., arrennèscere a fàere calecuna cosa de profetu / pps. iscabbúlliu (e iscabbulliu puru), iscabbultu, iscabburtu; i. ccn. cosa de una chistioni = bogar'e ragas, lòmpere a carchi resurtadu Sinònimos e contràrios afranchire, allibberai, disgagiai, ifrancare, illertire, irfroculare, iscabulire, iscabutzire, iscampulire, iscatavidai, iscrúfere, scadamessi, schighitzí / ischire Frases dh'at iscabbúlliu a costu de sa vida ◊ una surra de genti fiat impitada a iscabbulli unu paghedhu de terra po bivi ◊ tue non cres cantu fut aunnau s'erriu, epuru mi ne seo iscabbulliu Ètimu ctl., spn. Tradutziones Frantzesu dégager Ingresu to free oneself Ispagnolu escabullirse Italianu svincolare, svincolarsi, districarsi, divincolarsi Tedescu losmachen, sich befreien, sich entwirren.

ispudhonàre , vrb Definitzione betare o segare is cambos noos, is pigionatzos de una mata Sinònimos e contràrios brossare, illeinare, immodhitare, ipuzonare, irgrasazonare, irbrossare, ischesciai Frases s'ortulanu est ispudhonendhe in sa bardera ◊ su binzateri pudat e ispudhonat in modu chi sa binza batat frutu bonu e meda Tradutziones Frantzesu ébourgeonner Ingresu to pinch out Ispagnolu desvastigar, deschuponar Italianu spollonare Tedescu von Schößlingen befreien.

istravàre , vrb: stravai Definitzione pigare e bogare is travas a un'animale troboiu Sinònimos e contràrios istrobeire | ctr. trabai Frases si est travau, su molente, dh'aus a istravare! Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu désentraver Ingresu désentraver Ispagnolu desapiolar, desmanear Italianu spastoiare Tedescu von den Fußfesseln befreien.

istrobeíre , vrb: istrobire, istrobiri, istropedire, istropeire, strebiri Definitzione pigare e bogare sa trobea a unu pegus troboiu; lassare andhare líbberos, iscabbúllere de una dificurtade Sinònimos e contràrios istravare, istrobejare / iscabbúllere / ilboligare, istrepojare | ctr. trebeire Frases sos pudhedros cherzo istrobeire pro los ispramminare a curridorza 2. bollu biri comenti s'at a s'istrobiri fillu tuu de custa trobea! 3. est istrobenno e filanno sa lana Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu désentraver Ingresu to unhobble Ispagnolu desapiolar, desmanear Italianu spastoiare Tedescu von den Fußfesseln befreien.

luíre, luíri , vrb: alloire Definitzione torrare in posse, mere, po dinare, de su chi unu iat pérdiu o giau; iscabbúllere de un'afrinca, iscabbúllere de ccn. cosa, de su male Sinònimos e contràrios illoire 2. mammai Nina fit prus bella de sa Madalena e sa bellesa est un'ostàculu pro si luire ◊ torra sa fama e s'anzenu, luidindhe como chi ses in tempus! Ètimu ctl. lluir Tradutziones Frantzesu racheter Ingresu to ransom, to redeem Ispagnolu redimir, luir Italianu riscattare un cènso, redìmere Tedescu loskaufen, erlösen, befreien.

scabbúlli, scabbúlliri , vrb: iscabbúllere* Definitzione arrennèscere a ndhe pigare calecuna cosa de is manos de un'àteru a fortza o cun abbilesa, arrennèscere a otènnere, arrennèscere a si ndh'essire o a fàere a mancu de una chistione, de una dificurtade, de ccn., arrennèscere a ndhe bogare calecuna cosa, unu profetu / pps. scabbúlliu, scabburtu, scabbutu; s. ccn. cosa de una chistioni = bogar'e ragas, lòmpere a carchi resurtadu Sinònimos e contràrios afranchire, allibberai, difèndhere, disgagiai, ifrancare, illertire, irfroculare, iscrúfere, schighitzí / ischire Frases oi gei ndi scabbullis de làmbrigas! ◊ cun tres sogas dh'acapint e no ndi dhu scabbullat nisciunus! ◊ at comporau pitiolus po is angionedhas, cussas pagas scabutas de is farruncas de is margianis 2. ant bociu a babbu e fillu, ma sa giustítzia no nd'at scabbúlliu nudha ◊ no teniat unu sodhu po ndi scabbulli unu pràngiu ◊ sighiat a si ndi pesai prima de orbesci po ndi podi scabbulli una tassa de lati ◊ imparas assumancus un'arti, su tanti po ti ndi scabbulli un'arrogu de pani ◊ at gherrau po si scabbúlliri unu palmu de terra! ◊ no si scabuleis s'alimentu chi si spàciat, ma cussu chi durat po sa vida eterna (Ev) Tradutziones Frantzesu se débrouiller Ingresu to free oneself, to get off Ispagnolu apañárselas Italianu liberarsi, cavàrsela Tedescu sich befreien, sich freimachen, davonkommen.

sfranchíri , vrb Definitzione pigare o fuire de farrancas, iscabbúllere, fàere líbberu Sinònimos e contràrios afranchire, ifrancare*, ifranciare, irfroculare, iscabbúllere Tradutziones Frantzesu affranchir Ingresu to free Ispagnolu liberar, emancipar Italianu affrancare Tedescu befreien.

strebíri , vrb: istrobeire*, strobiri Definitzione pigare o bogare sa trobea a un'animale; fintzes istacare cosa arréschia, iscapiare, lassare andhare líbberos / strebiri sa medassa = (in suspu), arranzare sa chistione Sinònimos e contràrios istravare, istrobejare | ctr. trebeire 2. fui strebendindi s'angionarxu, ca fiat arrésciu in mesu de s'arruarxu parendi lobus! ◊ su meri fuat strobendu e misurendu sa funi Tradutziones Frantzesu dépêtrer, sortir Ingresu to unhobble Ispagnolu desapiolar, desmanear Italianu spastoiare Tedescu von den Fußfesseln befreien.