Ditzionàriu in línia
de sa limba e de sa cultura sarda

bagagliàju , nm: bagallaju Definition logu, in is màchinas, ue faet a pònnere su bagàgliu Translations French coffre à bagages English boot Spanish maletero Italian bagagliàio German Kofferraum.

baralícu , nm: barralicu, barrallicu Definition genia de bardúfola pitichedha chi si faet girare cun is pódhighes, a bàtoro afaciadas cun d-una lítera iscrita: P (pone), M (mesu, metade), T (totu), N (nudha), chi bolent nàrrere su chi depet fàere su giogadore chi dh’at betada segundhu sa lítera chi presentat candho si firmat (pònnere e aciúnghere àteru a sa posta, bínchere sa metade, o totu, o nudha) / barrallicus = cocoedhos de mare; barrallicu longu = animaledhu de mare a corza tosta, itl. torricèlla; b. veru = àtera creze gai etotu, itl. còno del Mediterràneo Synonyms e antonyms badharincu, pone, pimpirimponi Sentences in sa noti de Paschixedha giogàst a barrallicu cun mei 2. arrumbulant in sa menti is arregordus, fúrriant a lestru che barralicus! Surnames and Proverbs prb: su barrallicu essit puru a ponni! Scientific Terminology ggs Translations French toupie à quatre faces, toton English little spinning, teetotum top Spanish perinola Italian girlo German eine Kreiselsorte, Nimmgib.

baràtu , agt Definition chi est a prétziu bàsciu, chi costat pagu in dinare Synonyms e antonyms ammingadu | ctr. caru Idioms csn: leare, comporare, bèndhere a su baratu; bèndhere a istracu b. = a sa frundhida, coment'e candho no ndhe cheret prus neunu, de una cosa, e abbàssiant meda su prétziu Sentences picatila totu, sa carchina, ca ti la doe barata! ◊ cosa barata inoghe no che ndh'at 2. su chi li daiant si lu torraiat a bèndhere a su baratu ◊ a su baratu sa zente curret che muschina a su binu! ◊ custus meris bisant trabballadoris a istracu baratu e masedus Etymon spn., ctl. Translations French à bon marché English cheap Spanish barato Italian di mòdico prèzzo German billig.

bàstas , cng: bastis, bastu 3, bastus 1 Definition foedhu po pònnere o chi ponet una cunditzione: s'imperat cun de e cun chi; candho est cun sa cng. chi e cun su verbu èssere e puntu isclamativu (bastu chi siat!) bolet nàrrere puru chi unu no est tanti seguru o no dhue credet meda a su chi narat o intendhet e abbarrat unu pagu ispantau e fintzes dispràxiu = como siat puru?!… si fit abberu?!… Synonyms e antonyms aliali! Sentences beni a ti cuai bastis chi ti cuist bèni ◊ bolliat unu piciocu mancai poberitedhu, bastas chi essit iscípiu bolai ◊ bastu chi sias cun àtere, bae, ma no a solu! ◊ apo a partire cras, bastu chi sas cosas no mi andhent a s'imbesse ◊ bastu chi mi nias sa veridade ti perdono! 2. nachi za est istudiendhe, bastu chi siat! ◊ iscrient chi za sunt sanos, bastus chi siat! 3. - Sas pudhas mias faghent sos oos e si los mànigant! - Bastu chi siat?! ◊ - A Boredhu che li ant furadu sos porcos! - Bastu chi siat?! 4. bastus de mi che l'iscutinare li apo nadu chi ei Translations French pourvu que, à condition que English provided (that) Spanish con tal de que Italian purchè German nur… wenn.

batagliòla , nf Definition gherra a cropos de pedra Synonyms e antonyms aperdiamentu, predarjata / cdh. batadhola Translations French bataille à coups de pierres English hail of stones Spanish pedrea Italian sassaióla German Steinhagel.

beneméritu , agt Definition chi tenet méritos po cosa de bonu chi at fatu Translations French qui a bien mérité English well-deserving Spanish benemérito Italian benemèrito German verdienstvoll.

berbèsa , nf Synonyms e antonyms erbagràbina 1, bascumarinu Translations French giroflée, matthiole à fruit à trois cornes English sea viola Spanish alhelí salvaje Italian vïòla marina German Dreihörnige Levkoje.

bih! , iscl Definition genia de foedhu chi si narat coment'e avertendho, ammeletzandho, o fintzes solu po fàere giare atentzione Synonyms e antonyms lah!, mih! Sentences bih chi dego so andhandhe pro abberguare! Translations French gare à toi! English look ! Spanish ¡mira! Italian guarda! German Schau mal!.

billóteri, billóti, billótiri , nm Definition genia de cardu areste: cima de pastori, uscradinu de porcu, canna de billoti, canna de morai, de amorai Synonyms e antonyms ariedha 1, cannagúrpina, stiòcore, treutzaxa Scientific Terminology rba, Dipsacus fullonum Translations French cardère, chardon à foulon English teasel Spanish cardencha Italian cardo dei lanaióli German Weberdistel, Weberkarde.

biscaína , avb: briscaina Definition nau de una manera de fàere is cosas: fuedhai, fai a sa b. = a cudha manera, male, chentza una régula precisa, a comente essit essit, a s'istrambulatzina Sentences su andhare a sa moda biscaina podet medas surpresas preparare ca bisonzat su passu misurare pro no rúere in fossu o in pischina (A.Casula)◊ fint imbolaos a sa briscaina in sos muntones de terra e de preda Etymon spn. a la viscaína Translations French à la six-quatre-deux English in a slapdash way Spanish a la buena de Dios Italian alla carlóna German nachlässig.

bísonas , nf pl: bísunas, písonas Definition genia de launedhas a duas cannitas, chentza su tumbu Synonyms e antonyms bisones, bísosas, launedhas Scientific Terminology sjl Etymon ltn. bisonus Translations French cornemuse a deus tuyaux sonores English double reed-pipe Spanish gaita de dos tubos Italian zampógna rùstica a due canne German eine Panflötesorte mit zwei Pfeifen.

bótu 1 , avb: buta Definition de botu = de istrémpiu, a corpu Sentences candu dh'ant bistu si ndi funt pesaus de botu ◊ mi ant de botu giradu sas palas! ◊ m'ischidesi nervosu de unu botu ◊ su chelu si fit inchimeradu e caleit de botu sa irada de s'abba ◊ mancai surpréndiu de buta, candu su cuadhu si est postu a curri, no si fiat pérdiu de ànimu ◊ comente apo bidu deai, mi ndhe peso de botu, curro a sas bestes e mi pijo totu Surnames and Proverbs smb: Butta Translations French brusquement, tout à coup, soudainement English suddenly Spanish de repente Italian di scatto, all'improvviso German plötzlich.

bragnócula , nm Translations French un bon à rien English a nobody Spanish hombre de nada Italian uòmo da nulla German Null.

brétiu , avb: brítiu Definition nàrrere o fàere a b. = chentza régula, chentza critériu, a bodhetu, a s'afaiu, a ogu Synonyms e antonyms afainu 1, bréciu, faghinu Sentences is dotoris a bortas ti donant pastigliedhas a brétiu, tanti po ti acuntentai ◊ tui ses fuedhendi a brétiu, sentza de isciri is cosas acomenti funt ◊ su sali dh'at postu a brítiu ◊ sa cosa est isballiada poita ca dh'at fata a brítiu Translations French à tort et à travers English at random Spanish sin ton ni son, al acaso Italian vànvera, casàccio German unüberlegt.

brochèra , nf Definition màchina po fàere brochetos de cimentu Translations French machine à blocs (de béton) English machine used to produce cement blocks Spanish máquina para hacer bloques Italian blocchièra German Blockmaschine.

bruscàu , nm Definition tina o cobedina a fundhu cuadrau, de linna, po catzigare s'àghina e fintzes genia de mola a rullos móvios a orroda a manu (como a motore, fatu cun àteru materiale), sèmpere po mòlere s'àghina po dh'incubonare Synonyms e antonyms cracadolza Sentences po mòliri s'àxina manigiaus su bruscau, po dha prenciai sa prència Scientific Terminology ans Translations French meule à écraser le raisin English grindstone Spanish moledora Italian màcina per uva German Traubenmühle.

brussèta , nf Definition genia de taschedha o busciaca de féminas, a pigare in manu o apicada in su codhu Translations French sac à main English handbag Spanish bolso Italian borsétta German Handtasche.

bulletàriu , nm Translations French carnet à souche, registre à souche English receipt book Spanish talonario Italian bollettàrio German Quittungsblock.

busciàrdu , nm Definition tempus fadhidu po fàere faina a borta a borta in duos o in medas Synonyms e antonyms turnu 1 Idioms csn: a b. = s'unu cun s'àteru, a borta a borta; èssiri de b. = dare su càmbiu a un'àteru in su triballu, pigaindi su busciardu a unu Translations French à tour de rôle, roulement, service English turn Spanish turno Italian turno German Schicht.

bussíta , nf Definition búscia pitica Synonyms e antonyms bussaredha, bussighedha Translations French sac à main English handbag Spanish bolso Italian borsétta German kleine Tasche.