Ditzionàriu in línia
de sa limba e de sa cultura sarda

abboàu , pps, agt: abbuau Definition de abboai, abbuai; guastu de sa népide, de s'abbuera, nau de laore Synonyms e antonyms addulliu, afrachilau, allampiau, anneuladu, calinu, chiconosu Sentences su lori est abboau Translations French rabougri, niellé English for a fruit which, doesn't ripe for excess of heat, affected by smut Spanish atizonado Italian golpato German aufgrund von Hitze ungenügend gereiftes Getreide, von Brandpilzen befallenes Getreide.

afurconàu , pps, agt Definition de afurconare Synonyms e antonyms abboau, anneuladu Translations French niellé English affected by smut Spanish atizonado Italian golpato German von Steinbrand befallen werden.

aponciàu , pps, agt: apontziau, apuntziadu, apuntziau Definition de aponciai; chi est sériu sériu (de pàrrere fintzes tristu), totu pigau pentzandho a calecuna cosa, citiu, esagerandho puru; fintzes irmasionadu, tropu lentu faendho sa cosa; chi si credet meda e abbàidat s'àteru pentzandhosi méngius; si narat fintzes de unu chi istringhet is murros foedhandho, coment’e giaendhosi prus importu Synonyms e antonyms ammanerau, leitanu, modosu / immajonadu 2. candu fuedhat est meda apontziau: bandat circhendi is fuedhus in celu! ◊ mi paret de la bídere a mamma in su ricóveru, sétzida a un'oru, muda, aponsiada, che una criadura de asilo!…◊ est totu apontziada, cun s'ofítziu in manus parit s'isprigu de sa santidadi! Translations French affecté, contrit English composed, affected Spanish afectado Italian contegnóso, affettato, compunto, sussiegóso German zurückhaltend, erheuchelt, zerknischt.

atitonàtu, atitonàu , agt: atzitzonatu, atzitzonau Definition chi est niedhu de sa népide, nau de is laores Synonyms e antonyms abburvuradu, afrachilau, allampiau, anneuladu, calinu Sentences tricu, trídicu atzitzonatu Etymon srd. Translations French niellé English affected by smut Spanish atizonado Italian golpato German von Steinbrand befallen.

becósu , agt Definition chi est totu becos, essiduras coment'e porros, fintzes cun marcos de maladia de sa pedhe in conca; chi est càrrigu de tíngia; nau de persona po su naturale chi tenet, chi no arrexonat, chi po dónnia cosighedha si arrennegat, perdet luego sa passiéntzia, trotu coment'e unu crabu / curcurighedha becosa = zenia de curcurighedha totu comente e a porros a s'ala de fora Synonyms e antonyms abbultzonadu, tingiosu / dirredhu, latranghigultzu Sentences depit portai su fillu a su dotori, ca est becosu, a màncias in conca e perdendi is pius ◊ fit a s'iscútina iscútina ratèndhesi sos becos ca fit becosu 2. cuss'àrbure de figu est totu becosa: ndhe cheret segada in russu 3. arrea!… ca como che frundhit totu, becosu…, chi no faghet a li nàrrere nudha! Scientific Terminology ntl Etymon srd. Translations French teigneux English affected with ringworm Spanish tiñoso Italian tignóso German grindig.

dirrédhu , agt Definition nau de ccn., chi est unu pagu arrennegosu, derre, prus a imbérriu che àteru, fintzes chi faet dispetos Synonyms e antonyms calabriosu, isamanchiosu, scanceriau, strunciosu / becosu, latranghigultzu / dirbetosu Sentences de naturale su pitzinnu fit semper pranghijolu e dirredhu che gatulinu agreste ◊ su pitzinnu est dirredhu e candho s'impuntat in carchi cosa ponet in turmentu sa famíllia 2. sa pitzinna est dirredha e pro gustu o po dispetu che imbolat totu su chi pedit Etymon srd. Translations French irascible English irascible, affected Spanish remilgado, iracundo Italian smorfióso, iracóndo German zartbesaitet, jähzornig.

fatitàrzu , agt Definition chi faet fatitas, nau de is piciocos e de is giòvonos chi cun is piciocas cricant de dhas cumpràxere, de si fàere bellos, de dhis pràghere, de dhas acuntentare Synonyms e antonyms afàbbile, afetuosu, amistantziosu, amorosu, ternurosu, tiernu 2. ndhe esseit unu pudhighinu totu ufanu e fatitarzu ◊ cun boghe benigna, fatitarza e fine, narzeit a l'iscujare Scientific Terminology ntl Etymon srd. Translations French tendre, affecté English loving, affected Spanish cariñoso, melindroso Italian amorévole, amoróso, lezióso German liebenswürdig, affektiert.

imberriàdu , pps, agt: imberriau, imbirriatu Definition de imberriare; nau pruschetotu de su pipiu, chi est prenu de imbérrios, totu pacia, chi faet totu a giogu, chi si dha pigat a giogu cun is mannos puru / i. che pudhérigu de àinu = meda Synonyms e antonyms dengheri, dengosu, impaciau, imbrimbinau, melindrosu, minghenghi, mirringhengu / cdh. imbirriatu, ttrs. imbirriadu 2. est unu pisedhu imberriadu ◊ bido zente imberriada imbrutendhe su mundhu ◊ su dinari faghet sa zente imberriada! Translations French affecté, gâté English affected, spoilt Spanish melindroso Italian lezióso, viziato German geziert, verwöhnt.

incimiàu , agt: intzimiau Definition chi portat intzimia, neghe, cuménciu de unu male, de maladia; chi at tentu dannu, cumenciau de male Synonyms e antonyms sentinau, simiau, tacadu, temadu, temósigu, temosu, tunconidu, tzimiadu / scanniu 2. sa làtia, própiu cussa a follas mannas, est sa prus incimiara de s'incuinamentu ◊ torru, o Sardigna intzimiara, a sa tita tua múllia, istancu e arreulau (E.Collu)◊ su corpus dh'allogu intzimiau in d-unu siléntziu fatu de arrinnegu Etymon srd. Translations French maladif English affected, damaged Spanish enfermizo, lesionado Italian colpito, lesionato German ungesund, beschädigt.

indemàu , agt Definition chi at ingortu atema, temiadu, chi tenet calecuna mància in sa salude: si narat de is animales magangiaos o malesanos Synonyms e antonyms demadu, incimiau, tacadu, temósigu, temosu, tunconidu | ctr. sanu, líaru Etymon srd. Translations French malsain, maladif English unhealthy, affected Spanish enfermo, enfermizo Italian malsano, colpito German ungesund.

lantàdu , pps, agt: lantau, latadu, latzadu Definition de lantare; chi est fertu, chi giughet ferida; nau de chie at bufau, inciariu, chi est alligru a binu Idioms csn: lantadu a conca = fertu a machine, scimpru; trigu l. = corpadu a sèmene, semenadu tropu afissu 2. as a bissionare sonnos malos de atzufos, mortos, ómines latzados ◊ su maleadadu si ndhe peseit ritzu a iscufidas che unu silvone lantadu ◊ no est nudha si est mortu cussu, tantu fit un'ómine lantadu ◊ cun su coro lantadu pianghides Translations French blessé English wounded, affected Spanish herido Italian ferito, colpito German verletzt.

melindrósu , agt, nm: milindrosu Definition chi o chie acostumat a fàere tropu denghes, tropu milindros, o fintzes a èssere prenu de denghes, de milindros, a si crèdere meda Synonyms e antonyms dengheri, dengosu, leitanu, minghenghi, mirringhengu, modosu, scanceriosu, spiscincosu Sentences avantzat su matzone a conca tolta milindrosu, trassadu, iscoizendhe (P.Casu)◊ su paone melindrosu at postu in olvidu sas pumas suas cumbintu chi fit tropu pazosu ◊ bae, bae, o ebba milindrosa, bae e prosighi in su destinu tou! ◊ a s'intèndhere su re de sa foresta, s'àinu faghet su milindrosu Scientific Terminology ntl Etymon spn. melindroso Translations French minaudier, affecté, maniéré, mielleux English honeyed, affected (person) Spanish melindroso Italian svenévole, mellìfluo German geziert, gespreizter Mensch.

modósu , agt: mudosu Definition nau de ccn., chi si cumportat a modu, cun educatzione, cun crabbu (a bortas fintzes a tropu) Synonyms e antonyms aggrabbadu, ammodidu, assetiosu, imbodau / ammanerau, aponciau, leitanu | ctr. mabigrabbau Sentences li parfeit sa pitzinna piús bella, sa piús modosa de totu sas chi bi fint ◊ sa pitzinna fit modosa in su faedhu e in sa cumpostura 2. fémina modosa, leitana! Scientific Terminology ntl Etymon srd. Translations French poli, aimable, affecté English polite, affected Spanish modoso, afectado Italian garbato, affettato German liebenswürdig, geziert, affektiert.

tingiósu , agt: tinzosu Definition chi est càrrigu de tíngia; nau de ccn., chi est càrrigu de dépidos, chi est arrestigu, de manu istrinta, pòberu Synonyms e antonyms becosu, runzosu / aggantzadu, coghedhu, limidu, susuncu Sentences est unu cane tinzosu 2. chini est gelosu morit tingiosu ◊ po si preni is busciacas issu a su fradi dhu torrat tingiosu! Etymon ltn. tineosus Translations French teigneux English affected with ringworm, stingy Spanish tiñoso Italian tignóso German grindig.