acíchidu, acíchiru , nm: assíchidu,
atzíchidu,
atzíchiru Definition
su tímere chi naschit totinduna po calecuna cosa chi s'intendhet o chi capitat, prus che àteru de dannu o chi podet fàere dannu, èssere perigulosa
Synonyms e antonyms
arrore,
asciuconu,
assàntiu,
assicu,
assúmbridu,
assústidu,
avrina 1,
ilgiru,
isprama,
tzurrumbu
Idioms
csn:
pigai a. = leare assustru; cídrinu de s'a.; a. légiu, forti = assuconu mannu
Sentences
genti chi andàt a cicai iscruxoxus anca ndi beniant macus de s'assíchidu! ◊ mi ndi seu pigau un'atzíchiru!…◊ nosu dh’eus biu nontesta cussu mustajoni, de unu cantu si moreus de s’acíchiru! ◊ intendhendho su gugúliu de is canes si fut istridhida po s'assíchidu
Etymon
srd.
Translations
French
peur
English
fear
Spanish
susto
Italian
spavènto
German
Schrecken.
apantéju , nm Synonyms e antonyms
acíchidu,
arrore,
asciuconu,
assàrtiu,
assúmbridu,
assústidu,
ilgiru,
ispantu,
ispàsamu,
isprama,
tzurrumbu
Sentences
bidia sos chelos minetandhe s'apanteju
Etymon
srd.
Translations
French
peur
English
fear
Spanish
miedo
Italian
paura
German
Angst.
assústidu , nm Definition
assíchidu mannu, timoria meda
Synonyms e antonyms
acíchidu,
arrore,
asciuconu,
asciustru,
assàntiu,
assàrtiu,
assúmbridu,
ilgiru,
ispàsamu,
isprama
Etymon
srd.
Translations
French
grande frayeur
English
fear
Spanish
susto
Italian
spavènto
German
Schreck.
dutàre , vrb Definition
àere duritu, istare coment'e timendho, tenendho bregúngia
Sentences
candho ti bido, bene meu, duto de ti faedhare
Etymon
itl.
dottare
Translations
French
hésiter,
craindre
English
to hesitate,
to fear
Spanish
vacilar,
temer
Italian
peritarsi,
avére timóre
German
sich scheuen.
pòre 1 , nm, nf Definition
sentidu de timória, siat própriu in su sensu de tímere e siat fintzes solu in su sensu de no pràghere, de pàrrere tropu difícile, trebballosu, de dèpere sufrire meda, de fàere a tímere
Synonyms e antonyms
apantàviu,
aporu,
pagura
Idioms
csn:
ómine de p. = severu, fintzas malu, ómine de fídigos; míntere, ghetare, pònnere p. = fàghere a timire, isarcare, parri tropu difícili, timiresila; ite pore!… = it'irgannu!, it'arrore!
Sentences
dabant ispintas chi ghetabant pore ◊ sos cadhos de abba istant a múghidas e a corrónchinos in notes de pore ◊ istanote su bentu est ghetandhe pore chin boches de tiliocas ◊ sa die mi at postu pore: s'ocrada sua terrorosa mi l'apo bida tantas dies supra de mene ◊ pache a su mortu: pore a su mortore! ◊ fint pastores e no timiant traschias e ne àteru: petzi sa zustíssia lis ghetabat pore ◊ puru sos suos l'ant lassadu solu in su Getsèmani, a Cristos: totugantos prenos de pore mannu sunt fuidos! ◊ no mi lasso destruire de sas pores inimigas ◊ issa, chin totu sos pores suos, no ischiat betare sale a padedha!
2.
mi est betendhe pore a che pigare a montes a pè ◊ mi est betendhe pore a essire a fora, cun custu fritu!
3.
sos élighes, ozastros seculares oe sunt rughes pídigas de pore (V.Becciu)
Translations
French
crainte,
peur
English
fear
Spanish
miedo,
temor
Italian
timóre,
paura
German
Angst.
tímere , vrb: tímede,
timi,
tímiri,
tímmere,
timmi Definition
sentire pauria po cosa chi no si bolet, èssere giagaraos po calecunu dannu, dolore, perígulu, male chi podet capitare; àere calecunu pentzamentu, pentzare una dificurtade coment'e tropu manna, pentzare in su malu o chi podet capitare calecuna cosa chi no est aggradéssia, pentzare chi potzat acontèssere calecuna cosa de malu / pps. tímiu, tímidu; tímere chi…, chi no…; tímiri a istrillu, tímere a bentu = a meda, chei sa frea
Synonyms e antonyms
timire
/
dudai
| ctr.
arriscai
Sentences
sa guàrdia nos ispramàt candho fimis minores e la timmiant totus ◊ la moris a isprammu, ca at sa debbilesa de tímmere! ◊ pro su giustu no ndhe timas zente! (A.Casula)◊ asegus de su muru, su pitzinnu faet s'incora incora, timindhosidha a intrae ◊ timia a istare solu in montes ◊ bidu sa cosa male parada, is discèpolos ant tímmiu
2.
no timas chi za ndhe ant fatu, de benefíssiu, cussos bentos!…◊ no timas za no mi che so andhendhe a logu, apo pagu gana de essire! ◊ e it'est, ti dha timis a ti ghetai a trabballai?! ◊ so timindhe a essire a fora, cun custu fritu! ◊ est giai dexi dis sempri proendi de sighiu e timu meda chi dha sigat ancora ◊ tocat a bufai s'àcua a istídhiu a istídhiu, timendi po no ispaciai ◊ timo chi a cust'ora no apent agabbadu sa faina ◊ cussu pisedhu no timet a faedhare male a unu mannu
Surnames and Proverbs
prb:
chini timit, cosa depit ◊ mellus a timi chi no a provai
Etymon
ltn.
timere
Translations
French
craindre
English
to fear
Spanish
temer
Italian
temére
German
fürchten.
timoría, timória , nf: timuria,
timúria Definition
prus che àteru, su tímere, su istare timendho / intrare t., pònnere t. = cummentzai a tímiri, fai a tímiri
Synonyms e antonyms
pagura,
paguria,
timinzu
| ctr.
coragi
Sentences
dhis fut intrada a totus una grandu timoria ◊ sos astudhos pigant piús pro sas timorias chi no pro sos bonos sentimentos ◊ una timoriedha megat de mi pigai!…◊ si ponit peri a fai su mortu margiani po mi ponni timória ◊ sa timoria li lebabat binta
Etymon
srd.
Translations
French
peur
English
fear
Spanish
miedo,
susto
Italian
paura,
spavènto
German
Furcht,
Schreck.