Legenda Incurtzaduras | Legenda Sìmbulos

acíchidu, acíchiru , nm: assíchidu, atzíchidu, atzíchiru Definitzione su tímere chi naschit totinduna po calecuna cosa chi s'intendhet o chi capitat, prus che àteru de dannu o chi podet fàere dannu, èssere perigulosa Sinònimos e contràrios arrore, asciuconu, assàntiu, assicu, assúmbridu, assústidu, avrina 1, ilgiru, isprama, tzurrumbu Maneras de nàrrere csn: pigai a. = leare assustru; cídrinu de s'a.; a. légiu, forti = assuconu mannu Frases genti chi andàt a cicai iscruxoxus anca ndi beniant macus de s'assíchidu! ◊ mi ndi seu pigau un'atzíchiru!…◊ nosu dh’eus biu nontesta cussu mustajoni, de unu cantu si moreus de s’acíchiru! ◊ intendhendho su gugúliu de is canes si fut istridhida po s'assíchidu Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu peur Ingresu fear Ispagnolu susto Italianu spavènto Tedescu Schrecken.

apantéju , nm Sinònimos e contràrios acíchidu, arrore, asciuconu, assàrtiu, assúmbridu, assústidu, ilgiru, ispantu, ispàsamu, isprama, tzurrumbu Frases bidia sos chelos minetandhe s'apanteju Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu peur Ingresu fear Ispagnolu miedo Italianu paura Tedescu Angst.

assústidu , nm Definitzione assíchidu mannu, timoria meda Sinònimos e contràrios acíchidu, arrore, asciuconu, asciustru, assàntiu, assàrtiu, assúmbridu, ilgiru, ispàsamu, isprama Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu grande frayeur Ingresu fear Ispagnolu susto Italianu spavènto Tedescu Schreck.

dutàre , vrb Definitzione àere duritu, istare coment'e timendho, tenendho bregúngia Frases candho ti bido, bene meu, duto de ti faedhare Ètimu itl. dottare Tradutziones Frantzesu hésiter, craindre Ingresu to hesitate, to fear Ispagnolu vacilar, temer Italianu peritarsi, avére timóre Tedescu sich scheuen.

pòre 1 , nm, nf Definitzione sentidu de timória, siat própriu in su sensu de tímere e siat fintzes solu in su sensu de no pràghere, de pàrrere tropu difícile, trebballosu, de dèpere sufrire meda, de fàere a tímere Sinònimos e contràrios apantàviu, aporu, pagura Maneras de nàrrere csn: ómine de p. = severu, fintzas malu, ómine de fídigos; míntere, ghetare, pònnere p. = fàghere a timire, isarcare, parri tropu difícili, timiresila; ite pore!… = it'irgannu!, it'arrore! Frases dabant ispintas chi ghetabant pore ◊ sos cadhos de abba istant a múghidas e a corrónchinos in notes de pore ◊ istanote su bentu est ghetandhe pore chin boches de tiliocas ◊ sa die mi at postu pore: s'ocrada sua terrorosa mi l'apo bida tantas dies supra de mene ◊ pache a su mortu: pore a su mortore! ◊ fint pastores e no timiant traschias e ne àteru: petzi sa zustíssia lis ghetabat pore ◊ puru sos suos l'ant lassadu solu in su Getsèmani, a Cristos: totugantos prenos de pore mannu sunt fuidos! ◊ no mi lasso destruire de sas pores inimigas ◊ issa, chin totu sos pores suos, no ischiat betare sale a padedha! 2. mi est betendhe pore a che pigare a montes a pè ◊ mi est betendhe pore a essire a fora, cun custu fritu! 3. sos élighes, ozastros seculares oe sunt rughes pídigas de pore (V.Becciu) Tradutziones Frantzesu crainte, peur Ingresu fear Ispagnolu miedo, temor Italianu timóre, paura Tedescu Angst.

tímere , vrb: tímede, timi, tímiri, tímmere, timmi Definitzione sentire pauria po cosa chi no si bolet, èssere giagaraos po calecunu dannu, dolore, perígulu, male chi podet capitare; àere calecunu pentzamentu, pentzare una dificurtade coment'e tropu manna, pentzare in su malu o chi podet capitare calecuna cosa chi no est aggradéssia, pentzare chi potzat acontèssere calecuna cosa de malu / pps. tímiu, tímidu; tímere chi…, chi no…; tímiri a istrillu, tímere a bentu = a meda, chei sa frea Sinònimos e contràrios timire / dudai | ctr. arriscai Frases sa guàrdia nos ispramàt candho fimis minores e la timmiant totus ◊ la moris a isprammu, ca at sa debbilesa de tímmere! ◊ pro su giustu no ndhe timas zente! (A.Casula)◊ asegus de su muru, su pitzinnu faet s'incora incora, timindhosidha a intrae ◊ timia a istare solu in montes ◊ bidu sa cosa male parada, is discèpolos ant tímmiu 2. no timas chi za ndhe ant fatu, de benefíssiu, cussos bentos!…◊ no timas za no mi che so andhendhe a logu, apo pagu gana de essire! ◊ e it'est, ti dha timis a ti ghetai a trabballai?! ◊ so timindhe a essire a fora, cun custu fritu! ◊ est giai dexi dis sempri proendi de sighiu e timu meda chi dha sigat ancora ◊ tocat a bufai s'àcua a istídhiu a istídhiu, timendi po no ispaciai ◊ timo chi a cust'ora no apent agabbadu sa faina ◊ cussu pisedhu no timet a faedhare male a unu mannu Sambenados e Provèrbios prb: chini timit, cosa depit ◊ mellus a timi chi no a provai Ètimu ltn. timere Tradutziones Frantzesu craindre Ingresu to fear Ispagnolu temer Italianu temére Tedescu fürchten.

timoría, timória , nf: timuria, timúria Definitzione prus che àteru, su tímere, su istare timendho / intrare t., pònnere t. = cummentzai a tímiri, fai a tímiri Sinònimos e contràrios pagura, paguria, timinzu | ctr. coragi Frases dhis fut intrada a totus una grandu timoria ◊ sos astudhos pigant piús pro sas timorias chi no pro sos bonos sentimentos ◊ una timoriedha megat de mi pigai!…◊ si ponit peri a fai su mortu margiani po mi ponni timória ◊ sa timoria li lebabat binta Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu peur Ingresu fear Ispagnolu miedo, susto Italianu paura, spavènto Tedescu Furcht, Schreck.

«« Torra a chircare