acíchidu, acíchiru , nm: assíchidu,
atzíchidu,
atzíchiru Definizione
su tímere chi naschit totinduna po calecuna cosa chi s'intendhet o chi capitat, prus che àteru de dannu o chi podet fàere dannu, èssere perigulosa
Sinonimi e contrari
arrore,
asciuconu,
assàntiu,
assicu,
assúmbridu,
assústidu,
avrina 1,
ilgiru,
isprama,
tzurrumbu
Modi di dire
csn:
pigai a. = leare assustru; cídrinu de s'a.; a. légiu, forti = assuconu mannu
Frasi
genti chi andàt a cicai iscruxoxus anca ndi beniant macus de s'assíchidu! ◊ mi ndi seu pigau un'atzíchiru!…◊ nosu dh’eus biu nontesta cussu mustajoni, de unu cantu si moreus de s’acíchiru! ◊ intendhendho su gugúliu de is canes si fut istridhida po s'assíchidu
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
peur
Inglese
fear
Spagnolo
susto
Italiano
spavènto
Tedesco
Schrecken.
apantéju , nm Sinonimi e contrari
acíchidu,
arrore,
asciuconu,
assàrtiu,
assúmbridu,
assústidu,
ilgiru,
ispantu,
ispàsamu,
isprama,
tzurrumbu
Frasi
bidia sos chelos minetandhe s'apanteju
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
peur
Inglese
fear
Spagnolo
miedo
Italiano
paura
Tedesco
Angst.
assústidu , nm Definizione
assíchidu mannu, timoria meda
Sinonimi e contrari
acíchidu,
arrore,
asciuconu,
asciustru,
assàntiu,
assàrtiu,
assúmbridu,
ilgiru,
ispàsamu,
isprama
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
grande frayeur
Inglese
fear
Spagnolo
susto
Italiano
spavènto
Tedesco
Schreck.
dutàre , vrb Definizione
àere duritu, istare coment'e timendho, tenendho bregúngia
Frasi
candho ti bido, bene meu, duto de ti faedhare
Etimo
itl.
dottare
Traduzioni
Francese
hésiter,
craindre
Inglese
to hesitate,
to fear
Spagnolo
vacilar,
temer
Italiano
peritarsi,
avére timóre
Tedesco
sich scheuen.
pòre 1 , nm, nf Definizione
sentidu de timória, siat própriu in su sensu de tímere e siat fintzes solu in su sensu de no pràghere, de pàrrere tropu difícile, trebballosu, de dèpere sufrire meda, de fàere a tímere
Sinonimi e contrari
apantàviu,
aporu,
pagura
Modi di dire
csn:
ómine de p. = severu, fintzas malu, ómine de fídigos; míntere, ghetare, pònnere p. = fàghere a timire, isarcare, parri tropu difícili, timiresila; ite pore!… = it'irgannu!, it'arrore!
Frasi
dabant ispintas chi ghetabant pore ◊ sos cadhos de abba istant a múghidas e a corrónchinos in notes de pore ◊ istanote su bentu est ghetandhe pore chin boches de tiliocas ◊ sa die mi at postu pore: s'ocrada sua terrorosa mi l'apo bida tantas dies supra de mene ◊ pache a su mortu: pore a su mortore! ◊ fint pastores e no timiant traschias e ne àteru: petzi sa zustíssia lis ghetabat pore ◊ puru sos suos l'ant lassadu solu in su Getsèmani, a Cristos: totugantos prenos de pore mannu sunt fuidos! ◊ no mi lasso destruire de sas pores inimigas ◊ issa, chin totu sos pores suos, no ischiat betare sale a padedha!
2.
mi est betendhe pore a che pigare a montes a pè ◊ mi est betendhe pore a essire a fora, cun custu fritu!
3.
sos élighes, ozastros seculares oe sunt rughes pídigas de pore (V.Becciu)
Traduzioni
Francese
crainte,
peur
Inglese
fear
Spagnolo
miedo,
temor
Italiano
timóre,
paura
Tedesco
Angst.
tímere , vrb: tímede,
timi,
tímiri,
tímmere,
timmi Definizione
sentire pauria po cosa chi no si bolet, èssere giagaraos po calecunu dannu, dolore, perígulu, male chi podet capitare; àere calecunu pentzamentu, pentzare una dificurtade coment'e tropu manna, pentzare in su malu o chi podet capitare calecuna cosa chi no est aggradéssia, pentzare chi potzat acontèssere calecuna cosa de malu / pps. tímiu, tímidu; tímere chi…, chi no…; tímiri a istrillu, tímere a bentu = a meda, chei sa frea
Sinonimi e contrari
timire
/
dudai
| ctr.
arriscai
Frasi
sa guàrdia nos ispramàt candho fimis minores e la timmiant totus ◊ la moris a isprammu, ca at sa debbilesa de tímmere! ◊ pro su giustu no ndhe timas zente! (A.Casula)◊ asegus de su muru, su pitzinnu faet s'incora incora, timindhosidha a intrae ◊ timia a istare solu in montes ◊ bidu sa cosa male parada, is discèpolos ant tímmiu
2.
no timas chi za ndhe ant fatu, de benefíssiu, cussos bentos!…◊ no timas za no mi che so andhendhe a logu, apo pagu gana de essire! ◊ e it'est, ti dha timis a ti ghetai a trabballai?! ◊ so timindhe a essire a fora, cun custu fritu! ◊ est giai dexi dis sempri proendi de sighiu e timu meda chi dha sigat ancora ◊ tocat a bufai s'àcua a istídhiu a istídhiu, timendi po no ispaciai ◊ timo chi a cust'ora no apent agabbadu sa faina ◊ cussu pisedhu no timet a faedhare male a unu mannu
Cognomi e Proverbi
prb:
chini timit, cosa depit ◊ mellus a timi chi no a provai
Etimo
ltn.
timere
Traduzioni
Francese
craindre
Inglese
to fear
Spagnolo
temer
Italiano
temére
Tedesco
fürchten.
timoría, timória , nf: timuria,
timúria Definizione
prus che àteru, su tímere, su istare timendho / intrare t., pònnere t. = cummentzai a tímiri, fai a tímiri
Sinonimi e contrari
pagura,
paguria,
timinzu
| ctr.
coragi
Frasi
dhis fut intrada a totus una grandu timoria ◊ sos astudhos pigant piús pro sas timorias chi no pro sos bonos sentimentos ◊ una timoriedha megat de mi pigai!…◊ si ponit peri a fai su mortu margiani po mi ponni timória ◊ sa timoria li lebabat binta
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
peur
Inglese
fear
Spagnolo
miedo,
susto
Italiano
paura,
spavènto
Tedesco
Furcht,
Schreck.