ascúju , avb Definition
a s'iscúsia, a iscusi
Synonyms e antonyms
iscúgia 1
Sentences
mi aiat natu a s’ascuju de mi achietare
Etymon
srd.
Translations
French
à voix basse
English
in a low voice
Spanish
en voz baja
Italian
sommessaménte,
sottovóce
German
leise.
ascúse, ascúsi , avb: iscúgia 1 Definition
a cua: manera de foedhare a boghe bàscia de no s'intèndhere si no si foedhat in s’origa; manera de foedhare o de fàere chentza chi ndhe iscat àtere
Sentences
de cussu ndhe faedhant a s'ascuse
Translations
French
à voix basse
English
in a low voice
Spanish
en voz baja
Italian
sottovóce
German
leise.
bòche , nf: boghe,
boge 1,
boghi,
bogi,
boje 1,
boxe,
boxi,
voche Definition
su sonu chi essit de buca comente passat su súlidu in s'ogroena faendho trèmere is cordas; foedhos chi narant tzerriandho agiutóriu o cricandho a ccn. a manera de si fàere intèndhere a logu atesu; cosa chi narant criticandho cun s’unu e cun s’àteru / min. bochedha, bogaredha, boxixedha; genias de b.: b. fine (prus che àteru de fémina), b. russa (prus che àteru de ómine); is boghes de su càntidu sardu: tenore, contra, típiri 1, bassu; voches de totu su mundhu: voches de ventu e de putzones, mélios e múlios, gràrias de marianes, ínnicros de cadhos, órrios de àinos, miàulos de gatos, gronitas de chervos e trónitas de chelos, sonos de trainos, de rivos e de projas
Synonyms e antonyms
abboghiada,
addorojada,
cérriu,
grida
Idioms
csn:
altzai, abasciai sa boxi = faedhare a boghe prus arta, prus bassa; acutzai sa boxi = fàghere b. fine; fàghere b. russa = cambiai sa boxi fuedhendi coment'e arragaus; ispertai sa b. = ilmaschiare, coment'e rasigare sa bula cun sa b. pro pòdere faedhare a boghe crara; connòschere a unu a sa b. = connòsciri de chini est sa boxi; fuedhai, ligi a b. manna, a bogi brandera = a boghe arta, crara, chentza timire de si fàghere intèndhere; giamare a b. manna = a boghes; faedhare a b. lena = abbellu, a boxi sélia, bàscia; fàghere sas boghes, cracare sas boghes, pònnere sas boghes a unu = leare a boghes a unu; pònnere boghes = tzerriai agiutóriu; lassare sas boghes, abbasciare sas boghes = acabbaidha cun is tzérrius fuedhendi; èssere a boghes = certai a boxi arta; pesàresi a boghes, pesaisí a boxis = ghetai tzérrius, faedhare a boghes a briga; faedhare a boghe manna = fuedhai a tzérrius, a boghes; pònnere, betare, ghetai b. a unu = cramàrelu a númene, betàreli boghe; bogare sa boghe = pònnere in ziru carchi nada, fintzas bogare fogu a unu; essire sa boghe chi… = nàrrere chi… (nova, cosa chi narat sa zente); portai sa b. iscannia = èssere serragados, zúghere boghe diferente leados a bula pro fritu o maladia; cantare a b. isparta = de s'intèndhere bene meda, cantai a totu boxi; cantare a boghe ’oghe = una ndhe cantat s'unu, una ndhe cantat s'àteru; cantare a b. furada = colèndhesi sa boghe s'unu cun s'àteru fintzas cantendhe sa matessi peràula; pesare una b. = inghitzai a cantai, cantai; èssere a boghes postas = a boghes, abboghinendhe, ghetare boches; fuedhai totus a una boxi = cuncordos, totu paris
Sentences
faedha, nessi pro t'intèndhere sa boghe! ◊ culzeit prontu a boghes mannas ◊ a sa boghe, cussu est babbu! ◊ candho cantat su pitzinnu àntziat sa boche chi l'intendhent a totu su bichinau ◊ dh'apu connotu a sa boxi
2.
si ti agatas in apretu, pone boghes! ◊ si no fut ca iu postu is boxis m'iast a èssi giogau a istocadas! ◊ a sas boghes semus curtos totu ◊ parides timinne e zagaranne feras, a boghes postas abboghinanne e pranghinne ◊ sa genti poniat is boxis: - A sighiri sa cumédia! ◊ fiat tzerriendi a boghis postas ◊ làssami sas boghes, chi no so mancu surdu! ◊ ti apu nau ca no bollu a ti pesai a boxis! ◊ apo inténniu custas bojes e apo isparau ◊ mamma est sèmpere a boches candho zoco a botza intro de domo
3.
candho andhas a una domo, beta boghe innantis de intrare! ◊ bètali boghe, coita, ca sinono si che andhat!
4.
pesare cheria pro sas zobanedhas galanas una boche tenorile de amore ◊ pesabbila una boghe, dà! ◊ si bi pesamus una boghe a cudha moda torramus a pisedhos coment'e candho essiaimus fatu sas festas a cantare!
5.
li ant bogadu sa boghe chi fit tzegu, chi fit fertu, chi lu aiant impresonadu ◊ est essia sa boxi chi Fulanu est isposu ◊ pregontit a totu su bixinau e a una boxi dhi ant a nai a chini seu dèu
Surnames and Proverbs
prb:
dolore ispinghet boche
Etymon
ltn.
voce(m)
Translations
French
voix,
cri
English
voice,
shout
Spanish
voz,
grito
Italian
vóce,
grido
German
Stimme,
Schrei.
boghighèdha , nf Definition
min. de boghe, boghe de criaduras, de piciochedhos, boghe bàscia, lena
Synonyms e antonyms
bochedha,
bogaredha
Sentences
zughiat una boghighedha chi no faghiat a cumprèndhere nudha ◊ ma de aundi ndi at a èssiri essia cussa boxixedha?
2.
boxixedha portat, cussu piciochedhu… si tzérriat t'insurdat!
Translations
French
petite voix,
voix blanches
English
treble voice
Spanish
voz blanca
Italian
vocina,
vóce bianca
German
Stimmchen,
Knabenalt,
Knabenstimme.
chiscusína , avb: coscusina,
curcusina,
cuscujina,
cuscujinu,
cuscusina,
cuscusinu Definition
a c. = agiummai a iscúsiu, foedhandho a boghe bàscia bàscia / ríere, faedhare a cuscusinu o a cuscusina = a iscusi, a boxi bàscia, a s'acua
Synonyms e antonyms
acua,
iscúsia
Sentences
sos operajos fint befendhesindhe a chiscusina de su capiscuadra (N.Osu)◊ mastru Chicu si ndhe riet a cuscusinu ◊ bidindhe sos fizighedhos chentza manigare, girandhesiche pro no la bíere, a cuscusinu infundhiat sa farda cun rios de prantu ◊ fit mortu de risu, a cuscusinu
Translations
French
tout bas
English
in a low voice
Spanish
en voz baja
Italian
sottovóce,
sommessaménte
German
leise.
ciaciarài, ciaciaràre , vrb: ciaciarrai,
ciaciarrare,
tzantzarare Definition
istare a chistionu cracu ma cun pagu sustàntzia, foedhandho tanti po nàrrere calecuna cosa, po su gustu de foedhare
Synonyms e antonyms
argiolae,
arrallai,
badaciare,
badulare,
ciaramedhare,
crallatai,
friganzare,
itzarralai,
paraletare,
prillissai
| ctr.
cagliare,
citire
Sentences
fiant ciaciarrendi, chistionendi de su tempus, de sa genti e de tantis atras cosas ◊ no ciaciarrànt prus a fuedhus ma cun làgrimas chi calànt in is trempas che funtanedhas de arriu ◊ los aimis bidos in piata ciaciarrendhe cun àtere
Etymon
spn.
chacharear
Translations
French
bavarder,
babiller
English
to talk in low voice
Spanish
chacharear
Italian
parlottare
German
tuscheln.
frofoài, frofroài, frofrobài, frofrolài , vrb Definition
si narat de sa moida chi faent s'abba e mescamente cosas cagiadas coendho candho ndhe faent essire coment’e bubburucas de vapore; in cobertantza, su istare a chistionedhu agiummai a iscúsiu / frofrobai cun sa fantasia = cúrrere cun s'immazinassione, cun su pessamentu
Synonyms e antonyms
abbrubudhai,
chischisiai,
ischigliare,
ischiglionare,
iscusietare,
mamughiare,
pispisai,
sbrufare,
sbrufulai,
strichidhai
Sentences
s'àcua est frofroendu
2.
su dotori iat aprapau su pipiu frofrobendu fuedhus chi nisciunus cumprendiat ◊ ita seis frofrobendu asuta asuta: no fiaus de acórdiu cantu si depia giai?
3.
dhis frofrobàt sa fantasia sena de riparu ◊ is arregordus frofrolant e ndi essint de is perevundus de sa memória
Translations
French
chuchoter,
grommeler
English
to talk in a low voice,
to moan,
to whisper
Spanish
cuchichear,
refunfuñar
Italian
bisbigliare,
parlottare,
mugugnare
German
murmeln.
isarrogài, isarrogàre , vrb Definition
fàere a sorrogu a su gúturu
Synonyms e antonyms
arragai,
arrughire,
inserregare,
sarracrare
Sentences
isarrogadas túnciant suspirendhe ◊ acirrant a cantai isarroghendisí
Translations
French
être enroué
English
to have a hoarse voice,
to get hoarse
Spanish
enronquecer
Italian
far ràuco,
avére raucèdine
German
eine heise Stimme haben.
paraletàre , vrb: parletai,
prallatai,
preletare Definition
istare a paraleta, a chistionu meda, deasi fintzes chentza importu
Synonyms e antonyms
argiolae,
arrallai,
badaciare,
badulare,
ciaramedhare,
friganzare,
ispralletare,
prillissai
Sentences
e ita chi dhu intendis prallatendu, a fillu tuu: fuedhat in dónnia linguatzu! ◊ za ti piaghet a istare paraletendhe!
Etymon
srd.
Translations
French
bavarder
English
to talk in a low voice
Spanish
charlar
Italian
parlottare,
ciarlare
German
schwatzen.
scrillítu , nm, agt: iscrillitu*,
sgrillitu Definition
boghe acutza, tzérriu, boghe coment'e tzinchírriu, fintzes sonu / boxi scrillita = chi essit, arta e fine, azummai a zisa de tichírriu
Synonyms e antonyms
gríbidu,
iscribílliu
/
scrillitau,
scrillitosu
/
cdh. striulitu
Sentences
de s'atzíchidu, unu scrillitu mi ndi fiat essiu de buca prus forti ◊ su pipiu gioghendi de su prexu at fatu unu scrillitu ◊ su pipiu fait dogna scrillitu che sulitu de canna! ◊ cantat a scrillitus coment'e chi sulit cun duus didus ◊ s'intendit su scrillitu de is gennas
2.
sa gatu arrispundiat cun sa boxixedha sgrillita
Translations
French
cri,
aigu
English
shriek,
shrill voice
Spanish
chillido,
grito,
agudo
Italian
strillo,
strido,
acuto
German
Kreischen,
scharf,
schrill.