Ditzionàriu in línia
de sa limba e de sa cultura sarda

abbochinàre , vrb: abboghiare, abboghinare, abboginai, abboginare, abboginari, abboxinae, abboxinai, bochinare, vochinare Definition betare tzérrios, pigare a tzérrios a unu brigandhodhu, foedhare a boghe arta meda Synonyms e antonyms abberriare, abboigare, aboriai, atzerriai, berchidai, ingargare, iscramare, iscramorai, murmudhai Sentences s'intendhet unu abboghinendhe: baischi ite at a chèrrere?! ◊ no abboghinedas gai ca mi ndhe ischidades su pitzinnu! ◊ fiat currenno e abboginanno che macu ◊ sa fémina dh'iat abboxinau po si dhu fai intrai in origas ◊ chini andat in giru po bendi cosa abbóxinat po fai essiri is comporadoris Etymon srd. Translations French hurler, crier English to shout Spanish gritar, regañar Italian urlare, sbraitare German schreien, brüllen.

abbóchinu , nm: abbóghinu, abbóxinu Definition boghe arta meda Synonyms e antonyms abboghiada, addorojada, boche, cérriu, grida, ingargu Sentences essidu est dae sa buca de totucantos su lamentu chi aimis in comunu, s'abbóghinu de innocéntzia de donzunu (M.Calia)◊ depeis arrespundi cun d-un'abbóxinu chi fatzat a tremi fintzas is matas Etymon srd. Translations French cri English cry, shout Spanish grito Italian grido, urlo German Schrei.

abboghiàda , nf: abboghinada Definition su abboghinare, su tzerriare, fintzes boghe tzerriandho Synonyms e antonyms bérchida, boche, giúilu, intzérriu, làmidu Etymon srd. Translations French cri, hurlement English cry, shout Spanish grito Italian urlo German Schrei.

abboigàre , vrb: boigare Definition abboghinare, betare boghe, pigare a tzérrios Synonyms e antonyms abbochinare, ciamare | ctr. cagliare, citire Sentences massajos, inoghe tribbulendhe e in cudhane, abboigade in altu, organizados! ◊ su Padreternu abbóigat una bolta ebbia candho est ora de nos retirare ◊ s'ómine abboigheit impiberidu pro s'iscravatzu ◊ amus timidu ca su tziu nos est postu fatu abboighèndhennos Etymon srd. Translations French crier English to shout Spanish gritar Italian urlare German schreien.

atzerriài , vrb: cerriai, sirriai, tzerriai* Definition betare tzérrios, boghes, prànghere a boghes, pigare a boghes; nàrrere a boghe arta su númene de ccn. po chi bèngiat, o po bíere si dhu’est Synonyms e antonyms abberriare, abbochinare, giuilare, insirriai, iscramorai / ciamare, lamai, muntire, tichirriare | ctr. cagliare, citire Sentences in cussa domu funt totus a una pedhi, istérrius in su letu: no s'intendit atru che atzerriendu! 2. is animalis funt morendi acoment'e nosu cristianus, si aici si poreus atzerriai ◊ toca, bai e atzérria a babbu tuu, chi bengat! ◊ no portu prus súliru mancus po atzerriai Translations French crier, appeler English to shout, to call Spanish gritar, llamar a voces Italian gridare, chiamare German rufen.

atzúrridu , nm Definition boghe o cosa chi si narat a briga Synonyms e antonyms abburruntu, afetuada, apoboretada, rimbicu Etymon srd. Translations French cri, reproche English shout, reproach Spanish grito, reproche Italian grido, rimpròvero German Verweis.

bérchida , nf, nm: bérchidu, bérchita, bérchitu, bérghidu, bréchidu, bréchiru Definition tzérriu, boghe, mescamente po dolore, o contras a ccn.; fintzes ànima mala, súrbile, boe muliache Synonyms e antonyms abboghiada, addólimu, addorojada, giúilu, grida, irghéliu, írchidu, irgargu, ólchidu, tírriu / súivile Sentences fiat a bréchidus che unu crabu arrésciu ◊ s'intendit su bérchidu de su cau marinu ◊ donendu unu bérchidu si nd'istrantaxat totu paris ◊ itzerriadhu a forti, ghetasincedhu unu bérchidu! ◊ su crabaxu at ghetau unu bérghidu po calincunu margiani 2. su bérchitu est un'ómine trasformatu in boe e andhat cun sos dimónios Etymon srd. Translations French braillement English shout, bawl Spanish grito Italian bèrcio, urlo German Geschrei.

bòche , nf: boghe, boge 1, boghi, bogi, boje 1, boxe, boxi, voche Definition su sonu chi essit de buca comente passat su súlidu in s'ogroena faendho trèmere is cordas; foedhos chi narant tzerriandho agiutóriu o cricandho a ccn. a manera de si fàere intèndhere a logu atesu; cosa chi narant criticandho cun s’unu e cun s’àteru / min. bochedha, bogaredha, boxixedha; genias de b.: b. fine (prus che àteru de fémina), b. russa (prus che àteru de ómine); is boghes de su càntidu sardu: tenore, contra, típiri 1, bassu; voches de totu su mundhu: voches de ventu e de putzones, mélios e múlios, gràrias de marianes, ínnicros de cadhos, órrios de àinos, miàulos de gatos, gronitas de chervos e trónitas de chelos, sonos de trainos, de rivos e de projas Synonyms e antonyms abboghiada, addorojada, cérriu, grida Idioms csn: altzai, abasciai sa boxi = faedhare a boghe prus arta, prus bassa; acutzai sa boxi = fàghere b. fine; fàghere b. russa = cambiai sa boxi fuedhendi coment'e arragaus; ispertai sa b. = ilmaschiare, coment'e rasigare sa bula cun sa b. pro pòdere faedhare a boghe crara; connòschere a unu a sa b. = connòsciri de chini est sa boxi; fuedhai, ligi a b. manna, a bogi brandera = a boghe arta, crara, chentza timire de si fàghere intèndhere; giamare a b. manna = a boghes; faedhare a b. lena = abbellu, a boxi sélia, bàscia; fàghere sas boghes, cracare sas boghes, pònnere sas boghes a unu = leare a boghes a unu; pònnere boghes = tzerriai agiutóriu; lassare sas boghes, abbasciare sas boghes = acabbaidha cun is tzérrius fuedhendi; èssere a boghes = certai a boxi arta; pesàresi a boghes, pesaisí a boxis = ghetai tzérrius, faedhare a boghes a briga; faedhare a boghe manna = fuedhai a tzérrius, a boghes; pònnere, betare, ghetai b. a unu = cramàrelu a númene, betàreli boghe; bogare sa boghe = pònnere in ziru carchi nada, fintzas bogare fogu a unu; essire sa boghe chi… = nàrrere chi… (nova, cosa chi narat sa zente); portai sa b. iscannia = èssere serragados, zúghere boghe diferente leados a bula pro fritu o maladia; cantare a b. isparta = de s'intèndhere bene meda, cantai a totu boxi; cantare a boghe ’oghe = una ndhe cantat s'unu, una ndhe cantat s'àteru; cantare a b. furada = colèndhesi sa boghe s'unu cun s'àteru fintzas cantendhe sa matessi peràula; pesare una b. = inghitzai a cantai, cantai; èssere a boghes postas = a boghes, abboghinendhe, ghetare boches; fuedhai totus a una boxi = cuncordos, totu paris Sentences faedha, nessi pro t'intèndhere sa boghe! ◊ culzeit prontu a boghes mannas ◊ a sa boghe, cussu est babbu! ◊ candho cantat su pitzinnu àntziat sa boche chi l'intendhent a totu su bichinau ◊ dh'apu connotu a sa boxi 2. si ti agatas in apretu, pone boghes! ◊ si no fut ca iu postu is boxis m'iast a èssi giogau a istocadas! ◊ a sas boghes semus curtos totu ◊ parides timinne e zagaranne feras, a boghes postas abboghinanne e pranghinne ◊ sa genti poniat is boxis: - A sighiri sa cumédia! ◊ fiat tzerriendi a boghis postas ◊ làssami sas boghes, chi no so mancu surdu! ◊ ti apu nau ca no bollu a ti pesai a boxis! ◊ apo inténniu custas bojes e apo isparau ◊ mamma est sèmpere a boches candho zoco a botza intro de domo 3. candho andhas a una domo, beta boghe innantis de intrare! ◊ bètali boghe, coita, ca sinono si che andhat! 4. pesare cheria pro sas zobanedhas galanas una boche tenorile de amore ◊ pesabbila una boghe, dà! ◊ si bi pesamus una boghe a cudha moda torramus a pisedhos coment'e candho essiaimus fatu sas festas a cantare! 5. li ant bogadu sa boghe chi fit tzegu, chi fit fertu, chi lu aiant impresonadu ◊ est essia sa boxi chi Fulanu est isposu ◊ pregontit a totu su bixinau e a una boxi dhi ant a nai a chini seu dèu Surnames and Proverbs prb: dolore ispinghet boche Etymon ltn. voce(m) Translations French voix, cri English voice, shout Spanish voz, grito Italian vóce, grido German Stimme, Schrei.

cerriài, cerriàre , vrb: atzerriai, cirriare, sirriai, tzerriai* Definition betare tzérrios, boghes, betare boghe naendho su númene de unu / cerriai a ccn. si… = cramare a ccn. a bídere si… Synonyms e antonyms abbochinare, giuilare, insirriai, iscramorai / ciamare, muntire, tichirriare | ctr. cagliai, citire Sentences porcu grassu apo in domo ma no círriat como: canno est a pacare si daet a cirriare ◊ toca, cérria a babbu tú si est prontu! ◊ si est postu a cerriare nanno: E ite c'intraus noso cun tue?! Translations French crier, appeler English to shout, to call Spanish llamar, gritar Italian gridare, chiamare German schreien, rufen.

cérriu , nm: intzérriu, tzérriu* Definition boghe chi si betat naendho su númene de ccn., pedindho agiudu, a lamentu forte, a brigare, fintzes solu foedhandho in artu meda Synonyms e antonyms abboghiada, addorojada, bérchida, boche, giúilu, grida, ingargu, ingrídulu, irgràmiu, istríulu, làmidu, tírriu Sentences dhi at ghetau unu cérriu… s'est trémiu paris! ◊ cussu candu fuedhat est sempri a cérrius Translations French hurlement, cri English shout, cry Spanish grito Italian urlo, grido German Schrei.

corróchinu , nm: corrónchinu, corróghinu Definition boghe o tzérriu de animale, de gente, de bentu forte / prànghere a c. = a boghes, a tzérrius Synonyms e antonyms corrinu, múghilu, órriu / boche, intzérriu, irgargu 2. arguai si sa mama no li colliat una frichinia de ite sisiat, ca ispapatabat su bichinau a corróchinos ◊ istronat in sas rocas de granitu su corróghinu mannu de terrore ◊ candho si est segherau de su chi bi fit sutzessu at cumintzau a corrónchinos ◊ cadhos de abba istant a múghidas e a corrónchinos in notes de pore 3. su bentu est a corróchinos che trabu ispojoladu e a órulos, in precas e in trocos Scientific Terminology bga Etymon srd. Translations French braiment, mugissement, hurlement English bray, moo, shout Spanish rebuzno, mugido, grito Italian ràglio, muggito, urlo German Iahen, Muhen, Schrei.

giuilàre , vrb: giulare, giuliare, giuriare, giuvilare, zubilare Definition betare tzérrios (po dolore, cricandho a ccn.), pigare a boghes po briga; tzerriare po fàere bènnere Synonyms e antonyms abbochinare, atzerriai, iscramare, iscramorare / ciamare, lamai, muntire Sentences a nois nos giúriat sèmpere ◊ ant sighidu a giulare a boghes mannas ◊ giuilesit, siscura, primma de ispirare ◊ la chirco, la giúilo e no l'agato ◊ a boghes l'apo giuiladu 2. lu giuilesint e recuieit luego ◊ no ti apo giuliadu pro nudha: est ca so gherrendhe cun sa morte! ◊ est giuilendhe a sa morte: Beni, acàbbami de bochire! Etymon ltn. iubilare Translations French crier, appeler, gronder English to shout, to call, to scold Spanish gritar, llamar, reprochar Italian gridare, chiamare, sgridare German schreien, rufen, schimpfen.

incrabinàre , vrb Definition andhare coment'e abbaidandho a crabas, chentza giare atentzione; arrennegare meda pigandho a boghes e frastimandho a s'àteru, airare Synonyms e antonyms acrabinare Etymon srd. Translations French invectiver English to shout (abuse) Spanish gritar, maldecir Italian inveire German wettern.

ingargàre , vrb Definition betare ingargos, tzérrios Synonyms e antonyms abberriare, abbochinare, abboigare, aboriai, atzerriai, berchidai Etymon srd. Translations French crier English to shout Spanish gritar Italian urlare German schreien.

ingàrgu , nm Synonyms e antonyms abbóchinu, abboghiada, boche, cérriu, grida, irgargu Etymon srd. Translations French cri English shout Spanish grito Italian urlo German Schrei.

intzérriu , nm: cérriu, issírriu, itzérriu, tzérriu* Definition boghe chi si betat po fàere bènnere a ccn., pedire agiudu, a lamentu forte, brigandho, fintzes foedhandho in artu meda Synonyms e antonyms abboghiada, addorojada, bérchida, boche, giúilu, grida, ingrídulu, làmidu, tírriu / tichírriu Sentences sunt is itzérrius de sa terra mia po is matas segadas e abbruxadas, po is isparus e iscópius de bombas ◊ su pipiu ghetat itzérrius ch'intzurdant! ◊ sa buteghera est a itzérrius mannus poita dhi depint cosa ◊ cussa mi at cracau a itzérrius! Translations French cri English shout, cry Spanish grito Italian urlo, grido German Schrei.

irgargàre, irgarghiàre , vrb rfl Definition istare a irgargos, a boghes Synonyms e antonyms igrogoenai, isarguenare, sguturai Etymon srd. Translations French s'égosiller English to shout oneself hoarse Spanish desgañitarse Italian sgolarsi German sich die Lunge ausschreien.

irgràmiu , nm: iscràmiu, scràmiu Definition boghe arta de gente o fintzes de animale, mescamente a lamentu Synonyms e antonyms abboghiada, addorojada, bérchida, boche, cérriu, giúilu, grida, làmidu, tírriu Sentences m'irforrocat s'irgràmiu de una cria, su túnchiu amorosu de sa mama ◊ isparus e iscràmius de piciocalla ispassiosa mi ant isbeliau su sonnu! ◊ portàt is pilus atzutzudhaus po is iscràmius chi ghetàt su sirboni Etymon srd. Translations French cri English shout Spanish grito, chillido Italian grido German Schrei.

isarguenàre , vrb: isgrogoenai, isogroenare, isorgoenare, sgraguenai Definition agiummai coment'e pèrdere s'ogroena tzerriandho: tzerriare meda e a forte, tropu; fintzes púnghere a is cannas de su gúturu Synonyms e antonyms iggannai, igrogoenai, irborgoenare, irgargare, sguturai / sprumonai Sentences si est postu a cantare a s'isogroenare! ◊ deo isarguenèndhemi a boghes e isse chentza m'intèndhere! 2. pigant s'arresorza e dh'isorgoenant: a ite puntu arribbat s'ómine!… Etymon srd. Translations French s'égosiller English to shout oneself hoarse Spanish desgañitarse Italian sgolarsi German sich die Lunge ausschreien.

órulu , nm: úrrulu Definition genia de gugúliu de su cane, chi abbóghinat illonghiandho sa boghe, boghes unu pagu orrorosas de àteru animale (es. margiane); boghes, gridas de gente, moida forte a súrbiu, mescamente de is bentos / pesàresi a órulos Synonyms e antonyms abélidu, agrugu, coroju, giàngiulu, gràliu, gurrúliu, zàrulu / grida, ólchidu Sentences a s'órulu de su cane fint inie aes e feras ◊ s'intendhet órulos de catedhu ◊ parent órulos de mariane famiu 2. sa bidha fit torrata unu burdellu niedhu chin prantos, órulos, protestas e minetzas ◊ l'ant piantu a órulu in sa losa Etymon srd. Translations French hurlement, glapissement English shout, squeak Spanish gañido, aullido, grito Italian urlo, guaito German Winseln, Jaulen, Schrei.