Legenda Incurtzaduras | Legenda Sìmbulos

abbochinàre , vrb: abboghiare, abboghinare, abboginai, abboginare, abboginari, abboxinae, abboxinai, bochinare, vochinare Definitzione betare tzérrios, pigare a tzérrios a unu brigandhodhu, foedhare a boghe arta meda Sinònimos e contràrios abberriare, abboigare, aboriai, atzerriai, berchidai, ingargare, iscramare, iscramorai, murmudhai Frases s'intendhet unu abboghinendhe: baischi ite at a chèrrere?! ◊ no abboghinedas gai ca mi ndhe ischidades su pitzinnu! ◊ fiat currenno e abboginanno che macu ◊ sa fémina dh'iat abboxinau po si dhu fai intrai in origas ◊ chini andat in giru po bendi cosa abbóxinat po fai essiri is comporadoris Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu hurler, crier Ingresu to shout Ispagnolu gritar, regañar Italianu urlare, sbraitare Tedescu schreien, brüllen.

abbóchinu , nm: abbóghinu, abbóxinu Definitzione boghe arta meda Sinònimos e contràrios abboghiada, addorojada, boche, cérriu, grida, ingargu Frases essidu est dae sa buca de totucantos su lamentu chi aimis in comunu, s'abbóghinu de innocéntzia de donzunu (M.Calia)◊ depeis arrespundi cun d-un'abbóxinu chi fatzat a tremi fintzas is matas Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu cri Ingresu cry, shout Ispagnolu grito Italianu grido, urlo Tedescu Schrei.

abboghiàda , nf: abboghinada Definitzione su abboghinare, su tzerriare, fintzes boghe tzerriandho Sinònimos e contràrios bérchida, boche, giúilu, intzérriu, làmidu Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu cri, hurlement Ingresu cry, shout Ispagnolu grito Italianu urlo Tedescu Schrei.

abboigàre , vrb: boigare Definitzione abboghinare, betare boghe, pigare a tzérrios Sinònimos e contràrios abbochinare, ciamare | ctr. cagliare, citire Frases massajos, inoghe tribbulendhe e in cudhane, abboigade in altu, organizados! ◊ su Padreternu abbóigat una bolta ebbia candho est ora de nos retirare ◊ s'ómine abboigheit impiberidu pro s'iscravatzu ◊ amus timidu ca su tziu nos est postu fatu abboighèndhennos Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu crier Ingresu to shout Ispagnolu gritar Italianu urlare Tedescu schreien.

atzerriài , vrb: cerriai, sirriai, tzerriai* Definitzione betare tzérrios, boghes, prànghere a boghes, pigare a boghes; nàrrere a boghe arta su númene de ccn. po chi bèngiat, o po bíere si dhu’est Sinònimos e contràrios abberriare, abbochinare, giuilare, insirriai, iscramorai / ciamare, lamai, muntire, tichirriare | ctr. cagliare, citire Frases in cussa domu funt totus a una pedhi, istérrius in su letu: no s'intendit atru che atzerriendu! 2. is animalis funt morendi acoment'e nosu cristianus, si aici si poreus atzerriai ◊ toca, bai e atzérria a babbu tuu, chi bengat! ◊ no portu prus súliru mancus po atzerriai Tradutziones Frantzesu crier, appeler Ingresu to shout, to call Ispagnolu gritar, llamar a voces Italianu gridare, chiamare Tedescu rufen.

atzúrridu , nm Definitzione boghe o cosa chi si narat a briga Sinònimos e contràrios abburruntu, afetuada, apoboretada, rimbicu Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu cri, reproche Ingresu shout, reproach Ispagnolu grito, reproche Italianu grido, rimpròvero Tedescu Verweis.

bérchida , nf, nm: bérchidu, bérchita, bérchitu, bérghidu, bréchidu, bréchiru Definitzione tzérriu, boghe, mescamente po dolore, o contras a ccn.; fintzes ànima mala, súrbile, boe muliache Sinònimos e contràrios abboghiada, addólimu, addorojada, giúilu, grida, irghéliu, írchidu, irgargu, ólchidu, tírriu / súivile Frases fiat a bréchidus che unu crabu arrésciu ◊ s'intendit su bérchidu de su cau marinu ◊ donendu unu bérchidu si nd'istrantaxat totu paris ◊ itzerriadhu a forti, ghetasincedhu unu bérchidu! ◊ su crabaxu at ghetau unu bérghidu po calincunu margiani 2. su bérchitu est un'ómine trasformatu in boe e andhat cun sos dimónios Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu braillement Ingresu shout, bawl Ispagnolu grito Italianu bèrcio, urlo Tedescu Geschrei.

bòche , nf: boghe, boge 1, boghi, bogi, boje 1, boxe, boxi, voche Definitzione su sonu chi essit de buca comente passat su súlidu in s'ogroena faendho trèmere is cordas; foedhos chi narant tzerriandho agiutóriu o cricandho a ccn. a manera de si fàere intèndhere a logu atesu; cosa chi narant criticandho cun s’unu e cun s’àteru / min. bochedha, bogaredha, boxixedha; genias de b.: b. fine (prus che àteru de fémina), b. russa (prus che àteru de ómine); is boghes de su càntidu sardu: tenore, contra, típiri 1, bassu; voches de totu su mundhu: voches de ventu e de putzones, mélios e múlios, gràrias de marianes, ínnicros de cadhos, órrios de àinos, miàulos de gatos, gronitas de chervos e trónitas de chelos, sonos de trainos, de rivos e de projas Sinònimos e contràrios abboghiada, addorojada, cérriu, grida Maneras de nàrrere csn: altzai, abasciai sa boxi = faedhare a boghe prus arta, prus bassa; acutzai sa boxi = fàghere b. fine; fàghere b. russa = cambiai sa boxi fuedhendi coment'e arragaus; ispertai sa b. = ilmaschiare, coment'e rasigare sa bula cun sa b. pro pòdere faedhare a boghe crara; connòschere a unu a sa b. = connòsciri de chini est sa boxi; fuedhai, ligi a b. manna, a bogi brandera = a boghe arta, crara, chentza timire de si fàghere intèndhere; giamare a b. manna = a boghes; faedhare a b. lena = abbellu, a boxi sélia, bàscia; fàghere sas boghes, cracare sas boghes, pònnere sas boghes a unu = leare a boghes a unu; pònnere boghes = tzerriai agiutóriu; lassare sas boghes, abbasciare sas boghes = acabbaidha cun is tzérrius fuedhendi; èssere a boghes = certai a boxi arta; pesàresi a boghes, pesaisí a boxis = ghetai tzérrius, faedhare a boghes a briga; faedhare a boghe manna = fuedhai a tzérrius, a boghes; pònnere, betare, ghetai b. a unu = cramàrelu a númene, betàreli boghe; bogare sa boghe = pònnere in ziru carchi nada, fintzas bogare fogu a unu; essire sa boghe chi… = nàrrere chi… (nova, cosa chi narat sa zente); portai sa b. iscannia = èssere serragados, zúghere boghe diferente leados a bula pro fritu o maladia; cantare a b. isparta = de s'intèndhere bene meda, cantai a totu boxi; cantare a boghe ’oghe = una ndhe cantat s'unu, una ndhe cantat s'àteru; cantare a b. furada = colèndhesi sa boghe s'unu cun s'àteru fintzas cantendhe sa matessi peràula; pesare una b. = inghitzai a cantai, cantai; èssere a boghes postas = a boghes, abboghinendhe, ghetare boches; fuedhai totus a una boxi = cuncordos, totu paris Frases faedha, nessi pro t'intèndhere sa boghe! ◊ culzeit prontu a boghes mannas ◊ a sa boghe, cussu est babbu! ◊ candho cantat su pitzinnu àntziat sa boche chi l'intendhent a totu su bichinau ◊ dh'apu connotu a sa boxi 2. si ti agatas in apretu, pone boghes! ◊ si no fut ca iu postu is boxis m'iast a èssi giogau a istocadas! ◊ a sas boghes semus curtos totu ◊ parides timinne e zagaranne feras, a boghes postas abboghinanne e pranghinne ◊ sa genti poniat is boxis: - A sighiri sa cumédia! ◊ fiat tzerriendi a boghis postas ◊ làssami sas boghes, chi no so mancu surdu! ◊ ti apu nau ca no bollu a ti pesai a boxis! ◊ apo inténniu custas bojes e apo isparau ◊ mamma est sèmpere a boches candho zoco a botza intro de domo 3. candho andhas a una domo, beta boghe innantis de intrare! ◊ bètali boghe, coita, ca sinono si che andhat! 4. pesare cheria pro sas zobanedhas galanas una boche tenorile de amore ◊ pesabbila una boghe, dà! ◊ si bi pesamus una boghe a cudha moda torramus a pisedhos coment'e candho essiaimus fatu sas festas a cantare! 5. li ant bogadu sa boghe chi fit tzegu, chi fit fertu, chi lu aiant impresonadu ◊ est essia sa boxi chi Fulanu est isposu ◊ pregontit a totu su bixinau e a una boxi dhi ant a nai a chini seu dèu Sambenados e Provèrbios prb: dolore ispinghet boche Ètimu ltn. voce(m) Tradutziones Frantzesu voix, cri Ingresu voice, shout Ispagnolu voz, grito Italianu vóce, grido Tedescu Stimme, Schrei.

cerriài, cerriàre , vrb: atzerriai, cirriare, sirriai, tzerriai* Definitzione betare tzérrios, boghes, betare boghe naendho su númene de unu / cerriai a ccn. si… = cramare a ccn. a bídere si… Sinònimos e contràrios abbochinare, giuilare, insirriai, iscramorai / ciamare, muntire, tichirriare | ctr. cagliai, citire Frases porcu grassu apo in domo ma no círriat como: canno est a pacare si daet a cirriare ◊ toca, cérria a babbu tú si est prontu! ◊ si est postu a cerriare nanno: E ite c'intraus noso cun tue?! Tradutziones Frantzesu crier, appeler Ingresu to shout, to call Ispagnolu llamar, gritar Italianu gridare, chiamare Tedescu schreien, rufen.

cérriu , nm: intzérriu, tzérriu* Definitzione boghe chi si betat naendho su númene de ccn., pedindho agiudu, a lamentu forte, a brigare, fintzes solu foedhandho in artu meda Sinònimos e contràrios abboghiada, addorojada, bérchida, boche, giúilu, grida, ingargu, ingrídulu, irgràmiu, istríulu, làmidu, tírriu Frases dhi at ghetau unu cérriu… s'est trémiu paris! ◊ cussu candu fuedhat est sempri a cérrius Tradutziones Frantzesu hurlement, cri Ingresu shout, cry Ispagnolu grito Italianu urlo, grido Tedescu Schrei.

corróchinu , nm: corrónchinu, corróghinu Definitzione boghe o tzérriu de animale, de gente, de bentu forte / prànghere a c. = a boghes, a tzérrius Sinònimos e contràrios corrinu, múghilu, órriu / boche, intzérriu, irgargu 2. arguai si sa mama no li colliat una frichinia de ite sisiat, ca ispapatabat su bichinau a corróchinos ◊ istronat in sas rocas de granitu su corróghinu mannu de terrore ◊ candho si est segherau de su chi bi fit sutzessu at cumintzau a corrónchinos ◊ cadhos de abba istant a múghidas e a corrónchinos in notes de pore 3. su bentu est a corróchinos che trabu ispojoladu e a órulos, in precas e in trocos Terminologia iscientìfica bga Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu braiment, mugissement, hurlement Ingresu bray, moo, shout Ispagnolu rebuzno, mugido, grito Italianu ràglio, muggito, urlo Tedescu Iahen, Muhen, Schrei.

giuilàre , vrb: giulare, giuliare, giuriare, giuvilare, zubilare Definitzione betare tzérrios (po dolore, cricandho a ccn.), pigare a boghes po briga; tzerriare po fàere bènnere Sinònimos e contràrios abbochinare, atzerriai, iscramare, iscramorare / ciamare, lamai, muntire Frases a nois nos giúriat sèmpere ◊ ant sighidu a giulare a boghes mannas ◊ giuilesit, siscura, primma de ispirare ◊ la chirco, la giúilo e no l'agato ◊ a boghes l'apo giuiladu 2. lu giuilesint e recuieit luego ◊ no ti apo giuliadu pro nudha: est ca so gherrendhe cun sa morte! ◊ est giuilendhe a sa morte: Beni, acàbbami de bochire! Ètimu ltn. iubilare Tradutziones Frantzesu crier, appeler, gronder Ingresu to shout, to call, to scold Ispagnolu gritar, llamar, reprochar Italianu gridare, chiamare, sgridare Tedescu schreien, rufen, schimpfen.

incrabinàre , vrb Definitzione andhare coment'e abbaidandho a crabas, chentza giare atentzione; arrennegare meda pigandho a boghes e frastimandho a s'àteru, airare Sinònimos e contràrios acrabinare Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu invectiver Ingresu to shout (abuse) Ispagnolu gritar, maldecir Italianu inveire Tedescu wettern.

ingargàre , vrb Definitzione betare ingargos, tzérrios Sinònimos e contràrios abberriare, abbochinare, abboigare, aboriai, atzerriai, berchidai Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu crier Ingresu to shout Ispagnolu gritar Italianu urlare Tedescu schreien.

ingàrgu , nm Sinònimos e contràrios abbóchinu, abboghiada, boche, cérriu, grida, irgargu Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu cri Ingresu shout Ispagnolu grito Italianu urlo Tedescu Schrei.

intzérriu , nm: cérriu, issírriu, itzérriu, tzérriu* Definitzione boghe chi si betat po fàere bènnere a ccn., pedire agiudu, a lamentu forte, brigandho, fintzes foedhandho in artu meda Sinònimos e contràrios abboghiada, addorojada, bérchida, boche, giúilu, grida, ingrídulu, làmidu, tírriu / tichírriu Frases sunt is itzérrius de sa terra mia po is matas segadas e abbruxadas, po is isparus e iscópius de bombas ◊ su pipiu ghetat itzérrius ch'intzurdant! ◊ sa buteghera est a itzérrius mannus poita dhi depint cosa ◊ cussa mi at cracau a itzérrius! Tradutziones Frantzesu cri Ingresu shout, cry Ispagnolu grito Italianu urlo, grido Tedescu Schrei.

irgargàre, irgarghiàre , vrb rfl Definitzione istare a irgargos, a boghes Sinònimos e contràrios igrogoenai, isarguenare, sguturai Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu s'égosiller Ingresu to shout oneself hoarse Ispagnolu desgañitarse Italianu sgolarsi Tedescu sich die Lunge ausschreien.

irgràmiu , nm: iscràmiu, scràmiu Definitzione boghe arta de gente o fintzes de animale, mescamente a lamentu Sinònimos e contràrios abboghiada, addorojada, bérchida, boche, cérriu, giúilu, grida, làmidu, tírriu Frases m'irforrocat s'irgràmiu de una cria, su túnchiu amorosu de sa mama ◊ isparus e iscràmius de piciocalla ispassiosa mi ant isbeliau su sonnu! ◊ portàt is pilus atzutzudhaus po is iscràmius chi ghetàt su sirboni Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu cri Ingresu shout Ispagnolu grito, chillido Italianu grido Tedescu Schrei.

isarguenàre , vrb: isgrogoenai, isogroenare, isorgoenare, sgraguenai Definitzione agiummai coment'e pèrdere s'ogroena tzerriandho: tzerriare meda e a forte, tropu; fintzes púnghere a is cannas de su gúturu Sinònimos e contràrios iggannai, igrogoenai, irborgoenare, irgargare, sguturai / sprumonai Frases si est postu a cantare a s'isogroenare! ◊ deo isarguenèndhemi a boghes e isse chentza m'intèndhere! 2. pigant s'arresorza e dh'isorgoenant: a ite puntu arribbat s'ómine!… Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu s'égosiller Ingresu to shout oneself hoarse Ispagnolu desgañitarse Italianu sgolarsi Tedescu sich die Lunge ausschreien.

órulu , nm: úrrulu Definitzione genia de gugúliu de su cane, chi abbóghinat illonghiandho sa boghe, boghes unu pagu orrorosas de àteru animale (es. margiane); boghes, gridas de gente, moida forte a súrbiu, mescamente de is bentos / pesàresi a órulos Sinònimos e contràrios abélidu, agrugu, coroju, giàngiulu, gràliu, gurrúliu, zàrulu / grida, ólchidu Frases a s'órulu de su cane fint inie aes e feras ◊ s'intendhet órulos de catedhu ◊ parent órulos de mariane famiu 2. sa bidha fit torrata unu burdellu niedhu chin prantos, órulos, protestas e minetzas ◊ l'ant piantu a órulu in sa losa Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu hurlement, glapissement Ingresu shout, squeak Ispagnolu gañido, aullido, grito Italianu urlo, guaito Tedescu Winseln, Jaulen, Schrei.

«« Torra a chircare