atzerriài , vrb: cerriai, sirriai, tzerriai* Definitzione betare tzérrios, boghes, prànghere a boghes, pigare a boghes; nàrrere a boghe arta su númene de ccn. po chi bèngiat, o po bíere si dhu’est Sinònimos e contràrios abberriare, abbochinare, giuilare, insirriai, iscramorai / ciamare, lamai, muntire, tichirriare | ctr. cagliare, citire Frases in cussa domu funt totus a una pedhi, istérrius in su letu: no s'intendit atru che atzerriendu! 2. is animalis funt morendi acoment'e nosu cristianus, si aici si poreus atzerriai ◊ toca, bai e atzérria a babbu tuu, chi bengat! ◊ no portu prus súliru mancus po atzerriai Tradutziones Frantzesu crier, appeler Ingresu to shout, to call Ispagnolu gritar, llamar a voces Italianu gridare, chiamare Tedescu rufen.
cerriài, cerriàre , vrb: atzerriai, cirriare, sirriai, tzerriai* Definitzione betare tzérrios, boghes, betare boghe naendho su númene de unu / cerriai a ccn. si… = cramare a ccn. a bídere si… Sinònimos e contràrios abbochinare, giuilare, insirriai, iscramorai / ciamare, muntire, tichirriare | ctr. cagliai, citire Frases porcu grassu apo in domo ma no círriat como: canno est a pacare si daet a cirriare ◊ toca, cérria a babbu tú si est prontu! ◊ si est postu a cerriare nanno: E ite c'intraus noso cun tue?! Tradutziones Frantzesu crier, appeler Ingresu to shout, to call Ispagnolu llamar, gritar Italianu gridare, chiamare Tedescu schreien, rufen.
ciamàre , vrb: cramai, cramare, cramiai, giamare Definitzione pònnere sa boghe, betare boghe naendho su númene de ccn. po chi bèngiat, get atentzione o atendhat a calecuna cosa; giare o pònnere unu númene a unu o a calecuna cosa; betare o pònnere boghes a lamentu in crica de agiudu o fintzes contra a ccn. coment'e maleighendho; mandhare a nàrrere calecuna cosa de fàere a ischire / pàrriri cramendi giustítzia = èssere a boghes, iscramendhe, pedindhe Sinònimos e contràrios abboigare, atzerriai, betogare, giubilare, lamai, muntire, tzerriai / pedie, invocai Frases candho colas in carrela cràmami ◊ no lu crames ca no che at bisonzu de isse puru ◊ a isse lu cramant a totue ca est àbbile meda ◊ cramade a mastru Antoni! 2. sos istudiosos ant ciamadu "scarto semantico" sa mancàntzia de ligàmene tra s'istérria e sa torrada de sos mutos 3. dhu cramu cantus grammus de petza portat asuba, ca est portendumí a su puntu de mi fai cundennai! Ètimu ltn. clamare Tradutziones Frantzesu appeler Ingresu to call Ispagnolu llamar Italianu chiamare Tedescu rufen.
muntíre , vrb: mutire 1, mutiri Definitzione cramare, tzerriare a unu, foedhare naendho su númene de unu po dhu fàere bènnere, po chi ascurtet o fatzat atentzione; nàrrere, bogare foedhu; a logos, fintzes torrare àlidu Sinònimos e contràrios atzerriai, ciamare, lamai / faedhare, nàrrere / muscire / alenare | ctr. cagliare, citire Frases bae e mútila! ◊ est dae tandho chi ti so mutindhe e no mi rispondhes! ◊ cantos ndh'as bistu chen'isperu mutindhe a disisperu unu suncurru! ◊ muteimidhu su dotori! ◊ sa campanedha mutit po sa minsa de mangianu o sa funsione de merie 2. istabat chentza mutire peràula cun sos de domo ◊ candho liu apo nau, issos che sunt falaos che dae s'àghera, no mutiant, ma apustis si ndhe sunt cuntentaos ◊ unu tempus su mortu lu tutabant in terra e nemos mutiat nudha ◊ no at mutiu mancu isperu Ètimu ltn. muttire Tradutziones Frantzesu appeler Ingresu to call Ispagnolu llamar Italianu chiamare Tedescu rufen.
píchiu , nm Definitzione sonu o cropu, tzochedhu a sa genna po si giare a intèndhere pedindho de intrare a una domo, o de apèrrere; fintzes genia de tocu de campana: po tocare sa missa bàscia si fadiat a p. (din, din, din); in cobertantza, pistighíngiu, pentzamentu Sinònimos e contràrios tzocu / arraolu, pensamentu Frases in su portali, totu tremi tremi aferrat s'anella e donat unu pichiedhu ◊ lah, cussu est su píchiu de su posteri! ◊ ti apu connotu a su píchiu 3. custa borta giutzo unu bellu píchiu in conca! Tradutziones Frantzesu action de frapper à la porte Ingresu knock Ispagnolu golpe dado al llamar a la puerta Italianu bussata Tedescu Anklopfen.
tzochedhài, tzochedhàre , vrb: tochedhare* Definitzione fàere tzàcurru iscudendho, tocandho a atripadura, tocandho a cropu forte mescamente in is gennas pedindho de intrare Sinònimos e contràrios dubbussare, dumbulare, sacai, tochitae, trochedhare, tzacarrai, tzocai Frases pro su candhelarju depies tochedhare in sos portales ◊ fit peri sas giannas, tzochedhendhe ◊ ite cres, chi no sia andhadu deo puru tzochedhendhe in sas giannas anzenas?! 2. babbu tzochedhat cun sa mazadorza iscutinendhe olia Tradutziones Frantzesu frapper, taper Ingresu to knock Ispagnolu llamar, tocar Italianu bussare Tedescu klopfen.