bòche , nf: boghe,
boge 1,
boghi,
bogi,
boje 1,
boxe,
boxi,
voche Definitzione
su sonu chi essit de buca comente passat su súlidu in s'ogroena faendho trèmere is cordas; foedhos chi narant tzerriandho agiutóriu o cricandho a ccn. a manera de si fàere intèndhere a logu atesu; cosa chi narant criticandho cun s’unu e cun s’àteru / min. bochedha, bogaredha, boxixedha; genias de b.: b. fine (prus che àteru de fémina), b. russa (prus che àteru de ómine); is boghes de su càntidu sardu: tenore, contra, típiri 1, bassu; voches de totu su mundhu: voches de ventu e de putzones, mélios e múlios, gràrias de marianes, ínnicros de cadhos, órrios de àinos, miàulos de gatos, gronitas de chervos e trónitas de chelos, sonos de trainos, de rivos e de projas
Sinònimos e contràrios
abboghiada,
addorojada,
cérriu,
grida
Maneras de nàrrere
csn:
altzai, abasciai sa boxi = faedhare a boghe prus arta, prus bassa; acutzai sa boxi = fàghere b. fine; fàghere b. russa = cambiai sa boxi fuedhendi coment'e arragaus; ispertai sa b. = ilmaschiare, coment'e rasigare sa bula cun sa b. pro pòdere faedhare a boghe crara; connòschere a unu a sa b. = connòsciri de chini est sa boxi; fuedhai, ligi a b. manna, a bogi brandera = a boghe arta, crara, chentza timire de si fàghere intèndhere; giamare a b. manna = a boghes; faedhare a b. lena = abbellu, a boxi sélia, bàscia; fàghere sas boghes, cracare sas boghes, pònnere sas boghes a unu = leare a boghes a unu; pònnere boghes = tzerriai agiutóriu; lassare sas boghes, abbasciare sas boghes = acabbaidha cun is tzérrius fuedhendi; èssere a boghes = certai a boxi arta; pesàresi a boghes, pesaisí a boxis = ghetai tzérrius, faedhare a boghes a briga; faedhare a boghe manna = fuedhai a tzérrius, a boghes; pònnere, betare, ghetai b. a unu = cramàrelu a númene, betàreli boghe; bogare sa boghe = pònnere in ziru carchi nada, fintzas bogare fogu a unu; essire sa boghe chi… = nàrrere chi… (nova, cosa chi narat sa zente); portai sa b. iscannia = èssere serragados, zúghere boghe diferente leados a bula pro fritu o maladia; cantare a b. isparta = de s'intèndhere bene meda, cantai a totu boxi; cantare a boghe ’oghe = una ndhe cantat s'unu, una ndhe cantat s'àteru; cantare a b. furada = colèndhesi sa boghe s'unu cun s'àteru fintzas cantendhe sa matessi peràula; pesare una b. = inghitzai a cantai, cantai; èssere a boghes postas = a boghes, abboghinendhe, ghetare boches; fuedhai totus a una boxi = cuncordos, totu paris
Frases
faedha, nessi pro t'intèndhere sa boghe! ◊ culzeit prontu a boghes mannas ◊ a sa boghe, cussu est babbu! ◊ candho cantat su pitzinnu àntziat sa boche chi l'intendhent a totu su bichinau ◊ dh'apu connotu a sa boxi
2.
si ti agatas in apretu, pone boghes! ◊ si no fut ca iu postu is boxis m'iast a èssi giogau a istocadas! ◊ a sas boghes semus curtos totu ◊ parides timinne e zagaranne feras, a boghes postas abboghinanne e pranghinne ◊ sa genti poniat is boxis: - A sighiri sa cumédia! ◊ fiat tzerriendi a boghis postas ◊ làssami sas boghes, chi no so mancu surdu! ◊ ti apu nau ca no bollu a ti pesai a boxis! ◊ apo inténniu custas bojes e apo isparau ◊ mamma est sèmpere a boches candho zoco a botza intro de domo
3.
candho andhas a una domo, beta boghe innantis de intrare! ◊ bètali boghe, coita, ca sinono si che andhat!
4.
pesare cheria pro sas zobanedhas galanas una boche tenorile de amore ◊ pesabbila una boghe, dà! ◊ si bi pesamus una boghe a cudha moda torramus a pisedhos coment'e candho essiaimus fatu sas festas a cantare!
5.
li ant bogadu sa boghe chi fit tzegu, chi fit fertu, chi lu aiant impresonadu ◊ est essia sa boxi chi Fulanu est isposu ◊ pregontit a totu su bixinau e a una boxi dhi ant a nai a chini seu dèu
Sambenados e Provèrbios
prb:
dolore ispinghet boche
Ètimu
ltn.
voce(m)
Tradutziones
Frantzesu
voix,
cri
Ingresu
voice,
shout
Ispagnolu
voz,
grito
Italianu
vóce,
grido
Tedescu
Stimme,
Schrei.
boghighèdha , nf Definitzione
min. de boghe, boghe de criaduras, de piciochedhos, boghe bàscia, lena
Sinònimos e contràrios
bochedha,
bogaredha
Frases
zughiat una boghighedha chi no faghiat a cumprèndhere nudha ◊ ma de aundi ndi at a èssiri essia cussa boxixedha?
2.
boxixedha portat, cussu piciochedhu… si tzérriat t'insurdat!
Tradutziones
Frantzesu
petite voix,
voix blanches
Ingresu
treble voice
Ispagnolu
voz blanca
Italianu
vocina,
vóce bianca
Tedescu
Stimmchen,
Knabenalt,
Knabenstimme.
chischínnu , nm Sinònimos e contràrios
cannija
Tradutziones
Frantzesu
gémissement
Ingresu
groan
Ispagnolu
gemido
Italianu
gèmito,
vóce inarticolata di laménto
Tedescu
Stöhnen.
nàda , nf: narada,
narara Definitzione
cosa chi si narat (mescamente a s'afaiu, de s'unu e de s'àteru), cosa chi s'ischit o chi si narat de unu, fintzes manera de nàrrere / essire de totuna narada = totus a una boghe, cuncordos
Sinònimos e contràrios
bodheta,
contulàntzia,
naravèglia,
naratia,
narinzu
/
fama,
incionnu,
lúmena,
sonedhu
Frases
cussas nadas s'intendhent in bidha ◊ ite che fato inchesuradu a frazados impreos e a nadas cobertas de murgone? ◊ est essida sa narada de su tali…◊ ruiant solas solas sas naradas de babbu argumentosas ◊ su mundhu isperimenta, no cretas a is naradas! ◊ làstima po mei su èssiri crétiu is naradas tuas! ◊ si funt istorraus po is nararas allenas ◊ no pongais a menti a totu is naradas ch'intendeis!
Ètimu
srd.
Tradutziones
Frantzesu
racontar,
réputation
Ingresu
rumour,
fame,
reputation
Ispagnolu
habladuría,
rumor,
fama
Italianu
dicerìa,
vóce,
fama
Tedescu
Gerücht,
Ruf.