Ditzionàriu in línia
de sa limba e de sa cultura sarda

bàsca , nf Definition caentu forte meda, mescamente su chi faet in istade candho su sole est temperau Synonyms e antonyms caldesa, caldura, calentori, calura | ctr. friscura, fritu Idioms csn: sentiri sa b. = patire de sa calura; bascas de sa morte = su s'intèndhere morindhe, sa calura de chie est morindhe Sentences fiant istontonaus de sa basca che canis torrendi de cassa ◊ chin totu s'andhalitorra, fintzas candho su calore fit basca, mi sentio additzau pro su travallu ◊ est una basca de morri… seu totu a pampadas! ◊ de sa basca no aviat dormiu nudha ◊ baschixedha est fendi… de s'iscallai! Surnames and Proverbs smb: Basca Etymon ctl. basca Translations French chaleur étouffante English heat Spanish calor, ardor Italian caldo intènso German Hitze.

caéntu , nm: cajentu, chelentu, chellentu Definition temperadura artighina, prus che àteru po comente podet pràghere Synonyms e antonyms caldu, cazentu, cheghentu / basca, calura | ctr. frios, fritore Sentences pro maladia gai bastat a istare in caentu ◊ in beranu e in istiu in logos nostros che faghet caentu ◊ pònelu in su caentu, cussu piatu de cosa, pro no s'ifritare! ◊ ue bi at sole o fogu bi at caentu ◊ custas dies su tempus est in caentu Etymon srd. Translations French chaud English heat Spanish calor Italian caldo German Wärme.

calentòri , nm: callentori Synonyms e antonyms budhidore, caldura, calura | ctr. friorzu, frios Sentences in su mesi de argiolas is arrocas ghetant calentori ◊ su calentori de su soli est meda ◊ una messaja teniat sa sartània cun s'ollu, pronta a coxinai… nci arruit unu grillu e morrit in su callentori Etymon srd. Translations French chaleur English heat Spanish calor Italian calóre German Hitze.

calòre, calòri , nm: colore 1 Definition su caentu chi lassat andhare su fogu o css. àtera funte de energia prus càrriga: de totu is formas de energia (mecànica, elétrica, luminosa, sonora) est sa chi prus s'isperdet; sa furighedha de is animales fémina (ma dhu narant de gente puru) candho bolent su mascu Synonyms e antonyms alore, caentu, callentori, caloria, calura / more, sua 1, subore / cdh. cammariola | ctr. friorzu, frios Idioms csn: pònnere a calore a focu, a colore a fogu = aparadu a su fogu, acurtzu a su fogu de si caentare; còiri a colori a fogu = arrustu; animale in calores = in more, chi cheret su mascru Sentences a seranu sas famíglias si riuniant a nàrrere contos a colore a fogu ◊ dhus apu fatus seci a colore de fogu ◊ in su furru no bi at colore ◊ sa peta rassa a colore a colore che l'arrustiat in suta de su fogu (Z.Virdis)◊ sa cótzula fit cota in sa tzidha a colore lentu 2. comente intrat s'istiu sas berbeghes benint in calore 3. titia, cussa picioca a gonna crúcia crúcia cun custu frius: ndi portat de caloris!… Etymon ltn. calore(m) Translations French chaleur English heat Spanish calor Italian calóre German Wärme.

camallóina , nf Definition basca forte de istade cun aera úmida, chi faet sudorare: paret chi s'ària siat ballandho Synonyms e antonyms calammu, crucuju Scientific Terminology tpm Etymon srd. Translations French chaleur étouffante English sultriness Spanish calor bochornoso Italian caldo afóso German Hitze.

frachèsa 1 , nf: afrachesa* Definition genia de budhiore chi benit a totu sa carena (ma fintzes po basca) Synonyms e antonyms apoporada, bura, frachígliu, pampori Sentences soi totu cun sa trémula e a frachesas ◊ si proit andat bèni, bastus chi no fatzat frachesa de soli Translations French bouffée de chaleur English flush (hot) Spanish vaharada de calor Italian vampata di calóre German Hitze, Glut.

pàta , nf Definition su calore de sa forredha, ma fintzes sa basca Synonyms e antonyms caentu, patera, tebidori / basca | ctr. frios Idioms csn: avb.: a p. a fogu, a p. de fogu = a calor'a fogu; cotu a p. = cotu in su pamentu de su foghile imbudhighinadu; p. a… = afaca a…; su fogu betat p. = mandhat caentu Sentences lezindhe custu contu paret de intèndhere sa pata de su forru coghindhe su pane ◊ no caentao mancu a pata a fogu (P.Bitto)◊ fit in domo sétzidu a pata a fogu ◊ intret segura sa pata de beranu! 2. fimus sétzidos pata a tie a nos contare sos contos Surnames and Proverbs smb: Pata, Patta Translations French chaleur du foyer English home warmth Spanish calor del hogar Italian calóre del focolare German Wärme der Feuerstelle.

pudhérigas , nf pl Definition casus cotus, màncias orrúbias chi essint in is cambas a fortza de dhas aparare nuas a su fogu, cosa chi a logos narant casuéciu Synonyms e antonyms càricas, chichiridhas, pudhedras Translations French taches rouges de la peau à cause de la chaleur English caloric spot Spanish cloasma producido por el calor Italian cloasma calòrico German Leberfleck (wegen der Feuerhitze).