bàsca , nf Definition
caentu forte meda, mescamente su chi faet in istade candho su sole est temperau
Synonyms e antonyms
caldesa,
caldura,
calentori,
calura
| ctr.
friscura,
fritu
Idioms
csn:
sentiri sa b. = patire de sa calura; bascas de sa morte = su s'intèndhere morindhe, sa calura de chie est morindhe
Sentences
fiant istontonaus de sa basca che canis torrendi de cassa ◊ chin totu s'andhalitorra, fintzas candho su calore fit basca, mi sentio additzau pro su travallu ◊ est una basca de morri… seu totu a pampadas! ◊ de sa basca no aviat dormiu nudha ◊ baschixedha est fendi… de s'iscallai!
Surnames and Proverbs
smb:
Basca
Etymon
ctl.
basca
Translations
French
chaleur étouffante
English
heat
Spanish
calor,
ardor
Italian
caldo intènso
German
Hitze.
caéntu , nm: cajentu,
chelentu,
chellentu Definition
temperadura artighina, prus che àteru po comente podet pràghere
Synonyms e antonyms
caldu,
cazentu,
cheghentu
/
basca,
calura
| ctr.
frios,
fritore
Sentences
pro maladia gai bastat a istare in caentu ◊ in beranu e in istiu in logos nostros che faghet caentu ◊ pònelu in su caentu, cussu piatu de cosa, pro no s'ifritare! ◊ ue bi at sole o fogu bi at caentu ◊ custas dies su tempus est in caentu
Etymon
srd.
Translations
French
chaud
English
heat
Spanish
calor
Italian
caldo
German
Wärme.
calentòri , nm: callentori Synonyms e antonyms
budhidore,
caldura,
calura
| ctr.
friorzu,
frios
Sentences
in su mesi de argiolas is arrocas ghetant calentori ◊ su calentori de su soli est meda ◊ una messaja teniat sa sartània cun s'ollu, pronta a coxinai… nci arruit unu grillu e morrit in su callentori
Etymon
srd.
Translations
French
chaleur
English
heat
Spanish
calor
Italian
calóre
German
Hitze.
calòre, calòri , nm: colore 1 Definition
su caentu chi lassat andhare su fogu o css. àtera funte de energia prus càrriga: de totu is formas de energia (mecànica, elétrica, luminosa, sonora) est sa chi prus s'isperdet; sa furighedha de is animales fémina (ma dhu narant de gente puru) candho bolent su mascu
Synonyms e antonyms
alore,
caentu,
callentori,
caloria,
calura
/
more,
sua 1,
subore
/
cdh. cammariola
| ctr.
friorzu,
frios
Idioms
csn:
pònnere a calore a focu, a colore a fogu = aparadu a su fogu, acurtzu a su fogu de si caentare; còiri a colori a fogu = arrustu; animale in calores = in more, chi cheret su mascru
Sentences
a seranu sas famíglias si riuniant a nàrrere contos a colore a fogu ◊ dhus apu fatus seci a colore de fogu ◊ in su furru no bi at colore ◊ sa peta rassa a colore a colore che l'arrustiat in suta de su fogu (Z.Virdis)◊ sa cótzula fit cota in sa tzidha a colore lentu
2.
comente intrat s'istiu sas berbeghes benint in calore
3.
titia, cussa picioca a gonna crúcia crúcia cun custu frius: ndi portat de caloris!…
Etymon
ltn.
calore(m)
Translations
French
chaleur
English
heat
Spanish
calor
Italian
calóre
German
Wärme.
camallóina , nf Definition
basca forte de istade cun aera úmida, chi faet sudorare: paret chi s'ària siat ballandho
Synonyms e antonyms
calammu,
crucuju
Scientific Terminology
tpm
Etymon
srd.
Translations
French
chaleur étouffante
English
sultriness
Spanish
calor bochornoso
Italian
caldo afóso
German
Hitze.
frachèsa 1 , nf: afrachesa* Definition
genia de budhiore chi benit a totu sa carena (ma fintzes po basca)
Synonyms e antonyms
apoporada,
bura,
frachígliu,
pampori
Sentences
soi totu cun sa trémula e a frachesas ◊ si proit andat bèni, bastus chi no fatzat frachesa de soli
Translations
French
bouffée de chaleur
English
flush (hot)
Spanish
vaharada de calor
Italian
vampata di calóre
German
Hitze,
Glut.
pàta , nf Definition
su calore de sa forredha, ma fintzes sa basca
Synonyms e antonyms
caentu,
patera,
tebidori
/
basca
| ctr.
frios
Idioms
csn:
avb.: a p. a fogu, a p. de fogu = a calor'a fogu; cotu a p. = cotu in su pamentu de su foghile imbudhighinadu; p. a… = afaca a…; su fogu betat p. = mandhat caentu
Sentences
lezindhe custu contu paret de intèndhere sa pata de su forru coghindhe su pane ◊ no caentao mancu a pata a fogu (P.Bitto)◊ fit in domo sétzidu a pata a fogu ◊ intret segura sa pata de beranu!
2.
fimus sétzidos pata a tie a nos contare sos contos
Surnames and Proverbs
smb:
Pata, Patta
Translations
French
chaleur du foyer
English
home warmth
Spanish
calor del hogar
Italian
calóre del focolare
German
Wärme der Feuerstelle.
pudhérigas , nf pl Definition
casus cotus, màncias orrúbias chi essint in is cambas a fortza de dhas aparare nuas a su fogu, cosa chi a logos narant casuéciu
Synonyms e antonyms
càricas,
chichiridhas,
pudhedras
Translations
French
taches rouges de la peau à cause de la chaleur
English
caloric spot
Spanish
cloasma producido por el calor
Italian
cloasma calòrico
German
Leberfleck (wegen der Feuerhitze).