àssu 1 , agt Definition
nau de animale fémina, chi est in more, in disígiu de mascu
Synonyms e antonyms
impurdedhiu,
insuau,
insutzuligau,
suadu,
suguzadu
Etymon
ltn.
arsus
Translations
French
en chaleur
English
on heat
Spanish
en celo
Italian
inuzzolito,
in calóre
German
begierig,
brünstig.
calentòri , nm: callentori Synonyms e antonyms
budhidore,
caldura,
calura
| ctr.
friorzu,
frios
Sentences
in su mesi de argiolas is arrocas ghetant calentori ◊ su calentori de su soli est meda ◊ una messaja teniat sa sartània cun s'ollu, pronta a coxinai… nci arruit unu grillu e morrit in su callentori
Etymon
srd.
Translations
French
chaleur
English
heat
Spanish
calor
Italian
calóre
German
Hitze.
calòre, calòri , nm: colore 1 Definition
su caentu chi lassat andhare su fogu o css. àtera funte de energia prus càrriga: de totu is formas de energia (mecànica, elétrica, luminosa, sonora) est sa chi prus s'isperdet; sa furighedha de is animales fémina (ma dhu narant de gente puru) candho bolent su mascu
Synonyms e antonyms
alore,
caentu,
callentori,
caloria,
calura
/
more,
sua 1,
subore
/
cdh. cammariola
| ctr.
friorzu,
frios
Idioms
csn:
pònnere a calore a focu, a colore a fogu = aparadu a su fogu, acurtzu a su fogu de si caentare; còiri a colori a fogu = arrustu; animale in calores = in more, chi cheret su mascru
Sentences
a seranu sas famíglias si riuniant a nàrrere contos a colore a fogu ◊ dhus apu fatus seci a colore de fogu ◊ in su furru no bi at colore ◊ sa peta rassa a colore a colore che l'arrustiat in suta de su fogu (Z.Virdis)◊ sa cótzula fit cota in sa tzidha a colore lentu
2.
comente intrat s'istiu sas berbeghes benint in calore
3.
titia, cussa picioca a gonna crúcia crúcia cun custu frius: ndi portat de caloris!…
Etymon
ltn.
calore(m)
Translations
French
chaleur
English
heat
Spanish
calor
Italian
calóre
German
Wärme.
frachèsa 1 , nf: afrachesa* Definition
genia de budhiore chi benit a totu sa carena (ma fintzes po basca)
Synonyms e antonyms
apoporada,
bura,
frachígliu,
pampori
Sentences
soi totu cun sa trémula e a frachesas ◊ si proit andat bèni, bastus chi no fatzat frachesa de soli
Translations
French
bouffée de chaleur
English
flush (hot)
Spanish
vaharada de calor
Italian
vampata di calóre
German
Hitze,
Glut.
pàta , nf Definition
su calore de sa forredha, ma fintzes sa basca
Synonyms e antonyms
caentu,
patera,
tebidori
/
basca
| ctr.
frios
Idioms
csn:
avb.: a p. a fogu, a p. de fogu = a calor'a fogu; cotu a p. = cotu in su pamentu de su foghile imbudhighinadu; p. a… = afaca a…; su fogu betat p. = mandhat caentu
Sentences
lezindhe custu contu paret de intèndhere sa pata de su forru coghindhe su pane ◊ no caentao mancu a pata a fogu (P.Bitto)◊ fit in domo sétzidu a pata a fogu ◊ intret segura sa pata de beranu!
2.
fimus sétzidos pata a tie a nos contare sos contos
Surnames and Proverbs
smb:
Pata, Patta
Translations
French
chaleur du foyer
English
home warmth
Spanish
calor del hogar
Italian
calóre del focolare
German
Wärme der Feuerstelle.